3 0
مسترشدان سالى هدايت را از مبكى غوايت خلاص داده لعن منزل كال و شلون
بوادى برك ومتعطثان فاق فى طلب را إعطأيأى حسن ارثناد عمل زلال ومال رسايد و رال
3 اصداب او كد حاة مات بيضا و هداة طريته زهيا و فارسان مبادين دين و حارسان
دعأيدوات حضرتخاقلى صاحت , زماى كان اللن تحالى ظلالخلاقتو, ورافتعلى العابلين
يمد از حد مُلى منمام وصاواة وملام بر سيد انام عليه 3-9 والاكرام ترشيح مماقد كلام بذكرالتاب هايون بادشاه لايق باشد كد جبان بين جءايان بور عدل شاءاش روشن شده. وسيط عرمة هامون از عن فذل كاش كلئن كثته . خيروى كد انم بأآلكه هك جشم شده ماجترانى () جون او در هيج ترن نديده و اثلآكى ياآنكد هه بن كرش كشته طنين طنعالة عاحبدولق بابن مرئيه نشيده سعادت واقبال يمن ممت غلاى [نحضرت بصفت بول موموف شوند - نزو نرت در هروز كال از بيم زوال باية جتر هابوش بناه آزيد . تيفش ايت“ كد جون عدوآرا ترسيت ااراس بند وقت زوال خود دابد . آيست كد شرار!اتش شرارت و حد ازسينة مكائان باز نثاند . لى بل ؟تشيست كد جون در صحراى رزكه دركره دثمنان را كاه عنت 2 بو ادق بسوزائد - آئينة روشتى است كد عر وس حناى ملك جعهره خود را جز
در صناى آن نتوائد ديد . جوصبست كاردان كد دشهن ن سوداق جز بنقدجان جوهرى آز او نتوائد
(1) صاحبثر را > لي دا كويد لك در هنكام ولادثن قران عظمى واقع شود . و بحضى كويند كه در سال ولادت أو زحل و مشترى را قران عظبى باشد و اين نوع قران بعد ان سالباى فراوان
“راقع شود وأن جين مولود را إدشانى دير ماند #
0600090
شريد . يلك كوهريت از خاندان والزانا الحديد . سيب يكرى كد صنت سعاوت او فيه باين
حنم
شديدٌ .فى كد جون برق لام از ابر كف دريا نوالش درخديدن رد سيلاب خون اعدا از هرطرف روان كردد . و وقق كد جون ابر مارى بكري خوتريزى درآيد غنية دامباى ابراد به مكرخند: شكر كودار لب بكشايد . كرجه الماس از ماعته خيزد تيفش ينكس الماسيست كه ماعته اتكيزد . تيرش حداميست مسرع كد اجلنامة اعداى دواتش بر باى بسته - يا يكىاست انيز دو كد برسم سئارت از مككالموت باحضار مخالثان آنده . .منى ابست باريك از دل تاريك خصيش سر برؤده . خباليست راست در دماغ حاد دونتش جاى كرنته جتر عفلمت دثارش برسر خود آلمائيست كه خورشيد در ماية اوست - باركاهش ايوانئيست كه طبتات سماوات رئمت سمات تردبان 4 بايذ اوست . يكران سبكخيزش تند باديست سلبان زمان بران سواد . ديو لزادييت برى يكر عثريت رخار. فى فى نلك انلكى(0) ستكه آقاب را يى دوز از مشرق عنرب رمائد . با نرطائريت © كه يك ثبانه روز كرد جبان برآيد . جون در مدان جماد بر لبق وَامادبات شيا جولان غايد . فى غبار ظائر آثارش را كد بنشريف رن ب كنا مخصوصات توتياى جثم سازد . و وق كه م كالوريات د از غايت سرءعت سير آنش از عل قمرساى فلك فرسايش بر افروزد كثار اشراد دا خرمن هتى بسوزد ه لاهيكه ثاه در يزم دزم ازاجام غيرت قاب وار شي ركير شود مخالق روبه صنت را حاى ترار وآذام عاند . و زمائيكه مشيد كنه كزار ذواشتقار (م كردارش جون صبح مادق از افق نيام بر ايد دعن سياه وى ثللمت شار را جر فرار جارة باشد .آرى شب را بكثرت سامى لشكر متابله با أن تنباى خورشيد رخثان مسر نيست .و مور ذميف را با سيارى حشر مقائله با سليان «نصور له ٠ بدور عدلش فرياد جز از ميغان جمن بر يايد و يداد غيد از غمزء «مثوق برعائق يدل تقايد . هى كد جون
* تتكالافيكى عبارت است ال نل * 0 ليان 7 ا لاست (١
)تسر ار - شكل ستارء أبنت بر أسمان بصورت كرك بران »
(0) ذوالئتار ألم م تبغ ءاس بن هذه كا بعد از اككته شدش در 0 يدر خضرت إمغاير قد
سراف عليه و سي منتقل شد و از بيغير به حشرت على إن الى ب رسيد «
( ه ) انيه نأم سعادت فرجامش بزبان عددكه لنت خاص خواص ورثة اختىست افصاح ميشايد اراتكه أسلطان حجان وقم زنن :و زمان إن عالى شادت » مصراع م وأنما كه عيانست جه حاجت به يانست
والمق أكار ايْهُ كثف وتحقيق .كد از دريجة حال حوادث استبال را بنظلر شهود فى ند و داتد .و از لوح دل مانى قوش غيبى راطا فى خوائئد . تدر م وتلوج در رمائل و كتنب #بثير به ظهور ابن دولت عالى قرمما الله بالطساود مدى الا يام و اللدإلى فرموده اند - و در مراضع متعدده ذكر اوصاف و ششمائل أنحشرت عرده ٠ واجه ابارت بر استحكام قراعد إن دولت قاهية الى و اتلى از الك صبح ظمورش از مطلع بخم(1) سئين سر برزده واجنالكد عالريان برأى المين مشاهده عودند بر وجبيكه جك راميج وجه دران ريى ماند ه (بيت)
طلع اتصبح لذى اين وم دق دجى و متحدس «تفرس دائد كد احوال همايون فالش بزبان حال وعدة صادته ميدهد كد عما قريب در توم ديع مسكون و شجون عرمة هامون وجوه دانير و رؤس منابر بشرف لام و القاب امت اشابش متخر و مبامى +واهد شد هم > أرد »
باش ما قاب جلوه كند م8 كبن هنوز ازنتائج سحرست
ارزد ته_الى قاب عنلءت و جلال ابن ببادشاه عدم اليد لمثال را بتأيد و تايد مشيد .و خرام حشمت واققالش راثا قيام قيامت باوثاد خ_لود موتد داراد » شعر م
در ظل اتاب مر آشوده اند خلق 2 »20 يارب مباد ١ا بتياست زوال تر قبت يناه :اذه ا اكت مله او 0 ع لاير 3 تثامل
)١( يضم ماد عدد ابن أقْط أست اكه ولاه باشد معنى عله م 1 م نشان بر استحكام إن دوات روشن تر از ان اتواند بود اكه تولد يادشاء با ظبور سالدت أو در سال “ لضعاء
#1 لماه
واقع شده له در قرآن محيد بغليه أشاره ميكند الال تمالى و وحم من يعد غلبهم
ممه قوم 3
سيفابون ف يشم شين *
50 ) ل ميد م
) مبب تاليف و ذكر التاب عماون بادشاه زادة اسلام خلدالل ملكه وسلعانه ١
لل ا ا حون إعتتضاى كضيه ماد ته > شعدر » 2 500000
تع الاءله عل الباد كادة 3 واجلمن ع تجاية الاولاد
عبترين سق او خويترين متحق طرائق الم ارا تجبابت ادلاد غى كرام است » از نضل فيش دباف و عن تاثيد ببدانى حضرت ماحترانى را خلق دق ارزاق شده كد بكم
تعر م و ووع ندري م م
اولداآر يفتدى باه لمر ددر ائين نصفت و عددالت و قوانين سلطلت و لالت قدوةُ.
امم
الخودرا ع خضرت داشته هيج دقته ازدتائق قواعد ملىك واماك 1 مرعى كذ اشته «
© مصرع *
ع وم 1 لمارا ا سد ميم صم اصضاه شنشنة اعرقها من اخزم * و من أشبه آباه فا ظلم
اعنى عضرت بادشاه و بادشامزادة اسلام نتاوة ملاطين اثم جوان بختى كه با حداثت من ا اعاظم سلاطين ماضيه در عمد شابوش بودندى دتائق بادشثافي را از راى رده داش استلاده مودندى 04 صواب انجامش نلنه ايست راست مطارق دم تدر لتم مصراع 2 به نيرو جوان و به بير بيد الك رمدش در باغ فتم و اتال الست كد أب ازاخون دل «خاف خورد - و يكاش در ل ظئر و فيروزى غنجه ايست كد از أسيم يم عباى نصرت رتك بابد تيش ا قاطعى(1 )اسك كد بدرجة طائع اعدا رسيده . تيرش سيم الوق است محسب أسيير بنانة نكت دثمن الهاميده ستائش عماى موسى صنت از سك دل عدو جشسماى خون روان مازد . تيرش شهاب ثاقب وار رده متيرده را از اوج هتى بناى يستى اندازد . بآب تبغ آبدار ذل سياه عدو را از اكعرية حيد و بدالديثى يأى كلد - و لعدمة كز كان سر باز دثعن دا از تقل باد فوت سبى دائد دفاو كن راست اغيست درميان ان اعدا نشثسته بيكاش جوه يست در ل سم ري خدتكش صتحه ٠ تيد فلى را هدف ماخته . رش سربر 602 كيد قاطم ب وك أى متحوس د م دار كه قاطع عبر هاستء
( - ) “سم ك رامح () بر اأراخته . انير وكانش منط م امم الف وانونات مشدد كه بر تمق الات قضية ها دالت يا برخلات امل مشمر بافى وزوال دشمن بد انال . درارى انلأى را ار أه خوف كد جون لولرى لالا ابشاذ ن دا بكنترين ن لالالى معد م آيئه درسلىف درر حزان شاص مه متم بودندى . و آقاب و ماه را اكر نه يم آن بودى كد تجاى نتدين ايثائرا در العام 5-9
9
بودى
كداى درف فرمايد البته با قط هرشبه در وجه عمال خاصه فرود امدتدى 8
0 ذ متالاطة
40 ساكب 1 3 سار ك5 بى اماك راع أى أ زن كويتد 6 ذبكرى را ساك امول يعن
مقم اي مح. هد ما م اموعم
الدر والدرى افا جوده »ه
00
1" عاية . مارح الاثم واراسلكرق 3 ملع الأنظار أللا هرلية له
شرو مالك رتب دن بناه زآاقاش مم سنان وام سير كرش كان سر إدر نود و صفاست غامراً 1 سايه عبن نور سايه را طوء دوم كريد حكم
1 شد ديل
الك
سلطات را نور خات نآر جور از مقدم او نور شد اهل وزد آذر سنت بت سساختئد لِى سلئان جون يل بت شكن وض سا نامس اخفا كت تمان را سر شد و ازاجان بكاست شد بدانان لفلف بى بابات او مه ز زائش شد ذكر در ثاب واتب
كع سلاج نامئد
الثاهمرة 3 در عدف الخلا لافة 5 ايامرة .
. 75
كول اق قاد ين
مهاه
تتحمنا لحر وال قلا
آقاب مكرامت ١افلد ل “اله تواماش جاكر زدبن كر ساي انوار خورشيد بتاست كج مبينكز نور جندان دور ايست از دو بكذر > كثق مسلايم مفلورش از نيب شد سلدلان خايل طلست غلم أن اماك دوو عبد دايت /زوير و زور افراختند مجو كرد أن لم در بلك معي ى كم
مله را از اتجمن صبح روش " قرين زاف خاست
12-6 7 ابه يلد مع دويش بشب
7 ايا تالأطاف ال رأنةٌ 7 انرارالنايات
» مثارى م
( + ) جاهش از طوو مدارك برئر ست عدل با قدرش جوختاش وخورست جون نارم از تاش هم زدن دست درذيل دعا خواهم زدن يارب از جم يداش دور دار رابت اقال أو متصور دار
ممعم
زر از ابوارت كوان رتتش | صورةٌ الأ كشا تعرش دو متا ش بر باط عن و ناز دثمنان جون ثهم در دود وكدان 1 آثار سعادت و ابت شرت آنكه . با وجود عنذوان جوالى ٠ و ترافق اسياب عش و كبرانى - و علائق ساطنت و جءانيانى . له جون سرخرشان ثراب غرور - اوقات فراغت باستيناى إذات جيني و اسذاى قراى غضبى و شيوائى كذرائيد . بك سمظام اوقات هايون ساعات را -. بعد از فراغ اداى فرائض مات و قيام عصالم ملكت 5 حوائج رعيت واتاست مي أسم نصئت واعدات . مصروف كتب حقائق علبى و لوادر حكى و نتائح و اشال ارباب عل و كال و حكايات ملاطين عدل آثين و اساطين امد دين ميثرماد ه و مصداق ابن مياق اكد . كتانق مشثيل بر تاس حكم و غاب كلم از سخنان ملرك تامدار و انمه" ابرار وحيى كبار ٠ عتاضاى ١ . © مراع اه و خم جلس فالمان كاب هرشه مير شمير ماخته اند » والحق كتايست مشتيل بر بى فوائد ارجند و عانق بلند - و لهذا اسلاف غنام أن حضرت آل را در خزاة؟ عامره كينها قائس جواص ميكردائده اند م اما جون تصنيف بعش مت#دمان است و مثتيل بر ارات غير متمارقه و اكمار غربيه كد اثال آن اكنون متداول نيت . اثارت عليه برين جسله قاذ يافت كد ان حيرا عطاقت اتنا اترميدى او تدديى عايد - و جون بنظر انديثه درآن اممالى رفت جتان هود كد بيسن لم 2و ربط اجزاى كتاب مدوش و منتشرست - و بحسب مقاصد از احاطه بام اركان علي اخلاق و ياست قاصر » بس معار طبع ابن تنش بر لوح خمال كشيد كد تدوينى رود كد اك
بر اصول حكنت على مششيل باشد در 0 و دلائل اتناس از اثوار نيرات آبات 3 1
8
مشكراة اللاديث عضرت ختميت مقت عه + افذ ل العاوات و أ كائحيات و مصاييح سختان
( ١ه ) محابه و ثابمين و.مشاتم وائة دبن و لءمات اثارات اماطين حكاى البيين تابد و در مواشع منامبه بقدر امكان بر متاصد أآن ننه محافتلت كند - و در مظان لالله از ذوتيات اهل كدن و شمود كم عاندد ا از ميامن خوراص زماق فى تسيب الى ٠ ابد كني 02 ١ دوت ساطاق كتانق شوه كه هم طالآن حتائق علميه را و هم ساكان متاهج حكيت عليه را از حنلى وافى و تصببى كي باشد - اشاءالله تمالى م 'جون مقاصد ابن كناب قواعد حكنت ءلىاست - وآ عبارنت از عل بإحوال فقس ناطة انان . ازين رو كد اثمال موده و مذمويه به ارادت ازاو مادر توائد شد. "ا سبب 57 ع از دذائل متخل و بنضائل متحل شود و بكاليكه متوجه آنست برسد » و اتمال مذكرره نسم برادو قسمسك م بى 1ك داجع شود با هس تنى بانفراد و ائرا علم اخلاق و فرمتك خوائنداه دبكر آلكه راجم باشد بمشاركت بافراد اي بك آنكه راجع شود بمشاركت منزل ٠ يعنى نجه سبب اتنفام احوال اهل منزل واحد شد . ونأ علم كتخدانى و أدبير 0 ديك آله راجم شود بمثاركت در بلد و ولايت يا اقام و مماكت وآثرا عل
ماكت داري و سسياست مدن خرائد ٠ه
بين لاغاله مقاصد كتاب كد مسف يه لوان امع الأشراق فىمكادم الاخلاق است در اقسام الله منحصر باشد ه بجون داب تدوين منتفى تنديم مقدمه ايست مشتيل بر بعفى اءور متعلته؟ بن هوجب بصيرت طالب و اعانت او در تحصيل مطالب باشد . ترتيب آن بر 57 در يسان امور مذكوره بعلم در متاصد ثلله رفت - و از فصول و مقاطع تمبير لعات و نظائر ان
5 م نموم مام عجرم و
ناي كرد - والتوفيق _ منالله لا نيد ولا ستعين الا اناه 0
7م
( مم )
م وموا م مام ممم وارء مل ممه
لات ان ونا 58 السو ات والارض وما سس لأعبين - الله تال 5 افحسيتم الا 0 (2)3
( خخ )
ا 0 : 7 0 والكم انا لا ترجيرن م از برئر امه اين دو نير قدسى يثاران منتلر عتيق ارا أبن »منى
1 1 : معاعد أو ممائ شود كد ذرات أكران و احتائق طلم امكان 0 از 0 غيب عنسة شمررد
جره دادااء واكلارة مبنالل ومن ايد ع الله صلعة ارلت در عرض عيان در اورديد .
عثبرررله ا 5 حا أنره
م اعلى كل شى. احلعه 9 شدى .ا هس يك رأ غايق و مماحق ادت كد عتزله كر اللكااء. جه قبل جراد مطاق و قيال بر حق اكوا جه مملل باغراض نيت أما خالى از 35 و مساحو غايات و رات <م نيست . جنانبه حي دوا مقدمه در عر أنمبى ببراهين تاطية و دلاال ماله
ار نايك صسشلده ©
غايت انان كه خلامة اكران و عين اعيان و نتاو: جممان است شلافت أسهى است م جنانيه موداي أص اكيم 8 اتى جاعل الارض خاب . و تحواى و حو الذى جلك غلانن
رض انماح از آن متايد »ه ودر 5-6 ل عرشنا 5206 إياسموات و الارض والجبال ا "بين انماما و ومن ما و ناما الانان أه كن ظلوياً جبولاً . ار امانت رلعل عل ! كين كتتد . جنانيه در تتاسير مشهوره مسلورست » براول متوجه شود كه جن و الانكه با انان در عتل ريك اند . و بر ثلى آتكه جن در تكيف ب! انان سام ابعث * عم
م
ملت و مم مرء
كا لأممق على 0 لم - ينكه حمل بر سر خلافت فت الهى بايد مود كد نحيل اعاى
سّ كن مخموص انان ناشد . و از سياق ات اختصاص انان بآن فهم ميشرد . ارا حزن آذى شعين در خور أبود م : « شمر م باد وجود خويش تابد دلم زذمف ه يكن ز بار عثق كشيدن شبن بست 2 آلمان بار امانت وات كثيد ه قرعة قال بنام من ديواله زدند امتساق إشسان مرية خلانت را بنا بر كال تقابلإت اوسث » فثات مشابله راب بر وجمى
كد مظور اساى متتابلة أإمبى تواندشد . و بمارت عم مورت وممق كام تواندمود . داراست »
كك
+4 بلآكى ادا كرجه جبت روحانيت و لرازم أن . جون اثراتات على - و ارايعم أن از ذات عتلى - بسب قارت حاملست - آنا از جبت جمائيت وكثانت ماده كل إواتميند * و اجام فى را اكرجه بصب قواعد حكنت نفس ناطتنه هست . اما كالات أشانية ايثان فاربت ١ و اجام ايان از كينيات متخالئه و طبائع مختلنه بريست - و سير در مدارج مختائه و مراتب متثاونه وثتلب در اطرار تقص وكال و #ول در تايب احوال و احاطه بر جميع حقائق عاوى و سفل تدارند . بخلاف نثاة اناق كه بر جبع اطوار محيطت واب كام مراتب مار م اولا در بدو وجود از مرئية جمادى هراة 'ما -و ازنا برتبت حيوالى رسيده . و از اكها بدرجة اناق اتبابيده ه و جون بحلية ادال مزاج و تمديل قواى جماق و ساق متحلى كرد . منحبثالبدن وائفى شيه باجرام مباوى باشد جه توسط بينالاشداد يمنزه' خاو از انست » و بواسيه' إن ننه . ننس او منتقش بصور حوادث ماشيه و آله بر وجه جزوى شود هجون نوس تكيه .يا بواسعل اطلاع 3 عام مثال كه نزد اساطين حكنت بالى وعياق ثابت اسسث - يا بواسله" انكاس صور قدسيه از ممباح ننس ناطقه مشكراة خيال و مثل او بصورت جافى كه مقتضاى حت عرثى و ملعت ميآت باشد . جنانجه راى بعضى حكاست » و جون ازبن عرئه ترق موده فق ما سوى الله از خاطر يايد . و باقدام ممت بر شواحق خطائر قدس برآيد . و عرتية بثاهد؛ وحدت صرف متحق كردد . و در زمرة ملانك مترين بل در صف اعالى مسيمنين بإشسد . واممع ذلى برس و مقصور در يك متام ننباشد . بلكه هص مقام راكه خوامد ل ل 0 عر
مماوىا م مام وم
قد مار لبى الكل 0 صودة « قمر لنزلآن و دي اران
ادبن بدين الب إلى توجبت » ركالبه ارسلت دبنى و 7 اق
ان سنت و ججاعت كه مالكان ازمه"' براعتند اثثاق رده اند بر ان خراص بشر از خواص ملك إنشلت ه اخعال 2
سر آذى صفق از ملى كرو ببرى » كد سجده لاه ملك خاك آذى زادست
ناما در عرام بشر با عوام ماك خلاف عكردهائد - بعضى تنطيل عرام بشر كرده اند جشائيه دركتب مشهررة كلاميه مسفاورست . و ينقى يخلاف أن اثل شده اند ه ووشى
م نيستك خراص ملك از عوام بثر اقشل خواعند بود ء و از حفرت مرتشوى كد مديف* ع را باب اسث و باب او طائبان ين را ماب رض ا و كترم ا - ابن ممتى منقولست - كه الله تعالى 2 را عتّل داد بى شهوت و غضب - و حيوائرا شهوت و غضب داد بى عتل - و انان را هس دو داد » بس ار انان شهرت و غشب را مطيع و منقاد عتل كودائد و بكال عتل برسد . رتبة او از ملك الى ياشد - جه ملىف را مزاج در كال نبت . بلكه اديارى درن له . و انان باوجود مزاحم بسعى و اجباد با مرتبه فال شده » و ألم عتل را مفاوب شهوت و غضب مازد خود را از مستبت عاتم فروتر اندازه - جه ايشان براسطة فتدان عتل . كد وازع شهوت و غضب تواند بود . در لمان ممذورند يلاف انان » © تطلهاه آذبى زاده طرنه مسجونست » از فرثته سرثته وز حيرات كر كند ميل ابن شود كيم ازبن ه وذ كند قصد آن شود به ازآن وخلاق در ترجبح انان بر ملك ازحكا متقودت - ماحب: اصطلاءات مره اثارتى برقم آن فرموده و طريق توفيق ينالتريقين موده - بربن وجه كه شرف غير #الست بيه شرف بحسب قرب ببدء است در سلله ايجاد و غليدا روحانيت و تزاه تك لازم ا وكال إسبب جامعيت است هس ابه ملى شار قلت وسائط و ليه احكام جرد اشرف از انان إشد . انان يجبت جاسميت و احاطت افشل و أكل باشد - و جون سخن ه طائنه را بر يكى ازين دو امس مذكرر ل كنند خلاف به وفاق مدل لدد و تناع ارتضاع بابد .
والسوفيق مالل مال ٠» -10 تسوير يت متيق خلافت اسان را بدو جيذ منوط است .يك كلت بإلنه كد عبارتٍ امت از كال على - دوم قدرت ذاشله كد عارقت از كال عمل » و ابن سخن براك #تديرست 5-6 را تيد جرد عل بأحوال موجودات كد . و تن عمل را خارج ازبحكت «دارئد. اما رن كور > حت دا تير كنند "بروج ننس بكايكه اوادا ممكن است ذد جانبى ع و 0
0م ) الاج بنيد آخر نيست - بلك خلانت مجرد حكيت حاملست - جون عل در أن داغلست - تشير ثنى اولى است - جه اوقدت انل ريا جك ود اسل لنت برجرع فلت
ب زيمم مثو ثو م م عوايء ثم 0 000
به ازاى راست كثارى و درست كردارى ه و أيطأ نس وامن بوتالمكة فند اوق را
2 بإن «سنى أنسب و اليق است م وابر تير اول شل ان اناي لمكم قبل عناف القائل مترادنه باشد . و شك نيست كد تل بر لأسيس اولى است از تكد © وآنيه
تدملى حك در تتريف ذلسته كته اند التثيد بالأله تدرالامكان . سنى الى است - جه تجرد
ا
ص فى ماق باخسلاق المى الثبه مام دود © ومحتقاست كر انان عجرد عل فى عمل بذروة
كال ميرسد . جنانبه در حديث البويست سَُ كله انعلماوَات المعات 1 كل يان رانين
“ماعو وى م ام مم
الم بدون الددل و و اسل بدون ن الس لال ه و حطرت رمالت بناه يِه اذل
0 موا م مم مم معي اعرمي
حلرات الله و واسلانه از 0 فى عل يناه مخداى برده . حيث قال ُ أ عايه وسلم لمهم
مام لماه اهم
الرادة ا ل لز كرو بن عر د و له سذفل اقوال متداول مشمبوره اسث بل مراد تيقن الب حتيق است . خواه بنظر و استدلال حاصل شود . جنانيه رةه" ادل نظر است كد ايثان را علا مبخواتد . و واه بطريق تفنيه و استكال . انيه شما اهل فتراست و ايشئرا عرفا و اوليسا ميناءند - و هى دو طالنه بحتيقت حك اذه بلىه علائئه" تائيه حون دض موهدت رباقل ذا بدرج" أل شريىة انق و از مضي انه
. 0-38 ف
لام امن ن لد! عن سبق كإقتدائد .و در أن طرق جون اشواىف تكرى وغوائل أوهام
كتر سك ت اشرف و اعلل باشند و بوداثت اليا كد صثرة خلائق اد اثرب ها و هن دو طرين و ا
در نايت ودول سر 3 باز ورد ٠ اليه يرجم الام كه ه وامانه محتتان هي دو طريق هدج خلاف نت ه جانيه منقرلات - كد شيخ عارف متق مدق دوه ادبا ايان صثوة
اعان الانأن شيخ وق بن ان ىاتفير را با قدوة المكاء المتأخرين تريخ بوعل بن سينا -
2
٠ قدس الله روح . اتثاق صحبى اتناد - و بعداز النذأى آن بى كنت ' آنيه او ميدائد ما
2):
فى ينم و2 يكرى كنت “” انيه او مى يند ما مبدام و0 بك از كا اتكار ابن
كر بق نه موده بلك ممه اثبات عردمائد . جتنانيه ارسطاطائيس' 1 هذ الامو ال السداراة 533 حرالرية الطوبة . فمن أراد أن اما يحل ننه ظرة الخرئ » و اثلاطون الى
متنك روا دترت" 0
كر موده ٠ قد ماق ك3 الرف من السائل أبس لى عليمما برحان و ته ابوعل در متانات وريد عع ع 4 ديا يد 6ه امم ب
المارنين مىثرمايد ف لحي ان يعرفما فليندرج الى أن لصير .. ن أل المشاحدة دون ؛ المشاقبة
م الوا مين إلى العسين دوق اسمن للاثر و 0 أعمهى شخ شيخ شاب الدين مكل كد محبى زسرم تدماى حكاست در توبمات تل ميكند كد در خلة لطيته ب كد يه اصطلاح ان طالته آثرا غبت كويند - ارسداو را ديدم - و در قيق ادراى كد از غوامض سائل 33 ات اذ او 54 جند لرسيدم . يعد ازان شروع در 3 انتاد خود انلاطرن مود 3 و اطراى عنليم در مدحت او كرد ه از او مؤال كردم .كه از مشاخران كنى عرتة او* رسيده شد ؛ كنت نه . وله يجزوى از حتتاد هزار جِرّو از كال او » بسد از أن ذكر بمعنى ١ از فلاسئه 3 اسلام 0 او نيع كدام التئات “تمرد 03 بذكو بعفى ار ارباب كدف
و اتحروة مكل + 0 جنيد بندادى و ابو يزيد بطاى و ل ب ن عبدالله لترى رسيدم ب
52-06 / وللى هم الالاسقة 3 0
لمكن دربن طريقه اخطار سيار و الى بيشارست . جه خطرات وساوس و ورطات
عواجن و تسويلات باطلله و مخبيلات فاسدة ملى را در يابان لب حيران و سرر دان
27
طب دارد ب و اقد عتاسد انك باندك ناث ى كراب ع سه ايان 13 ازاراه رقه
دست از طلب بداره “ حتى اذا جاءه 2 مده 1 - واعداز اطلاع 7 ديه حال حاداش غير از حرت و وبال نباشد» > شُعر »
كوَرَت سر أب درن بأديه هثدار ه #5 ؤرل ياليان تفريد سرابت
( 6 ) ا و رمن وابغاً 0100 ن طريته كد عبارت از مرشد كابلنت ت نادر است ب و بر دير يافتن ولجزاة شناخت أو 01 3 متسر سا عه الات انانى را جز ماحب “ل تخنامسيت واقمت جصوضصل را جز جرهضرى ندائد ه ه شمر ه بسر" قمه' سيرغ واغمة هدهد ه كى رسد كد شناماى منطقالطيرست و أكيثر عردم بصورت مموهه و خاص لىحتيقت ازاراه رقته م شمر م ياقوت را متأبل خرممره مى لهند ٠ سك سيه بترخ زد مرخ ميخرند و اناه اثند كه .بستذى به تابيس و تدليس فريشه شود . والقد تمر خود صرف
خدمث اقمى كند بنان كال و مودى مخسرات حال و مآل او كردد . ار بلله من النبساوة
َأَمرَة ٠ از اينجبت يشتر علا نك عردم برطريقة نظار :شد . أ1 در مارقة تصفيه نين احباج با, ن طريق متحتقنت ه جه أكر سالك بكلى اذعلم رسنى عارى باشد از ورطة افراط و قربا امن تنوائد بود. و از مخافت 00 فارغ نه.و شايدكد بنسا بر جمل يمد اعتدال احتال رياصت مفرطه كند . و مودى باد مزاج و يعلان استمداد كردد لهذا حذرت هادى اللقلين الى الصراط المستقم عايه و على آله افذلاتحة والتسلم مترمايد ب
د ودعي هام م س اقيم
اتمذلل 3 جاماذ قط . و در حديث ديكر . قصم ظبرى رجلان ال متنك و عام شب
( تصره (
هون معاوم شد كه تحتيق خلانت - كه غايت اعاد السانست - بم و عمل منوط و مربوعاست . بس على كد كفل تحتيق كيايت و رسوم طريق 1 إن سءادت عظلمى باشد اهم علوم و القع أن توائد بود وأن إن حكت عايدت كد حكا آئرا طب روحاق شوائدة اند ن نجه مرت أن حنظ اعتدال خلتى بر فس كأمله توان رد كد بزل حئظ الصحة است بدن رالا
و نيان رو ننوس ناقمه باعتدال ثوان كر د كد عثابه دقم مرض امت ابدان را ن نجه مأكات
0 ثم )
رديه امراض نناق الد » و تقصيل كلام دزين متام آنت كد شرف هى على يا به نباهت موطوع آنست يا تجلالت غايت و مننمت ل يا به ولاقت بردان واحجت ه و ابن عم از جمات ثله عزيد اختماص غتصومست . جه موذوع او ننس ناطتة انالى است از أن جب ت كه اقمال يل و محود ا تيح و مذمرم يحسب رويت وارادت از او مادر تواند شد هم و شرف نس اناق از سباق سختان سايق معلوم كفت وغايت او كال "حنين. عرق" شرشت ه واجه مننعت زياده ازان . كد يتوسط آن ناس -. اناق راكد در ره مج و سبعى بلكه ادنى ازان باشد - عرتبة اعلى از ملك رمائد » وء لبذا بعضى ككائر آثرا أكير: اعظلم خوائده الدب جه اخس موجودات ل كد انان نأقصت ل سيب أن عرتية رسد كه اشثرف «وجودات تمكنه ياشد » و ينابرين است كد قداى حكا كد برتو حكت از مشكراة وار بوت اقباس عرده بودئد طالب فغيلت را اول هلم ممذيب اخلاق ارشاد رياد ت عند ليان مناق يا رياشى يد ازان بطيعى # بعد ازان بألتبى » و حكم ابوعلى سكويه تقديم رياشى منطق كرده . و ابن طريق اقآريست . جه بواسطة مارست رياضى لأس متعود به يتين ود - و ملكد' استقامت و متانت در او حاصل كرد ساو تفرته «يان ككاف او نحنيق و نمف و تدقيق ثمار او شود ه أكثر مثتملان نطق بى اتات بطارثى از رياضى يمك ابن صثات عوسوم اند - بلكه كال در شغب و جدال داتد . و انهايت يق د منالئة يا ابداى تكى شمرند م و ازيتجادت كد افلاار ارن بر در خا خرد نوشته برد من, 3 عرف 9 واريا لا يدل ل دار
يعني هرك كد هندسه ندائد انه ما نايد »ء
بلجل تندم مبذيب برسائر عدم متؤن زافق عله انوت دز تا عق انه . يدن
الذى ال س باثي كي غذوته قند زدلة را ٠ ينى بدنى كه از اخلاط تاسده باك نيست هن جند اوارا غذا ده مرجب زيادق شر و تضاعن ماده مرض او شود » و ابن رعزيست از الكه جون تنس از اخلاق ذمينه ياك بائد تمل علدم حك اوادا موجب ازدياد قاد ردد . له بدان واسله مواد كبر و تخوت و اسباب قدرت بر ايذاى احرار و ممارات با علا كبار
اوارا حاصل شود » والؤيتت آني أكثر طبه عل كه در درجة اف و ثلال و تسوق و
0 ب )
ريو وود م 220
خلال ازا ءياند ازاآانت . كد عتتضاى واتواييوت من وا عمل تمكنند . وادر أتدا بتمهذيب اخلاق مك شند » وابجون شتيده اند كد حكت از قد تنايد ميرهائد و بدرجة يق
ميرساند و ممنى ان سكن #بداتد تصور باطل ميكنند كد حكت موجب الخلال قيود شرهمست و اطلاق از ثانون نواميس ملت » و بصب دواع هوا و رغبات طبيمت به محتيق
نا رسيده آز ليد برسوم شرم كه زيرر مردان راه طلست متخلم شده خايع الذار جون عانم در آب وعاف مىاقتند - و جون سباع اناب النه را در متك عرض اقران و اسائت ادب با اسلاف و اعران كد آباى روحانيه اند . و مكر مساعى ايشان بر ذمت همت طابان
ممه 2م مقن 0 ١8 مسر سي
كال واجيسث . ميكثايند . و از اعتتاد عجابز كد يعتتضاى اببلاهة ؛دنى 5 فى اتسلاص من نلة 06
ش »ا ها ورمويهي ممم وه و 50
هدوجب أوعى از اجانست بر ايند - وايتيقت كار نا رسيده كالذى استعور نه الشياطين فى الارض
وموموة لوم 00
حيران معاد - مذبذيين ين ذاسك لا إلى حؤلاء ولا الى عرلا »* و از نتائج انتك
حك ورا عقيزة امقدسة وياق وا سر نيعي أب زاتائيات - و در مواشمع متمدده از كاب
واسلت درج و مذكرر . از قبح سيرت ابن تاصران كد ل بدام كتندة لم وانى جد
59 رد اه اه 0
وصف المال ايثائنت . عيخة طمن مكنان شده » عصننا الله و سارالمسامين عزاطيان والزال ماه الث 2 وها مه م 3 .
فاش والثول الل ولا حول ولا قوة لا لله وما اشر الا من عتداشه »
( كنف غطا 4
شايد يد حجاب شبمتى ديد بصبرت طابان را از ادراك محاسن ابن حوراى قدمى نزاد و عروس حجله' رشاد مانم شود - بس واجب نود تعرض بآن شبيه تمودن ودر كثف و ادقم أن كوشيدن ه تقرير شببه آنكد مننمت أبن صناعت وتتى متحتق شود كد اخلاق قابل لنييد و تديل باشد - وان متدمه طاص نبت - بلكه خلاف أن بوهم تبادر و تابق مينايد + و از لحواى لص خائق موداى و ماينطق عنالهوى حيث قال صكالَه علبه وس اذا سدم
6_0
( ند )
و وق عي نقد مائو مق عام ءا ماعو لفو وج ونا الى ع 0ه رم م قوم :. ع 5 م ل 7 . 1 مجبل زال عن ن كاه قعسدقوه و اذا شيعم برجال زال عن خلته فلا بصداره 5 اله شيع ود
9
ال ماجيل 3 - بعاريق بائئه مستتاد ميشود كه املا زوال اخلاق مكن ست » و بحسب “أواعد
5 نبز أخلان تابع مزاجست - و مزاج ابل تيديل يست عاو 5 ى ملم امتناع منديل
مزاج كند س بابر اختلاف مزاج شخعى واحد در هي سن بلكد در هر حال - كُر يم هرشخصى
راعرش المزاجى است متوسط ءان حدى مين از تتريط وحدى ممين از اقراط در هركذي
از كنات اربعه و توائد بود كد خاتى در شه عراتب عرض الدزاج لازم بأشد - و زوال
أن مستلزم زوال مزاج شخدى أن شخص باشد تكد بتاى او يدون آن الست - و حيئئظ سمى
در ازالت أن خلق عبث باشد » © مصراع م كه زكى باستن لكردد سنيد
و لبذا در حديث نبوى عايه انضل الصلوات والآ-ليات وارد است لأس ادن كعادن
0 وألنشة : ارك فا لبادلة خاركم فى لادلاو اذا لبر ١ » ازئييا معلوم ميشود كد اصل
فشيات طبارت طينت و صناى جوهر فطرتست - و يا كلافت ذاى وانساست اصل سعى در
0 كن از آن قييل باشد كد كى شواهد كد تباية زجاجه را بدرجة لعل و ياقرت رساند با تمقيل اهن عرتا فضه و ذعب أورد و ان خيال محالست » » قرد ام
جوهر جام جم از علينت كان كرست ه تو توقنم رك كرزمكران مردارى
ابنست تنرير شيع بر وجهى أز انفصيل - و از براى دفم آن ميد متديه لاق يايد .
و آن انيست كد خلق ملكه ايست ننس را كد متاضى سجولت صدور فعل باشد از او لى احتياج
بضكر و رويت -. و ملكه كنتى است راسخ در نس ه ودر حكت نقارى «ماوم شده كد
كيت تان كك سريع الزوالدت آثرا حال ميكويند - و كر ببلى الزوالست ملكه * وسبب وجود
خلق نض را دو جيز توائد بود » يى طيعت - جنانهه مزاج شخص در اصل قطرت بران
وجه باشد كد استمداد كتيتى خاص در او يشتر باشد "ا بادنى سيبى ,آن مكيف شود . جتاميه
٠ مزاج حار بابس غضب را. وحار رطب ششهرت دا . و بارد رطب بارا . و بارد ياس بلادت
( فى )
را جتانجه به تتصيل در كتب كت و طب مبين شده ه و 3 عادت - و أو آننان !
كه در ادا بانتبار مزاوات ذلى نايد و تكراد و مارست شرن و فرسوده شود - جاه هرات فى رويت آن قعل از ار مادر توائد شد . وحنئذ خاق باشد ه بسذى براتندك مانت اخلاق طليمى اند . ينى مقتشاى طبيمت اند . و قابل زوال إستند . جنانيه در تترير اشكال مبسرط شد ه و جمبى بر ]تند كد بعنى اخلاق متتناى ميمت است و ابل زوال نيست - و يعثى عادى و ثبل زوال + واجمى راقد كه هيج خلق نه طبيى است و له مخالق طينث . بلكه ننى در قفارت غود قابل خض امت طرفى تضاد را - يا بإمانى . و آن وقى باشد كد موافق مزاج بود. با بدشوارى . جون مخالف مزاج ه و جمبى ضر بر آتند كد ملدم در ادل فمارت بر خير بولند و عزاولت شبوات و مارست خبائى واهال طبيمت ملكات رديه كسب بيكائد و شرير ميشرئد » و بشى از أدءاى حكا بر عكس ابن دتقه اند وكتته اندكد انان در اصل فلرت از وسخ طبمت مخاوقدت . وانقس در جوهر خود لوريات مزج بتللمت » يس در اصل طينت او شر عسكرز است و قبول خيد قوسط تملم و ديب ميكند أكر شر در او در غات ناشد و جرس لياق بر جوهر نودائى غلب 4 » جاليتوس برآنت كد يعثى بطبع اهل خيرئد و بمضى ابم اهل شر- و بضى تابل هر دو طرف ه و در اثبات مذهب خود جنين كاله
كد ار ممه ائراد اسان در نطرت خير باشند و شرارت عارض - لامحاله استفادة شر يا از
خود كند يا از غير » و بر تندير اول دد ابثان قوف كه متتنى شرت امت ت بأشد . و حيلد
7 مم عوم
إابع خسين وده بأشند هذا اعت او 11 در ايثان هم قوت خير إد و قوت 0 غالب
بائد . هم أبن خذور لازم ١ وبر تندر ثلى كد استنادة سر از غير كند - هم أبن مخذور
لازم است جه ل . بس ممه خير لوده باشند » و هين حجت إعينمها اجرا بيكند در ابطال 7 تكه همه شرير بطيع باشند » و بعد از ابطال ان دو وجه ميُكريد - بران
و مشاهده نى ينم كد رمت بمنى عردم اقنضاى خير ميكند و بميج وجه ازآن اتتال تيكند والمخان: ادق اند » و بيعت بعطى اقنطاى شر مكند و ميج وجه قبول خير نيكند . و
ايثان بارند م و باقى متوسطند - كد محالت اخيار خير
خير شوند او يتاحت اشرار شور 2
ابننت ديل جاليئوس بر وجميكه در اخلاق تامرى نقل كرده . و بر قطن لييب وهن آن
ار ل
6
ووشيده ليست ل جه ه ب أصول فامى اأراد امانى را بداق وَحَاقّ تاد وبر أن قدو
مع لي بعد عه
توائد يود كد عروض شرارت هر تردى را از غير بأشد - و هلم جرا - و املا متبى نود بنزدى كه شرير بالذات بود . اه ادل در شل ابن امور از قبيل تال در سمدات است واد ايثان باطل يست بلكه والساة وصجنين در شق دوم تواند بود كد عروض شير از غير باشد برهان منوال » بك م شيخ ابوعل در شنا ى آورد كد اثبه آنست كد سبب طوقالات كد در قرائات عفلدى واقم ميشود . 'يا بسبب اناق «نلتتين يا قرب بانطاق - أكر واقع باشد . يا اثتقال اوج و حضيض وغيرها مواضى از ارض كد ملاحيت عارت دارد و مسكن حيوانات مضه متوائد بود وا آن تماع تريب مدل الشبار است . تا عيض بعين در آب مغور ميثود ه و حيائذ ارض ملندم ميشود ابه عضوم در بحر و مكشوفى كد ملاحيت عارت نداشيه - باشد بنا بر كثرت عرض ه و برين تتدير حيوانات و اتات فامد كردند و بد از آن به تولد حادث شود بتوالد . و يج برهان بر امتناع حدوث آن انواع به تولد ليست - يه در سيارى از ان انواع مشاهده ميرود كد هم به تولد و هم بتوالد حادث منشوند - مل حيات كد ازا موى آذ بيدا ميشود و عتارب از اتجير و بادروج . و عوش از مدر ونندع از مطر » والازم نيست كد حدوث يهضى انواع بد تولد جرن در مداباى مسديد تبوده باشد يكلى نباشد . زراكه شايد كد موقوف بر وذعى معين باتتد كد در سين متطاوله كور شود ه وااثيه نت كد در عام ل نرع حوادث كيه در ماين مديده متكرر شده باشد . و أت قيامت عفلى باشد » بلكه جون ناسل و توائد منوط يحركات اراديه است - يثل جماع . و اراديات شرورى ستند - بس لا مماله باسان تولدى تاثل ماباشد . ما اتتملاع نوع لازم قطاينا مه توق لت 2 از هس شخدى تج ماند و از شخص ما » بهد از ا اك كئ تأمل در اصول حرف و صنائم تابد - يداد كد همه حادث إند و از دويت شخعى .مين حامل شده ائد » و دليل بر حدوث آلا الك يوماً قيربا مزائد ميشوند - و حدوث آلا دلانت ميكند راتكه انان را بهد از انقراش در ساسلا 'تواك. مبدنى
ع - زراك ب از أن منائع از ا ديل سير 8 كد انان كد مختص مخاصيق معلوى .يا ألم بأنى
) 50
ربانى ( كك از طوو معارف خارج باشد ) ناشد بدون أن متوائد بود ه بس هراينه شخعى كه اختراع أن كرده بأشد منتئق: اكد أن إرتك در قوام خود . و از براى 55 فى فوع انثا و اختراع آن عرده بائد ه ”ا اينجا سخن شيخ است ه او سخن جاليئوس را ارين وجعرى
وحنه انات - يكن درين سخن نيز آثار اتناعبت ظاهص است و مناقغه را ال بيار » وحكاى «تأخرين اخثاران عوده اند .كد هيج خاق طبى نيست . و خلاف عليعت هم له ه اما اول ينابر أت هي خلتى قابل غير است و هيج تابل تغيير طبيعى بست . لليعجه دهد كد هيج خلتى طبيى نيست » يبان صنرى آنكه عثاهده و عيان مى ينيم كد عردم مجالنت و «ماحبت با اشراد و اخيار كسب رزائل و فذائل ميكتند . جنانيه از ممارست احوال كرككان . خصوصاً آتاتكه ٠4 ردق اثائرا از جانى اق مببرند - لاه ميشودكد تأديب را در ايثان اثرى عناييست - مدب قابليت آسانى يا بدشوارى كسب اخلاق ميكنتد »و او اخلاق قابل زوال ايودى قوت
30 و دويت يثائده بودى ٠ و لأديب و سياست عبث . و بطلات شرائع و ديانات لازم
ابدى و يم ارسطلاطايس كنته كد اشرار قعالم و تأديت اخيار شوند عاو أما 2 ميج قال زوال طبيعى نيست بين است . جه بغرورت «ماودست كد طم آب رقي عضراتن كردا ى وجهى كد بعد أز ارتتاع موانم ميل ستل تكند - وطيع اتش را عكن نيتوان ساغت م و
ابن مقدمه جون بد مبيست - أمثله از براى بيه ابراد هيرود ه و ابن ديل يرين وجه ادر
اخلاق:اصرى آورده و مارس صناعت نظر دائد .كد ابن نيز اتناعيست ٠ جه قائل ارا مجالست كه كريد . هجناتكه مذاهده تبديل بعشى اخلاق معلوم شده . معلوم است كد يعضى الخلاق در ببذى اشخاص املا متبدل عمثود . خصوماً يلات وت تظلرى . شل حدس و نظاو حدن تمل او نار رك . كد مشاهده ميرور كد يدق مردام هن جلك معى در تحصيل آنا مبكاند منجح رايد . و ابن صورت در اكثر طبة زءان ما مشاهد است » يس هجرد ابن دليدل جكرنه حكم توان كرد كد هيج خاق طلينى نيست او همد اخلاق تابل زوال اند ماو بالجماه استتراى تام ور أست و امتقراى ناقص متيد تين ايسث .او دعوى بداحهت نحم 2 و آنكه ذكر ابن امثله براى تيه است ادر محل منم »او تال وت أميز و رلش الأديب في
ف ة
و سياسات و بطلان شرائع وتتى لازم كيد كه هيج خاق قابل زوال ناشد ه و نظيد ابن ؟انست ى ند ار هى عرضى قبل علاج نردى عل طب باطل بودى - و در بطلان اين سخن تق نيست » وا حاصل آنكه اشرار فى الجله اديب و ساست اخار شوند - جنائكه ارسطاطاليس كته » و هرجند ابن حكم على الاطلاق نيست اما تكرار ثاديب او مياست در ايثان اثرى يدا
و اكز اتنلى شر در ايثان بكلى كود اتقاص أن خود حاصل شود » و ازيتجا معلرم شد كد در يان مننت ابن عل احتياج بان دعوى نيست كد مام اخلاق تابل زوالات - بلكد تبول زوال اخلاق فىالجله در اشناص كفيت - شجناتكه در عل طب با انك عدم قول أكر باشد در ادر اخلاق و ندر اشخاص توابد بود ه ودر ايثان نيز منئعت ابن عم از حبك تنقيص شر ظام شود »ع يس ميج وجه بطلان سياسات و تكاليف شرعيه لازم أيايد - جه ار در مرشى يا در شخعى علاج نام نايد سبب قح در عل طب لشود ه و ار كريند برين تدر تكليف هى شخى بتديل هى خاق مذموم منتظم :شود اجه شايد كه خلق در حق شخصى قبل زوال باشد - جواب كولم كد جون عدم تبول زوال متيقن يست - بس بحكم عتل و شرع واجب باشد سى در ازالت أن تمردن م و هضانا قانا در كلام حتائق اعلام حشرات سيد الانام عليه و على آله الصارة س0 والئحية والا كرام اشارنى باتمنيست - حيث قال 00 11 ااا لحيل اتن ل 0 مسأيحجه است . جنانيه بد ازين بروجه متماتر ازن بإ تمبيد معذرت در 5 امثال ابن
مابحات مرقوم رقم يان خراهد شد ه 3 شلالله تمال وه المصمة واثوقيق
- لامع اول در أبذيب اخلاق وادر او ذه له است #- ب( لبنه اول 4
در حمر مكارم أخلاق موده ميشود كه در عم نس از مباحث حكنت طبييى امارد
شدة كل تمن ناطقه' اناق را ذو قوت . يى قرت ادراى - 3 ديكر 58 ريك
) »# (
3 م ازين دوادوت را دو شعبه أست اه اما قوت ادرا ك را يك شبه عتل ناريت - و آن مبدء لأثر است از مبادى عليه تبول مود علمى ه و ديكر شببه؟ عتل على كد مبدء بعيد نحريى بدنت در افصال جزويه بذكر و دويت ه وابن شبه از حيثيت تعلق بقوت غضب و شبوت عبدء حدوث أكيفى اجند شود كد سبب فسلى يا القمالى ياشد - جون خجل و حك و بكا . وااز حيثيت استيال وهم و متخيله مبدء استناط آزاى جزوى و مناءات جزئيه شود ه و از حيليت امتمال وهم و مخيله مبداء انتياط آراى جزوى و صناعات جزثيه شود » و از حيئيت سبت يتل نفارى و از دواج ينها سيب حصول ازا ى كيه متعلقه باعال شود - مثل حسن صدق و تبح كذب و ظار آنه وأما قوت نحريك دا دو لسعبه است- يى قوت غطبى وآن مبده دقع امس غيد ملائمست بر وجه غلبه ه و ديكرى قوت شهوى و آن مبده جاب ملائم است » و قوت اولى ميابد كه مسلط باشد برجيع قراى بدثى 6 اصلا از آن قوى منفمل نشود - بلكه همه در نحت صرف او مجبور و متهور باثند . و هر يى به كاريكه ابن قوت تميين ايد اقدام 'مايند - و تام ايثان و اتمار در نحت قهرمان ابن قوت احوال ملكت نثاء انانى اتظام يابد ٠ و نتايد كه هجكدام از قراى بدنى بدون فرمان ابن قوت بنعل اقدام يايند . جه موجب اختلال احوال شود » و جون هريك از قوى ينمل خاص خود بر وجبى كد مقنضاى عل باشد اقدام نابند - از مريب عقل نظرى كه شعبة اول از قوت ادركك است حكت حاصل شود » و از
مذيب عثل عمل كه شعبة ثأنيه است از همان قوت عدالت يدا شود ه و از تمذيب قوت فضبى شجاعت ه و از مذيب شهوى عنت ه و برين تضرير كد كزارش يانت عدالت كال قوت عل باشد »م
و بطريتى ديكر كته اند كد ننس انالى را مه قوتت متباان كد باعتبار أن قوى آثار مختلنه از او صادر شود بر وفق ارادت » و جون يى از أن قوى بر ديكرى غالب شود آن ديكر متهور يا مفتود شود ه يكى قرت ناطفه كد آثرا نضن ملى و نس مطيئه كريئد. و آن ميد قكر و »يز است و شوق بنظر در حتائق امور ه دوم قوت غطبى كه آثرا نس سبى
و فس لرامه كريند أن مبدء غضب و دليرى و اقدام بر اهوالت . و شوق باط و ترقع
0
اجا يز قرت شبرى كد آئرا ننس ميدى وات اماره خوائتد - وآن مبدء شبرت و طلب غذا و شوق باتذاذ بآ كل و مثارب و منأكح است ه بس عدد فقائل فى بعدد اين قرى باد د جه حركه كد سركت فنس ناطنه باعضدال باشد و شوق أو بأكتساب ممارف يتينيه بود از ان حركت عم حاصل شود او تبعبت عكت ء* و جون حوكت ننس مبى باعتدال باشد و مناد ننس ملى شده قناعت كند بانجه عاقله قط او شعرد . ننس را از ان حركت فغيلت حٍ حاصل شرد و تبعيبت شجاعت » و جون حركت نفس عبى باع _دال باثد و مطيم عائه ككشته اقنمار كند برآنيه بحسب حكم عل نصيب او باشد از أن حركت فذيات عنت حاصل شود و يبعت سخاوت » و جرن ابن سه جنس فطيلت حادل شود و با عدي متازج وام شوند - از تركيب هرسه حالتى «تثابه حادث كردد كد كال و تانى آلكف فضائل بآن باشد و آثرا فضيات عدانت خراقد » ابن تنربر از الاق ناصرى است - و القرير اول نبز جملا آورده » و بر ميتظ ماحب بصيرت بوشيده نيست - كد بر تتررير اول عدانت ملكه سيط است . و بر تفرير ثالى احتال بساطت و تركب هر دو هست - ايكم بساطت' يافظ اقربست » جه ماهر عبارت ته عدالت اعتدال خلتى است عنزلاً اعتدال مزاجى كداز تركب و ازدواج عناصر تخاتة الكينبات و تال ايثان حادث ميشود ه و در اصول حكت مترر شده كه مزاج كنيق بيطست . و بالجله از سخن ايثان درين موذع باطت قوم ميشود . و در ديكر مواشع تصرايح بتركب آن كرده اند © و بر آمرير اول عسدالت كال قوت-عل ست - و ابر لغرير ثأنى اختمياض باو تدارد مكر انك كويند استمال هريى أز قرى - اكه كك قوت ظرى باد - تعلق قوت عل مدارد » و بر تنرير ثالى مآكات ثلله نا اجا اند عدالت را . يا عنزلة ازا . هون كترات عنامر زاج را - كد دران نيز دو احتالست - و مختار حا بساطت آنست » و بر تقدير اول ملكات كه موقوف "عله عدات اند أن رو كد كال قوت عمل آأندت كد هر قولى در نحت اص أو برد تصيف هن ,يكاب وتوده اعتدال باشد ه و عدالت عبارت ازينست - واظاهر است كه ملكي" تعمر نل ' قورع قرى در فال لائته بآن بر وحه اعتدال سب رودت و مصلحت 3 ملك" اعال يى ب ازأن “متواك بردا»
التصيل كلام درين ام 1 عركاه كد ات ماه حاصل شيدود عرابنه عل عل ارا
( م )
قوت انتملا بر قوت بدنى حامل #ردد . جنانيه 'قوى مأمود و منتاد او بأشند - و او از بس اكر ابن را قوت عدالت لامند .
ميم له امم
ايشان جأئر نشرد . جنانيه در متدمه امالى بآن رته » + جشسانجه امام حجةالاسلام در احاء اختار قرءوده و در تمريف أن جنين كته المدل دالة د ميا متتفى المكة , و بي فى الاسترسال
مس واشهوة و لها على وَالانْيّاض على حلب ينها امرى بيط باد ستلزم ملكات كانه و كال عقل عملى
باشد ه وابن ملكه از وجبى رئيس مطاق بإشد او ديكر ملكات عازه لخدام . جه اسثمال قوى ( و ١كرجه عل ظرى باشد ) ابر وجه اصلح بحسب اوقت واكيت او 0 موكول بابن قوست .و أز وجهوى ديكر د س مطلق قوت ناريت - و “يم توى خادم اودا - جه غاية الئايات كال أن فوتست بتحل بحقائق موجودات كه سسادت قصوى است »م و اكر عدالت را بر ننس ملكات ثلله اطلاق كنتد مكب باأشد . و حلاف احاياج يمد
قروم ميقمو م
أو در عداد اقا م فضائل يست جه جيع السام سم ى ديك يست كا هوالمشهر ود من اعنبار
مه ا وموم ووه
قد الوحدة 0 فىالمقسم و تعيين رذائل مخصوصه در «قابل أو و انواع معيله در نحت 2 هم لانم 90 جه برين تندر انراع أو عيبن جوع انواع أجزا باضد رق متابل او مقابلات ابشارن لاجة عروض مأنى مو حده كد سيب 91 ان ملكات الله الند نوعى حتيق كن شود ظاهى نيست ه و لهذا شيخ رئيس در رماله اخلاق . بمد از انكه عدالت را راجع مجموع ترى كته . تمرض بانواع و متابلات او تكرده . بلكه اتنصار بر ذكر انراع ملكات الله ومتابلات ايشان هرده ه و انيه ديكران در انواع عدالت أورده اند أكثر در نحت حكات درج كرده 8 و ازينجا معلوم شد كد أنمه در عش كتب ابن فنت كد عدالت فسن نضائل لله امت . با الى رذائل الواع مكل براى ار اثبات كرده اند محل تاماست ء وال 0 حتالق الأمور 3 و ددين عام التشكال كتدك حكت را اولا تم بنظرى و عمل كردهائد اه واععل دا تنم سه قم كرإده. كد بى ازكن عل اخلاق است .كد مشتماست بر قضائل جمار4 كد ا آن حكتت بس كت كسم ننس غود باشه - وان اتكال ظاهرالد تست ه جه حكت كا مقسم ات - عا باحوال موجودات ات - و اجون ابن عل خود از موجودات 2ة)
) 5» (
ات . در أن عم بحث از احوال أو نيز ياثد - و ابن محذور نت - نيه اليه جزو حكت لست سال مملته 5 الست ازين دواكه ملكه ابت ممود و يجه طريق أكتابان بابد كرد و تارك » وحيئذ همين لازمآيد كد عل حكت خود موطوع مسللا از سائل كد جزو'او
باشد - و درن هيج مخذور نيست - بلكه ناير ابن در عل اتلى واقمت . جه بحث ادر او از موجردات است » و اجون ةس ع از موجودات است - توالد بود كد خود «وضوع مسكاهة ار سائل شود واقمع ثود و اصلا ازين لازم نايد كه ثى' جزو ننس غود باشد ه زيرا
عل عبارتدت از تعدقات يا تضايا كه متماق تددةست ازين رواكه متاق آنست هاو تسدقات يا نفس مائل - ازين رو كه تور اند 4 از أن روكه تعلق تصديتنذ . مرشوع سلله است م وطاضى ممدُور يودى كه مائل عم حكت . يا تصديقات .ته بآن - بعضى سائل حكت عل . يا تعديقات متملته بآن بودى . و املا لازم نيست » ايت محتيق جواب و اتقيح آن ابر وجبى كه در آل جيجه اند »
و احواق ديك كته اند و أن 000 عراد از حكت دربن مقام استيال على عايست جناك بابد نعو أن را نز حكت عل نواد - و ببب انخلاف ممنى اختلال از قم مندفمست » و ازن جراب لارم آبد كد عدالت جامع جيع قنائل نباشد .و برخلاف ان منى تعر يم موددائد . وااشاف أت كد كلام در جزو على متنى بر ماشه ماخته اند . و طالب ابن فن راحب تحقيق مقاصد بر وجه حكى مكان ندائته اند بألكه بائجه عل آل بوملا عمل لشيند و موجب نجات طالب ومترشد از سباك رذائل باشد أكتنا موده اند + جه ايثان مبتدى را در بدر طلب ابن أن ارشاد .يكرددائد - و ككليف او به نحيق ابن «طالب ا يبنى مودى حير طبءت واتتويت متدود ميدود . جه تحيق ألما از د نون حك حاصل شود و متدى را خوشى در أن نت ه و فى «حمّان رين جله تصرح كرده اند ه و شيخ رئيس در رمال اخلاق تلوس بآن فرموده ودر بشى مواشم شنا آورده . كد كال عتسل عمل استباط ازاك
كليه است در فخائل و رذائل اعال بر وجه ابننا بر مشسبورات كد فى الو اناق مطابق بردان
0 لام ع مود ل لق كه بائد . وتحتيق أن بلريق برهان متماق كال قوت نقاريست » والله ولى اترفيق و بيده ازمة التحقيق : : 00
0 ) (لة درم(
در رسوم ابن فضائل كنته ابد كد .حكت عارتت از عل باحوال موجودات بر وجبى كد ف الراقع جنان باشد بقدر طاتت بشرى . و احوال موجودات - يا وجود ايثان . منوط بتدرت و اختيار اناق نيست ه و عل متعلق آن حككت لفلريست . يا متعاق است إندرت و اختبار انسان - 3 ع متلق بآن حكت على است ام
و شجاعت ملكة اتتباد قرت غضييت ننس ناطنه را نا در ممالى و مخاوف يت تابد - و تزلزل ود راه ندهد . و بر متتضاى راى صحيح ع لكند م
واعنت آلكه قوت شبوى مطع ننس ناطنه شود نا تسرف او بحسب اتتضاى راى عتلى باشد و اثر حريت و املاق از قيد تمبد «واى نفس و خدمت دواع مختلئه در او لاص دود ك كته اند » 5
بندة بندة شود تا نشوى حائر باش » زائكه دنباست ثرا بنده و تو ساطائى
و عدالت آنت كه ابنهمه قوما ا يكديكر انناق كنند - و قوت ميزه را امثال ايند نا اختلان هرى و تجاذب قوى مابش را در ورطهٌ حيرت ييتكند . و اثر العاف و انتصاف در او خلاص دود . و سخن در حتين عداك كذفت »
و كته اند كد هس يك ازين نضائل تا متمدى بير نشود ماحب آثرا استتاق سدح نبائد ه و لهذا ماحب ملكة انثاق در وجره لابته تا از او اثرى بنير 'رسد منقاق خواتدد نه سخى ه و صاحب ملكة قرت غضبى را درين حال غيور خواشد له شجاع ه و صاحب لذبب قوت عقل . ستبصر خواتدد ه حكم ه اما جون تمدى بير كند موجب لخوف و رجاى غير شود . و احنشام و ا بهت او در ولوب راسخ كردد .و مدح أو بر ذم هم لازم شود » و مانا مراد باستحقاق مدح درين منام حم عنلست بوجوب مدح او - و ظاهر اس تكد يدون خوف و رجا عل حكم بر لزوم مدح او بر ديكران ييكند ء جه اك كى متحلى بامناف كالات
بائد نا از او ترقب لمى ايا اردب شررى نساشد . عتل اقدام هدح او بر كى واجب ندائد
5 ازن دو باشد تترب باو بذكر جيل از براى جلب لثم ايا دقم طرد مستحن بل ايام عالق نمه مارم
ا م واجب شمرد ٠ على اخدلافٍ مراتب اعطرف و الرجا واهر خير مرهوب و مجن مه
0 »م )
05
(الةدىم +
در نحت هر يك از اجناس جبار كانه انواع بيار الست و از آنجمله آنه اشعبر ات مرقوم رقم دوين و مسطور م تببين خراهد شد » اما انواع حكت غير محصور الت . لكن مسب مشهور هنت أست » اول ذكا » دوم سرعت قم © سوم صتاى ذهن 8 جمارم سهوات عل » ينجم حن تل » ششم تنظ م هثم تذكر م ٠
اباذ كا ماكة سرعت استتاج مطالب و سهولت استخراج شائج از مقدءات است - و حصول أن منوط إكثرت عراوك ؤلانات مت 'شواهل برف +
و اما سرعت فم . ملكد' اتدقال از متزوست إوازم فى مكثى زياده م و هانا فرق ميان اين دو آناث كه اول سرعت در حركت فكربت . واثانى در غير قكر . جورف انتقال از مازومات تصوريه بلوازم آن - يا از قضايا بمكرس مستوبه - ,ا عكس الننيش م
و اما صثاى ذهن . ملكد استعداد استخراج مطلوب الست فى اشطراب و الشويش اه
وام سهولت تلم ٠ ملكه توجه كلى عطلويست ”ا لى ممائءت خواطر متثرقه إآسانى اكتاب ترائد مود » ش
و اما حسن تقل - انس تكد در يث و اسشكثاف از هن مطلبى حدى لائق بار مه دارد ثا له اهمال امرى واجب كايد و اله استعهال شى' زائد »
و اما تحنظ نت كه صود معقوله يا محسونه تيكر نيط نايد »
واما تذكر - ملكة اساحضار عنوظائت فى كلنت در هن وق تكد خراءد »
آنيه در نحث شجاعت است يازده است » اول كبر 5 © دوم مدت سوم .عاو مت ه جمارم ثيسات ه بنجم عله شثم سكون © هنتم شمامت ه هثتم تحيل :0 نمم تواهم بلي - دهم يت »* يأزدهم رقت » '
اما كبر نف - آندت كد ننس بكرامت و هوان ميالات تكند ء و ابه بار و اعار التنات ايد - بلكه از مدح واكم وغنى واققر شار تكردد . واتنابات ادوال يدل و
الشقال و تاثر و الشمال بخود راه ندمد » و ابن بلك درست كد عوج بر ممارج أن جن
٠
( م )
بالاكان راه طلب را ميسر نشود - و تلم تلال شواحق أن حِن اعيان كاملان را متصور نه .
والبذا أكار مشالك متصوته . قدس الله 1 تراد كته اند أرما مرج من دوس المديشين
,قال عم امول ام هه نقمي كحمويم م 4»
حبالجاه ٠ و ولا يجد لذة التدر 1 در اعنده الدح والذم »
واما 5100 ننس است بثبات خود ا در وقت اتنحام اخطار و هوائل جزع يخود راه ندهد و حركات نامتفام اززاو صادر نشود +
واما علو هت - نت كه نفس اا در طلب جيل حقيق و كال نشائى ماقم و مكاره ابن جبان ملحوظ تقار اعبار نباشد . ا بوجدان و تدان أن غمكين و ثادمان ندود . جديكه از امف نيز باك ندارد . جناتكه فى از سباق ميدان مكادم اخلان كده اند © ما آرت دبوركن حك آثابيم كد المرت منْةٌ الَؤن وصف الحمال مدت ه 500
أن عرد م كز عدم بم آيد ه كان نيه مسا خوشتر ازين مآ أيد
جائيست بماريت مرا داده خدا »م تليم كنم عونت تايم ابد
95
5 ابن جان عاريت كك بحافظ سبرد دوست ه دوزى درخش بينم و تسليم وى كنم و اما ثبات . قرت متاومت با الام و شدائد است - نا بزيادق در او تاثير تكند او شكتكى زياده از وجدات باو راه يابد م ْ و أما حلم - طانينت استكد سبب أن زودازود بلكه مطلتاً مذاوب غضب لكردد »
و اما سكرن . نمت كه در خصومات يا محاربات كد جرت حنظ حرءت ديرد وادات
يا حشات قس و عصبات ذرورت شود نت لايد اه وانا شهامت - حرص ننس است بر اتنتاى امور عظام از جرت اذغار ذكر جل و اجر جزيل م 3 انا قبل ب جه نكت استعال الات .يدق انق دن اكات فضائل حميده و شائل سلديده م :5 وانا تواضع : آندت كه خود را مزق ركابكه در جاه فروتر از او بأشند ندائد - (8) 1
( # ) و ملآكى دركب ابن نلكه تذكر اشتركى اتراد انانى الست در انور فطرى - واسات
ب مهم 5 و انقار و صنات عجن و اراز باعار وحدت اصلى و ثربت جل .4 مضيون ا 1
000 > مدورفة
اشاس انقرا ديك الذى شتنكم مرء أشي واحادة ٠ و مكنون ما حافك و 00 كط واحدة اقصاح از أن ميتايد . و حجاب خنا از جبر: حتبقت أن كتايد »
و اما حي ممث2. آنت كز در حتفل تى ملت و حرمت باون جاتر ندارد . و درآن باب سعى باقعى النايات لازم شمرد - و قال رسو لال صل اث عليه وسلم انال 0 7 لاجل ل
حرم الثواحش - و قال صلالله ءايه ول | اث قدا رو الأ اغير ,> مله وال اغير مني ٠
و آنا رقت - ملك تئر از مشاهدة تم اشاى جنسى امت ماعيروة در احوال
أو تاعس شود » و اما انراع كه در نحت جس عننات دوازده است »
٠ 3 حبا . و اك اتحمار نض است در وقت استثعار از ارتكاب قييح يجبت احتراز از
7م ”ا هم سكم
از اساحتاق مذمت » و در حديث نبويست عليه انشل'لعارات و أكل التحات . الحياء غير 2 م
دوم - رفق. و أن انتياد تنى است امورى راكه حادث شود از طريق تبرع »
سوم . حسن هدى - و أن كال رغبت ننس است كت :امعان
جبارم . مالمت وآن محاءات است در وقت 00 انه و تراكم اعراى متثرته له يلجم ودعب وار شكة ننى است در وقت حركت شم
برت شثم + مير و أن متاومت ننس با هوا نا مزاوات لذات فيحه اززاو صدور يابد د عة عا عوم قمر قا م واد مفاع
تالالله تعالى و اما مر خاف
ا ا م م
متام ريه و تمق القن عنالموى فان المنةام انلوق مون 1 :
صبر ار در قسم كرده الد . ب فى صير از مطالوب - دوم صير وق لون
رغد دازدر» ويه د وفتونت - جبانجه حشرت عزت
تك 0 مل امم مكادم اخااق و حادى حار
تأصبر يا صير اولراء عزم منالرسل - - يعنى در تحمل مشاق وت 2 مكاره عوائقت با ديكو ايا ف تراك اوه كي »ردان بخلءت اصطنا و اجِنا اند شسة
تق توفيق و وفاق دا حلىالله عاسيه وسلم ميفرمايد
ذات كرعه ساز ه و از احاديث
( خ# )
٠» مم
ا نه مشهوره إبيث ار مشا الشرج ه ودر حديث يع أست الندس ا الصبر .م و در
صحينة صثرى يم حكى درس در هيأكل و ممابد آويحشه يودئد مكترب بوده .كه مجناتكه كن طًُ عاشق متناطس ات ظلئر ماوعاً طال عبر است »
هتنم - قناعت . واآنتك استختاف نس است مآ كل و بشارب و بلاس وغيرها - و اكتنا در شرورت از جعهت اسهانت بآن له از جوت حرص جع هال كه أك تتثيد است
شرعاً و علا مذموم بخلاف اول كه بكال مدت مرسومت . جنانيه در كلام مادق «صدوق وارد اسث ٠. 0 لايق ٠
هشثم - وقار . و آنت اطمينان ننس است او ع ازا شتاب 0 حشرت عتمم مكادم
ئ[1
الخلان عليه التحية من الله اطخلا كرموده - المسجلة اعمجلة الشبمان واقاق نار مسن 5 0 در احكام شربءت سدالانام عليهالصاوة والسلام ماله در مى از تعجيل عريه ايستاكه 5 م «أوردى كد از اكار علاى دين و اءناى شرع متين أست تصرح موده كه كن را خوف فوت از جممه باد با وجودآنٌ در راه رفتن تمحيل تمايد و از جاده تأنى و اعتدال اتحراف تجويد +
بمب ولؤعدت:+ وآن ملازمت ئس انث بر اعمال تيكر و افبال يسنديده كالَالله تال ان ارياره الا امون ه
دهم اتفام ٠و آنت ايتستكه انس ارا دير امور بر وجه أباقت واحسب مصلحك ملك شود ه
يازدهم -.حريت - وآن مكنت أكناب مال اسث از مكاسب جميه' لاثقه و صرف آكف در مصارف فائته و امتناع از مزاوات تكاسب ذميبه و صرف در مصارف أبيحه م
دوازدهم سخا .و آن ملكه' عدم مبالات يائاق مالث ا آنه باشد بآنكه بايد جنداي عايد برسائد ه و در جراءم الك مصطلئوى عليه انض لالصلوات والسليات وارد است كه رمود الله تمالى دبن أسلام را 1 براى جرد وك يده و هيج جث دبن أسلام را بأملاج بى آورد الا سناوت و حمسن خاق - بس دين خود را عبر دو مزين كؤدايد » و در حديث
32 ترموده اول جيزى كه در دوز قات در زات حسنات مهلك - حدن خان و
(3 ال ايخ" ماوت است ه و اجون خداف تمالى اماثرا اتريد كنت خدايا مرا توى كردان - حق تمالى اوادا تمن اق ومخاوت قوى #ردائيد » و عورك كنر ذا يائريد كنت بار شدايا مرا قرى ردان - الله تال أوادا به ذل و بد خاق ارك اناده 8
وان غزالى روايت كرده كد ع ازاكفار ببى عدتر را اسير كر وه 32 كرت رسالت يناه على الله عايه وس اوردئد - حغرت رمو د كد مه را يكثيد الا يى از ابثان + اميرااومنين على كرمالله وجبه فرمود كه خدا يكت واكناه ايثان مه يكيست - بس به حكنت كه يى از مان ابثان از قل خلاص يافت ؟ فرمود كد جبرئيل أرود آمد و كنت كد همه را بكش و ابن را بكذار زبرا كد او سخيست واسخاوت او لزداما مشكرر است » وادر اخبار مده ات كد الل الى وحى 0 عليه اللام كرد 7 0 را مك كد او سخى أست ه و در حديث نوست لد دازلا سخا و در نحت سا 1١ واع باد ادت و تنصيل أن در مطرلات است جثم ثوان داشت » او بايد دانست كه شجاعت غالبا مستازم سخاوت م باشد 2ه جه هى كاه كه تنس ارا مل اخطار و تثبت در مخاوف كه متلاة حلاك باشد اكه كردد ب و بذل روح زد او خطير لايد ب هرآينه تمان و ذو ات مال او را در نلر اعبار در نبايد - و خلاف ابن بغايت نادر است ه و امتازام - خاوت شجاعت دا اكثرى نيست - كر جه بيشتر از استازام ديكر ملكاتت ا 1
اما انواعى كد در نحت نس عدالت است هم دوازده است ه اول صداقت ٠ دوم النت » سوم وفا ه جبارم شتت » يلجم صل رجماء نشم مكافات » هنتم حسن شرك » دشم حن قضا م نهم اتودد م دهم تسليم ه يازدهم كل » دوازدهم عاذت ه
امأ صداقت عيارست از دوستى حادق » وا علامت صدق بت الك احكام اثنبنيت در آنجه شرعاً وعتلاً رقم توان كرد رقم ماشد و رابطة اماد را مساحكم دارئد يي وجبى كد صن جه براخود يسلداد بر دديق يسندالك - واه نجه در حق خود خوامند در اح او خواهند »
و حشرت ردالت يناه عليه ؛ جلاال صاراتالله اثارت بان «منى قرموده - بحيث قال رسولالله
وك 2 000 صلىالله عليه و سم “لافيت أحد كم حتى يحب لأخيه اما تحب الشلداء
( سس ) "*
اما النت تك اكزاى علالنه و عنائد ايثان در مماونت يكديكر متألف او متاق شود ٠
وااما ونا آنت كد از طريق مواسات جاوز جابز ندارئد - و بمطى تيرش باز مواعيد و قشاى حوى أمرده الد ء
و اما شتنت لأثر و اشال است از نا ملائبى كد بر كسى واقع شود . و قصد مت رازالت أن » جه تزد ارباب بيان و اصعاب عبان ميرهن و شنق است كد مامت ذرات كاثنات از مشرع وحدت حتيقى فيض وجود «ياشد- و جيم اعيان تمكنات در ارتذاع لبسان ترييت از افاويق اخلاف توفي قآن حشرت متاوى الاتدام و متتارب البحط والمتام اند . خصوماً اثراد اناق كه عرجب نس عتكم فرقاق لاق" الحاد و تتا ايثان «هرم و متكم و رابطة اتلاف جانى مان ابخان ,تأ كد و مستحكم است ه » مأتوى ه
بنى آدم اعناى يك ديكر اند » كد در أأرياش ز يك جره اند جو عضوى بدرد أورد روكر » كر عضوها را خاند قرار تواكز نت ديكران لى غمى ام نشايد كد امت البند آدى
وان متام را مراتب غتتلنه و مدارج عتثاوته هت ه و از شيخ شل قدس مره منقول ايت اذ جرف كه بر عبينه زدئد ار ذرب بر اعضاى او ظاهي شد - واسر ابن «منى كرجه بر عبوسان مشيق مفائقات رسمى - كد نطر ايثان بكنه انها ترسيده و جصال حتيقت حال نديده حتائق وا از ظروف حروف اناطير مسطورة كتب متداوله قرا كيرئد و در اوعية وهم و يال شبط شد و جاوز ار ناوا كامات مصثان بيج وجه جائز ندارئد . عننى خواهد بود . ليكن رطالب ديده باز كد سبل تنليد غشاو: بصيرت او نشده بأشد و غبار هومبات جدال و تداسات اهل غقلال جثم قطانت اوارا ليوشيده - بوشيده قاند .كد وهم در امور طبمى فالست » و لهذا از تل حدوشت در دندان خدر بيدا شود - و “ردد بر سر ديوار بلند مودى سقرط #رردد . با آمك أو در زمين بر همان قدر سافت حركت كناد وهم سقرط ناشد ه وهنا بعداز ذو ان احرال عقتل را از تبول امثال ان جه درن محال
عرده شاد استشكانى اند . واابن وجهيست كد از جمت الزل #دارك امام اران حكنت
رسى إر و قدرين 0 223
( # ) (يت) 0 بالار ازين زياف زبان فكر است »م سراغم عثق را يبان در (يت) ديرن عشبد كد انوار تجليست ه سكن دارم ولى نا كنتن اولىرست وأما صلد رحم الت كد خويناوند خود را در ثروت و رثاهيت با غود شريى كردالد .٠ و مجداتكه قرابت صررى ارا حتيدت . قرابت معنوى راكد تناسب روحانيست (و آن را
تربت البى شوانند ) حق عله تكبدار و بلك رعايت حق آلف اوكد و ات »
ب لم ل ير ندع جه ما مم 2
تانجه محدث بصراب ابيرالءر نين عمر ان الخعلاب رضوالله عنه فرهودند 53 رابة لم و دم والثربة
ع للها قر 20000 دن د 5-2 وشان ها يلها . « مراع 3
دابيه سار است قرق اراب وكل ما ران و دل و “ما مكانات آننت كد عن نتنى كد از كى بأو و برسد أل أن يا زيادت بر أن متايل ماد 57 2 ذررى أ كن يدو رمد به كتر از ل جمازات كند 5 واما حين شركت آللت كد مابلات بر وجبى كند كه موجب امراف خاطر شركا
ر تانرن عدالكت نا
اما حدن قنا ان تكد حتوق عردم بكذارد و خرد را از منت ومذيت دور دارداه و أما تردد طلب دوسق اكنا و الثل است بطب كلام و امام 7 اكرام 4 م إسياب كد موحب حلب محبت توائه شد ه وان من رصموم اه شربعت ومثام طْرسّت رما دهد و مسن قبول لأقى ايك او جه موافق طبع
5000 ور 3 7 0000 ا أن امت كد بأحكام الى و ترايس ثرعى و اوضاع وى و ظار أن اج
او نباشد ه و حضرت وبالارباب در كتاب اعجاز اتساب تسليم د بالغ وجبى از تأكيد
وتوف عليه اعان داشته م قال الى كلا و و دبك لا إيؤمئر زنلنف حق خوك ى ذه شجر لم
امام حم له مضاى 6س عمموسض ب #اموء
م لآ دوا فى لقص حرجا ها كيت و ناوا وتلياا م
ونا كل أن است كد در امورى كد حوالت أن عقدرت و كتابت بشرى إاشد و
( هم" ) و تاخير نطليد .و توكول
انديئه را درآك مال تصرف مورت إنده زيادت و تصان و جيل به تم الركبيل كرده خلات نشول را برطرف كند ء | يتاه رذا يداده بده ون جين كره يكنا ٠ كدر من و أناذر الكشار #كعادست 3 حطرث سيد اربابالكال عليهالصاواة واللام مرد_الملك المتهال مرويست كه
خاله ابن دعا مخوائد حضرت <راد مطاق إز خزاف لى قاد 8 6 اا عد ا جو الي ا جنا و ا ا ايد م
1 2 اه 5 0 خود در رزق او وسعت كرامت فرمايد - بسي الله عل تصسى و دينى و “الى الليم رنئى
هص كن كه در وقت خروج |
3 قرم م مهام عنام عهةم ما م ع الاق ل او ل
شالك و بأرك كا قدرت بي حت لا آحب لجل ما آحرت ولا تخي ما عجنت انك عل
ع قدبر ه وبر اظر بصي بوشيده نبست كد مضدوذ ابن دعا طلب عطية' توكل و رضا عجارى تشالت . جه ارادت خود را بارادت حن راست مياد ساخت . و حجرة دل را از وساوس دواعى نفس و هوا يكل برداخت نا سكينة؟ البى و طائبنت امتنافى در دل فرود ابد . آنضه حوادث بر طبق ارادت أو وائع كوو كئبنات د مج مشيت أو در وجرد آيد م
و اما عبادت آنست كد تعظليم و تمجيد مبده حتيتى .كه اورا از كتم عدم محض جرد وك 3 سايق استدتاقى عشمهد وجرد أورده و هم غير متاهى از خزاه' 3 الى برا او الأست كرده . او متربان حطرت او از ملائك او افيا واصحاه م آلمين او اولاء و حكاى ارين واقناى 0 شريعت و النزام وظائف رسوم مات للك رداك لو قزق فون أن مداص 58 كل أبن معام بى ست شعار و دثار خود سازد و دز كن تنصيل عبادت درفت أندت اه
و اجون بحث در حكت از اشيا بر وجبيست كد عتل باستتلال بآن توائد رسيد و تفاصيل احكام شرعى از حيط اسشلال عل خارجت - و قصاراى مدرى عتال درين امور نحوى از ابصال إست - جه جز بنور لسوت راه. بتباتضافة اسرار شريمت قوان برد . بس احكام نه من حيث الاجمال داخل حكدت على باشد ٠و من حيث التنصيل خارج © ان است افواع فغايل ء واز وكاب بعذى با بعتى - اخلاق 1 خصور متولد شود م و حي كنه اد هجتانئىه امزجه در اشخاص متناوتت و دو شخص بر بى مزاج عيترائد بود - اخلان نز متناافت - نا دو نس بر يك خاق إناشد ه و ارسطاطائيس كته . كه سسبب اختلاف اشكال اقراد اننان
9ع (يا آنك در دبكر اثراد سيرانات اندلاف بابن عرتبه نست) آنت كه در اراد انان براسيله تئئن ادراكات كنيات عتانة نشاق كد تابع مزاج توائد بود هت . واه كيفق ضاق متا هيثتى خاص إمت اه جه حيئت قرحان از هيئت غضبان و هيت محزون از هيت «سرور ناز است خلاف اثراد ديكو حيواناتكد در ايثان زياده از ننس ادراك جيزى نست - بس اختلان كنيات نين بيار تباشد و اشكال ايشان متقارب عايد م
( تور »
در طلى بن مباحثك إعتتضاى متدمه كد علريد يانت ساحات اق از حله 1 ذا و
سرعت قم و ظار أن در عداد انواع مندريه در نحت جنس كيت 0 كال
كنك آنا اسباب حكنت اند - باء “عل تسيرهم احكة يا مل دوه آزى أ حكنت را تنسير كتند ملك' كد قوت نظرئ بان متمكن شود از معرفت احوال ٠وجودات - الواع مذكوره در نحت آل مندرج وان داشت » و هانا آنيه كنتهاند كد جون حركت قرت لطتى باصدال باغد - ازاتف حركت ع حاصل شود - و بعت حكنت «يتنى ابر همين اتوائد بود »او بالجيله
مساحات درن فن را .درق كسيد وده 0 ) مد جبهارم (
جرن ابن قشائل معلوم شد بابد دائت كه بازاى آلها صتتى «جندست كد نه از أن جئس است و باز ماتنده است . تائيه سيب الداع جعى كد مارست عل بس لايق مود بدسان كرق ميان فضائل و رذائل شبيه بدان مودن - و مز مان لبه و جواصي
اخلاق نداراد شود »
سه كردن - 2 طابان جواهى لات انانى و راغبان تقائس ملكات شال بازى تخورند . و تبيس دغلان و تموي؟ قلابان فريته شده خرمهره را بترخ ددر و لآلى تخراكد ه اما در قغبات
92 و2 رافغيات حكنت - جعى إاثند كد سائل عاوم را حنظ نايند و تكات و دلائل كد تاتف فرا كرقته
باشند تتربر كنند بنوعى كد جممى كد اوثان را از عدق فراست و نور 7 نصيبى ناشد از
0 مم ) غايت استحان تمجب كتند و ابر وفور دانش ايثان كراهى' دهند و <الانكه ايثان را يتين و اطيئان يبيج سل نباشد و در فس ايثان هيج تنش راسخ ه » وحال ايثان در تثبه بسلا و اذكا هجون حال سضى حيرااقت در مماكات و اقوال اناق - دون قرده و طوطى يا كردكان در تثبه يالنان م ه شمر ه كيرم كه مارجوبه كند أن بتكل مار« كر زهن بر دثمن و كر ممهره يبر دوست
و بعضى از ايثان باشند كد در هيج ملب اذعان حق صرح ايند . و در هن مبحث - ككر بيه فلاهى باشد ب خواهند كه اقلبار تصرف و قطتى كه ندارند كتئد . و ابه اغاليط ممرهه مبنديان را در كان الدازند - و ابا نك در سائل يقينيه كه وهم را در أن مسال مزادت يست مداخات عبتوائئد كد » در مطائب عاليهة دعاوى بلند كنتد ٠ و تيس باطل بلباس حق و تصربر ان و نخمين بصورت عل او يقين نايند - و آثرا حقيق و ندقيق تامند م و جرت حكدت اعلى مدارج كالات است . و معرفت آن جز حكيم را حاصل نه . تفرقة ميان اين طايثه و حك بر أكثر مادم متسر بأشد م
اما در متابل عنت هجنائكه جمى از إذات دنبوى اعراض كنند از براى جيزى از آن . جنس كد يش از آن باشد » جون أكثر زهاد زمانكه اظمار زهد را دام تزوير و حال ميد عواء سازئد . ا بدان وسيله باغراض فاسدة ديه و اعراض كاسدة دليويه توسل جويند ء يا الكه از آن لذات كاه نداشته بأشند رون اهل جبسال و رمائيق كد از ششهرها دور باشنه يا بسبب اتكه از كثرت كناول و تمامى از أن لذات ملال واكلال بايثان راه ياقه باشد يا آنكه در اصل فطرت يا بنابر مرئى تتصان شهوى در ايثان باشد . يا يجبت خوف از آلام و امراض يا اطلاع عردم و توييخ كد برآن مترتب توائد شد و ابن مالته عنيف تبائد »
واما در سخاوت . عل اسنيا مادر شود از كيكه سخى نباشد ه جون جمى كه بذل مال يجبت كلع از شبوات :ايساد . با يجيت ريا . يا بليع مزيد جاه و جلال . يا دم شرر يا آنكه در غير محل استحتاق صرف كند » وبعفى تبذير در التاق ايند بسابر تك قدر مال نداتند و ان مراقم احاج أن غافل باشئد ه و ابن حالت يشتر جمى را اشدم لى مشنتق از ميراث يا غير آنّ مال بايثان وسيده باشد . و از دءوبت أكتاب فى خبر ه ل
1
( م ) ع واكك كته الدكد جم مال مهنائنت كك سك
مال وا مدخل”دشوار است و عخرج آمان زرك راب سر كرض رلد . و خرج كردن مجانتكه أن متك دا فروكذارند » و احتاج
عال در تدبير معاش ظاهى است - و در اظمار فضيات تيز مدخل عفلام دارد » ونائيه در
حي حشرت سلبان الست على ينا و عليهاللام #7 ككف نا تراتككى يدنار استار ا دروبشى در خواب دانا را حون دينار ناثد خلق از او متانع توائد شد - بلك خرد ذنز سيب توجه بمصاعم ضرورى از بسى لات از اند » > شعر » مرا بتجربه معلوم كشت آخر حال ه كد قدر مرد بست و آدر عل مال و كان أز وسره لقره متسر - جه مكاسب جيل قليل اسث و ساوواكى طرر
احرار دشوار هاو اينجنين كسان سخ نبائند - بلكه سغى يعتيقت تكن امت كد بذل . 5 ا راق غرطى كند ٠ بده براى آنه مسخاوت ملك شريشست و إذانها «طاوب . واكر فير ازن جيزى ديكر وب قصد او باثد ثانا و بالعرض توائد بود - جنانبه در افال الل تالى اشارى باين ممنى رفث م
و اما در شباعت افمال شيه بآن از غير شجان مادر شود + جرن جص كد ب#تكباى رام و كارهاق هولتاك قيام ايند از جبت طلب ملى ,ا جافى يا غير آن از مطالب. و باعث بران حرص مطاوب باد نه مللكث شجاعت » جون عيأران كد حمل ضراب شديد و حبس مديد بل قطم و قتسل ايند نا ام ايثان درمران ابنأى جنس كه در رذائل بايثان شر يكند ياند و كيك براى دفم ملامت اقارب و اخوان يا خوف ماطانى يا قلا آن اقدام بران اقمال ايد - ! 7 مكرراً بطريق اتناق مظئر شده بأقد او از آن مترور كفي .
و أن طواتك ابام لباقت ا بلك تج كى :قبت 6 هفاك بام قد و جل امايق
أ 0 ملكهً فافك تياد . بر قاس آنيه در ديكر لكات مبين كشت » و اما افمال سباح جون شير
و غيره أكر جه شيه است بدجاعت از وجوه جند بان آنست » يى آنكه ايثان ار خله واتطوق خرد وثوق دارلد و بالطيع مشتاق غلبه اند يس اقدام ابثان بران بطيمت 1 5 قدرئت 4 بطيعت شجاعت » و ديكر تكه شل ايثان خاناً در مقاومت - مل مبارزئ قرى. تلم ملاح تكه ب شعن عجز اريت نايد . و ملل ابن داخل افمال شجاع نيست »م و ديكر
( 54م ) قد يون اك نات كب د ار عات 0 ايثان متقود است ٠ و 0 بمتيقت كى باشد كد اذال شجاعت عتتناى حكم از أو صادر شود - و غْرض اصللى او ننس تذيات باشد . و هىاثته حذر او از ارتكاب امي قبح زياده از حذر او بأشد از الصرام جات - و شل جيل تزد او از حيات مذعوم اولى - جنانيه 5 دأئز 7 7 50
منت لفن التي رين 8و من حلب لاد 1 ريشو المي
وا هس جند إذت شجاعت در بدايت ايد . جه بادى آن موديست يخوف هاآك . اما بالآخره إذات و منافع آن مشاهده كودد . خواه در ديا و خواه در آخرت . خامه جرن بذل ننس او در حمايت دبن و تفويت شرع مبين بوده باشد . جنانهه نض كلام حائق اعلام
م م وامم هه در 8 م" هاماء ومو مامه مايه موميع
بآن تاطنست - ولا سين الذبن قاوا ف سبيلال اران بل احياء عند ريم برزقون » و عائل دائد كه تخاف از جك موجب بناى حيات نيشود . و ل در كرار طلب ابنأى جحزى يكند كد قبل با نيست - بس بحتيقت طالب محالست آنه اكر فرناً جند روزى سات يابد تدك وا عار و جبن و لىغيرفى و تتريع و تويخ اقران و معارف شرب عيش واحيات او را مكدر كرداف ه يسن عرك با فضيلت شجاعت و ذكر جيل و اجر جزيل ابر زادكانى با
جندين تلق و عيب مجح دالد م لإ
بارى جر فانه ميشوى اى بخرد ه اقالةً يك شر كه اتالة بد
وازين جاست كه حشرت يعسوب الملمين كسرم الله وجيه باصحاب خرد كرموده
اناس انكم إن لم كارا 0 والذكا لس أن آلف طالب يد. لالن. غربة اليف علارأس
اهرن من د 5 اغراش ه ميثرمايد كد اى آذيان نيان خصلت موروث ثهاست . از رقدء غنات مه شويد و اتذكر ناليد كد كر شما كثته نشويد البته از ضربت ملك اموت بان تخواهيد برد ١ بس از جك جرا ميترسيد او لكك جين ازاجه رو يخود روا ميداريد
ين خدافى كد روح بسر ايطالب در يد قدرت اوس ت كه هزار شرب مدير بر اسر خوردن
امات ان مدن بر أراش إست - اميه ميدن باريق مردان به از حجان معردن بشيرة وان است اكه سرخى خون كلكرة جبر؛ عافقانت » كم
جون شبد عثق در ديا وعتى سرخ روست
أى خوش آناعت كد مارا كديه زين عيدان بر م +" هع واحاديث در تشيلات شجاعت و شجان بار استه از ؟تجمله أنيه قرءوده . أزاته
6اعم هلمم 3200
بحب الشجاعة ولو سَّ كل حية و عترب ه و ابر همه اك ىنيم شجان و تكريم ايشان واجيات - خدوماً بر مالكان ازما جبان دارى و ماسكان اعنة كأمتارى و سانكان سالك شمربارى - جه ابن طاينة؟ كرمه بكرم نانس كه نس است در بازار كار زار ممامله ميكتئد او بان ارا سبر اتير بلا كرده ا اعداى دولت مقاته منايند . بس نتايد كد بادثاه باموال و اسباب بايثان مضايته نايد يا باندك عتوه با ايثان عتاب قرمايد » و اما فيل جماعى كد خرد وا كثند از خوف فترى يا ازغين يا زوال مالى يا جام يا از متاسات تمببى - بر بد دلى حمل كردن اليق است از شجاعت . جه شجاع در همه حال ميور بإشد وبر نحل شدائد تادر . و ادر هن دورت از اشطاراب متحنظ . بالكه ابن فمل مقتضاى جبن است و شعف مالكة تلن او مسب شرع موجب لعنت است جنانجه در احاديث صححه وارد است ه و از ابن ب معلوم شد كه عنت و سخاوت و شجاعت يكال حادل نشود الا حكيم را »
و أما در عداات اثيال شبيه بافمال عادلان از جبى , اين ن حايه متدلى نباشد مادر شود . يا از جعبث ريا وسمعت - يا ازآن جبهت كد بدان وسيله جاب قلوب عرام كتند تا سيب ازدياد جاه و مال مازند ه و عادل عقت كى باشد كد تمديل قونهاى خود كرده باشد نا مدور جيم اثال از او بحم عتل 7 نبج اعتدال باشد جنانجه ميبيك از قوى زياده از آن قسطك عمقل از براى ايثان تمين كند تطابند و ابر همديكر تنلاب تكنند هاو بد از آن در امله با هى نوع همين نسى رعايت كند و قلر او در عموم اوقات متصور بر اتتاى فنائل باشد و أمرى دَيكر متصود او تبود مكر به اتبييت - او ابن وقق مسر شود كه ننس را هيات ساق كه مقتضاى تأدب كلى باقد حاصل شده باشد . كا جيم آثار و اتمال او بحاية اعتسدال متحل و از وصمت اخلال متخل شد ه و ديكر فشائل مثل ابن اعبار بايد كرد نا تنرقه مان
0 8 ) 71 5 اه ت عدالت زيف ودائج و ممره و مام عبار معلوم شود ه و عبارت مذكوره مشر ابه بساطت ع
ادث ا لاعذنى » زلمة يم )
بايد دانت د باراى هى يك از قضائل رذيله ايت كد شد آنست » واجون اجناس فضائل جببار ات جنالكه كذشت . اجناس رذائل نيل در بادىاراى همين عدد :وائد بود مه
اول - جمل بازاى حكمت م دوم . جبن بازاى شجاعت م
سوم . شره بازاى ءعنت »م جهادم . جور بازاى عدالت »
و آنه بحسب فر دتيق فاص شود آننت كه هن فنيات را حديت كه جرن از أن حد نجاوز نايد خواه بافراط و خواه تتريط برذيات كرايد ه بس فطائل عنزل' اوساط اند و رذائل نل" اطراف . مانتد عي و دائره كه مركن متعين استث با نكد ابد نقاط از حيطت ٠و ديكر قاط غير مناه از جوانب هس يك از طرفى به حيط لزديكترد » بس ابنأ بد ابن بازاى هن فضياتى رذائل غير متناهى باشد ه و هجنين استتامت در سلوك طريق فضيات شيه بحركت بر خط مستقيم باشد و انحراف تجانب رذيات . جوت اتحراف از آن » و لاص استكه اقصر خطوط واصل' بين التقطين خط مستقيم است - و مان دو قطه خط مستفيم يش از يكى تواند بود - و خط غير متتينه ناءتناهى بأشد » بس امتتامت در طريق كال جز بريى 8 توائد بود . و اتحراف آثرا مناهج غير متناهى باشد ه و جون دريافئن وسط حبق در غات صعريئت . و بعد ازايافت بات بران اصعب - جه شتات ر اد اعدال در غايت تسر و اشكال باشد . و لهذا حشرت هادى المقلين الىالصراط المتتعم عليه افضل التحية والنسايم 0 ور 07 در آنا امي باستتامت وارد اسسث - نوا كد مى قرمايد لاقم 5
ونام
ارت ه و ازين ا 2 صراط مسقم را در اأسئة نوت وصف جنين كردائد كه أ موى باريكتر و از تمشير تيزتر است - و هماناكه صراط مستقم كه سورة كرمة تاه
مثدل بر طلبٍ هدايت بآنبت هين ممنى توائد بود » و جون نزد عظباى حكم و اساطين ارلا 11
( 4 ) عترر اسث .كه امور أخروى فير مادق بآن وعد و وعيد قرموده . تامأ صود اثلائى
و اغال انث كه در مرطع معاد 1-5 عرتيه بان عور بر انان ظاص خواهد شد » حتامه ا ل و
فرءوده اناس نيام فاذا مانوا اتتمير » بيداران را از أن ممتى الا ميدهد ه و اين ممتى
در .وائم تدده از كب ومنت تريح و الريج مودى شده است ١ و مادة أن صور .
2 خواه از مكأره . اعمال و اخلاقت 5 كه درين نشاء الدوخته باشد م
هامرم وي
خراه از رغائب باد و 7
7 مهم س4 عيرم هرد
5 سراق 3 و ان نجهم لمحيطلة يألكترين . و حديث نبوى كد ار موده الذى شرب
2 30015 0 م جه ام سمي وو ام مايه
فى د آبة 5 الذهب و انئضة اما #رجر 7 فى لله لآ جملم او ات ارض الحد تمان دعر غرا سما
م عه
سان الله و مده افماجى ظامى از كن منايد - أكر طالب مادق غبار خيالات و اوهام ١
اه
بيش ديدة بصسيرت باز نشائد و رقب فطانت را از رته تليد امل لي دسوم بردائد ه بلك ام تم وام 1 ْ
لك مشمرور الدنبا مزرعةالأخرة ندا بر ابن مع ميكند 9 5 كوش قرس اسماخ رود مه
(بيت) ددئان تال خروؤة جه حرش كنك ت بابر ٠ كاق تورجثم من جز از كشته ند روى بس شار إن متدمات صراط ستتام اخروى كد حب نص اليا در موطان حدر بر م
بنم اكشند مثال توسط در اعمال و اخلان باشد - و جهنم شال اطراقف كد رذائلئد 528
أصوز برين صراط مستتيم ثابت 3 : كن كه مود نين ضرا سكام ثابت قدم بوده از سارك مج اعتدال يجاوز نايد در
آخرت بر أن مراط ستئم تواند له شت باو رثا ر عر م واند كنت واله سك باقى كد موطن بأكانت توائد رسيد .
و هلك درينم تخاء اليه عتم أن اذ اشرات 1 1 ص دين نك زين صراط ستقيم أحراف جويد در اخرت يران صراط تتوائد كذفت ,
در دوز كه جاى عاصيانت باد ه و از فثاغررس ,2 ُ ١ ل دولخ جاىي صيانت باند واز فتاغو رس متقولست كد هن ملكه كد انان كب )كار مبب حدوث ملى في ؟! تواست كد بهد ال قم تلق ملي
. 0 و علازم او
فخيرا و أن شرا قشراه مس بايد ع يه انان أحتياط ايد لأاجه مصاحف
و بدان كه وسط را بدو منت الاق ميكتتد 02
إن وسط حش كه نا 2 نبت او بطرفين عليىالوا
7 بأد ف ودرا
براى حود بدا مكيل 3
( 4# ) بأغد . مأشد جهار كه وس أست ت ميان دو وشش ء و أن جر ممتدل حقاق استكه اانا دلائل بر نفى آك اثامت مكتند »او كر وسط باضافت - عنزله اعندالات نوعى و شخمى اليا اببات ميكتند و وسطى كد درين علم متير أست از قبل دوم تواند بود ه و لمذا شرائط فضيلت قر باشخاص مخلف شود - بلكه نطر يبر وق ولى - و به ازاى ه فضياق از فطائل هى شخص رذائل غير متتا باشد »
و ددين متام در مرآت انديثه غبار شكى حادث شود - جه هركامكه وسط درين أن از قبل اعندال شخصى و نوش باشد - هر آنه آثرا عيشى بود مانند عرضاليزاج - و حيقك انه در وصمك آن بدقت وحدت مرأنع شود ه و همانا طريق دفع ابن غبار اكه - مجتائكه در عرائب عرش المزاج مرتبا هست كه افضل مراتب و اقرب آن بإعتدال عتيقى امت - در عرانب ملكات نيز مرتبه' هست كد افضل 'آن مراتب است ومطلوب بالذات أن ميته است ل
و ديكر مرائب محسب بعد از آن ميتبه خالى از شوب افراط و اتتريط ليسئند 8 او ممجنان كه شخص و نوع درآن مرائب بر حالت افضل يستند لكن بواسمل" قربى عدودكه 91 مس تبه دارند وجود نوع و شخص عنوظ مى توائد بود » در فضائل نيز قضيلت حقيقى آ3 مايه امت هو باقى مرائب بحسب ترب بآن ميته در عداد فضيلت ممدود ميشوند - *جنان كد در اعتدال بدن ه ديكر مراتب آكر جه در حاق ادال بدنى نستند و خالى از شوائب الحراف نه بنابرآنكه از ايثان خالى بين در اتعال ظاهى شود در سلى مراتب اعتدال متخرطند » بنابرين تدر تاوت در مدارج كال بحسب تناوت در قرب يبحاق وسط اعدال شد - و قواعد طب روحانى بر قياس وهاجار قواعد طب جمملنى است » و شك نبا تكد اعدال باممنى نبز أكو جه سمتى دارد اما الى از صعوبت ليست ب و آأكر جه در مقام مبالفه وصف آن بدقت شمر و حدت سيك ايند دور از كاله - والله . مبدى مشاه : ل صر طلسم »
و اجون أتحراف أز وسط با بطرف افراط باشد يا بطرف تتريط يس هه ازاى ص فضياتقى دو رذيله باشدكه أن فضيلت وسط ميان هى دو بأشد م و جون مبين شدهكه اجناس قضيلت حبار است - اجناس رذيله هشت باشد »
و
دو ازآك طرف باشد نبت »+ كت - و آن سنه وبله بإثسد ه سنه طرف افراط
( © ) الك اتاو آن امتمال قوت قكرست در آنيه واجب نيت يازياده از قدد واجب - و أثرا كريزى خوائتد ه و الله 0 تنريط - وآن تعطيل قوت ككرست به اراده و ترك امتعال أن در واجب ل يا تتصير در استما آن بكتر از حد واجب 3
و دو از كن طرف تجاعت اند - واأاك جرد رق و جين » اول طرف افراط است او آن اقداست بر مما كه عثل آثرا جيل ندائد - و ثانى طرف تتريط او آن حذر است از جيزى كد حذر ازان مستحدن نيست »
وا دو ازان طرف عنت اند وا أن شره است والخود ه اول اقراطست و أن ميل قن بشهوات زياده از متدار ستحسن 4و كا فرظ و أن مكزة؟ فتن اسك :ان حركم در طاب إذات ضرورى كد شرع و عتل آثرا مستحسن يا جائز ثهرده باد از روى اختيار از روى خلتت »
و دوازان طرف عدالت است و كن لي و آن تصرف در حتوق عدم و اموال ابثانت ©* و ثالى تتريط او آن كين قالم است از
است و القلام » اول طرف افراط است-
م و اتتياد او در آنجه مشتبهاى او باشد بطريق مذلت » و بعفى هي دو طرف غدات زا جور ميخواتتد - جه آن قلست يا بر نفس خود يا بر غير ه و صجناتكه عدالت جامع جبع كالانمت كم كد متابل اوست اجامع جضيع ققنالص است ه و ازبنجاست كه شيخ الاسلام عدا المادى و غير او از محتتان كته اند ب هرجه ه آزار كه كاه ب يه هى كناه قلست بابر قن خود يا بر ديكرى » « ثعر »* مباش درف آزار و هن جه خواى كن » كد در شريبت ما غير لي ليست و بعضى أكابر كته اند كه احل طريتت در أكثر جرزها اختلاف دارند اما همه متلق ائذ بر استحان راحت ربازدن و نهى از آزار كردن » وادر حديث صحيح اس تكد حنات قال
منقل بديوان إعال مظلوم ميشود - جنائيه آبة كرعه و ما كمون ولكن كاثرا اقم يرن
بان مشعر أست » و بر همين قيأس لوسطه در انواع كه 0 اجاس تفاتائد إعتبار بأيد مود م
( 6 )2 زلة دنم )2
( ددر يان عرف عدالت »
اول بر سيل تمبيد موده ميشود كد بافناق عقل و قسل حتيقت متدمة حضرت حق ل جل و علا - از احاطة افمام و اوهام متماييست - طتر بلند برواز ادركك را راه دمرادق كنه جلال او نيست - بلكه غايت سير عقول بشرى و لمايت عروج قوت أظرى آنست كد باذيال أسب و اعنارات .كه هم باعتبار تماق به ممكنات ذات اقدس را تواند بود متشبث شود *«
(بيت) كنا غلطلى زمانثان توان داه »مه ازها تو هرانيه ديدء باية لست
اول ع آىكه وبه قدم غيب ذانى در آنٌّ بر ديدة شهود اهل كشف و عيان جاره كايد وحدست له وحدى كه مقاب ل كثرت بود كه أك ظال از اتتلال اوست - و له وحدق كد سارى در عدد است كد آن برتوى از انوار خورشيد جال بزوال اوست - بل وحدتى كه أكر شع بعال بر افروزد قروم اشع ظهورش كثرات دا برواه وار و سنن لا 0 ميات وجيه ار ب اله يمره من خلقد » جه با شروق انوار عالم سوز جلالش ذرات انه أمايد و كثرات در حيز ظلبور نايد - و از سمت احامة ذات با كلش هيج جيز باو در شمار نايد ه جتانيه نحراى الى ايوم لله الراحد القبار يانآك ب بلغ وجبى منايد »
(يت )
ملك هتى را ملك جز واحد قبار نيست » قمر شآن كز غير در وادى او ديارنيست و ازبنجاست كه إساطين امه حكت او كار مشائخ ملت تصريح فرموده انر 5٠ وحدت ذالى حق نوعى هر از وحدت است غير وحدت عددى »ه جنانجه در صدر معتقد د طيخ كيد و امام خبير قدوةالواصلين الىالمى اللعليت إلى عبدال محمد , ن المئيف رضى الله عله مسعاور لست - الله واحد ل بالدم ولا كلأحاد > و تصور ابن وحدت على ما فى عله موالاسامة از طُورٍٍ مدارى عقول متجاوز است واجز بنور كشف وعيان بآن ثوان رسيد » و از جبت
) 12
0ه )
200 د عيع م هرم مقو ميم
صعربت تور ابن وحدنات كه ى فرمايد - و و اذا ذ3 ذوا وحده ارت قلوب الذين لاايومتون
بالأخرة - جتائيه امام داغب و غير اوااز تان تحقيق فرموده اند ه و برتوى از اواكد مطمح
قار عتل تواند شد وحدت عددييت - كه فى فروغ 35 ديج ذره از ذرات در حيز ظلمبور اناق شعور تتراندةمد و با اتحلال آن رابطه بتاى هيج فردى از اأراد موجودات صورت نه بندد » وانزد حكاى متألبين كد الا كشف و شهود اند مقرر است - كد كال هي صنق در
انك كي بأاشد خود در حيز تارب و تاق آيد ه جتانيه در قرائد عتود اسماى حنئاى
الى مشاهده ميزود - درالاول والآخر , واظاص والبساطن و هو حو يكل 5 شىء علي © اس هن مردردى كه با وجود اثثال بر كثرت احكام قمردان وحدت در او لاه ثر باشد اشرف
توائد بود - و تأثيرات ايقاعات و تهات منتتاسبه و اثعار موزونه وا صور حنه بنابر شرف
وحدت “تامسب است داو آثار غَريه كه بر وئق اعداد مترتيست هم ازين قبل + ود در حكت مترر است كد هس جند مزاج اعدل باشد ولو حدت حقيق اقرب و اميل - ف يا عن تراك مترتباكرة: اكل إى "اقل :تكد لوده دز شه مواد يرق مزاج معادن ابعد است از وحدت اعتدالى - صورت نوعية آن مبدء حنظط لكك امت ققطا» درق ١ عق فق يوه جيه سال بان رمد - يا حل كووب قله رقن واتوايد مثل شود » و جون ازين طبته عروج كاده باعتدال حيوائى رسد به با آثار سايه . م خاو سركت ارادى شود ه و جون ازين درجه ارتتاع ياقة باعتدال انالى رسد - يا جع آثار - مبدء نطق يعنى ادركاك كات و توابع ع شود » و هرجند امزية افراد انانى بادال حتيق اقرب بائد لات او يشتر "ا عرابة بوت رمد » و باز درمان ابثان مراتب نادت باشد - 2 عرتا ختم رسد كد «ظبر كل كلات است- و غاية الثايات ولس وراء
جادان قرية » و در حلم مرسيتى مترر شده كد هيج نبت شريئتر ازا في تاشاوات تستات
واه تيق كد بوجهى أز وجوه أتحلال داجع ؛! نبت مساوات نود - از حد ملائمت خارج
ل - ودر حيحاة تتائر داخل 3
(0مه 0 تبره )»
هون اطرافك كلام باين متام الجر ا شد - امال به تتصبل بعذى ازين معاق ستحسن مئايد - و يان آن بر وجيكه لائق ابن عال باشد آنت . كد نه ( و آن صوتيست آثرا مكثى باشد ) هلامك بر حدى مين ازحدت وثال مكرر شود - از آن تأثيرى كد خاميت تألين باد حاصل أشود - و صناعت م«وسيقى را در آن ظارى باشد » جه قار ابن مناعت متموراست بر نذات - از أن حيثيت كه مانة ايثان بحسب حدت و ثقل - اانه ازمنة متخاله ل مان ايثان بحسب متدار نسبتى »لاثم يا منافر حاصل شود - و شق اول دا غلم لين خواتئد ل واثالى داعم بقاع » وبجون دو نفيه تان در حدثت واثتل عامل شود - لاغغاله تفاوت مبان ايثارف يا بر نستى بلاثم باشد يا بر نسبتى منافر جه كر تناوت ميان ايشان جثل بالئمل فد يا عل بالقوه - ملائم باشد و الا مثافر ه عراد يعثل بالامل نت كد قدر تتاشل مساوى ائل إشد » و ابن در صورق ترائد بود كد يى ضف ديكرى باشد - نل جمار و دواو شش وامه- و آن را بمد فى آكل خرائد ه و ماد ثل بالقوه آلكه آك ثى كه مثل بالثثل نينث د بتشميت مثل بالثمل توائد شد - و ابن در 3م است « يى آنى ابن قرث از جانب قدر تفاوث باشد - جون شش و جبارك ثنارت ميان ابثان بدو هت او دو تضميف جمار ميدود - و آثرا نبت زائد بالجزو خراشد ه دوم لك قوت از جاب احدالمئاوين شد - جون شش و دوكه أناوت ميان ايشثارن بجبار است - و دواكه احدالتناوئين است # تضعيف جهار بيشود - و آثرا نسبت كثيرالاذعاف خراقد » و هر نبق كه بربن وجوه باشسد . يا راجع بان وجوه شود ملائم باشد ب و هرجه برخلاف اين شد مائر » و ازنها ميلوم شد كد هر دو ننيه كد ميان ايشان نبت غير عددى باشد يعنى' نبتى از نسب صم بأشد - كه مخصوص منادبر است و در عدد ياتنه بى شود - منداقر باد - سجون تشاكه ازكل وثر حادث شود و ننئة كه از جزوى ازان حاصل شود كه نبت او بكل مجو نبت طلم مربع باشد بتار » و آكر سيت ينسها نبت عددى باشد و اقل متنى أكثر
نبائد - و يناعددين تناوث ف بحز وى باد كد لقره عدد زائد بود و داجع نشود
) “6 0(
فى از نسبت ملامها آن - برآ وجوه كد بمد ازين مشروح خواهد شد انه متنافر بأشد » عثل ذو تيهاكة يى زياده بر ديكرى ياشد بجبار بيع اثلا يى هنت باد و ديكرى يازده ساكه تناوت ميان ايثان بجبار سبست - له هنت كد اقل است بأضميف ازياده ميشود جوار سبع كه قدر تناونست » و آكر اقل مفنى أكثر باشد - خالى ازان يست كد قدر , تناوت مثل اقل است يا يشتر » اول سبت نمف واخنن اسات و آثرا بذذىالكل خوائد و ثانلى نبت كثيرالاضشاف » و أكر ينها تناوت دوست كه بالقوه عدد زائد است - آكر آك جزو عد نصف و مادون او بعددئ عيكند هجون نمف و ثلث را اباد وسعق كريند - وآن منحصر است در همين دو - جه كر نناوت بريم وسدس لأشد - اجزو تقاوت عد تصن كند - و ككر به سبع و حمس باشد عد مادون نمف كند » و قسم اول أز ابماد وسطى ذا بعد ذىالخسه كسد مثل دو واسه و قسم ثلى را بد ذىالاريم خواتد مثل سه واجمار » و آكر تناوت جزويت كه عد نصف و مادون أن ميكند آرا امادصنار كويد - و آنّ از زائد بالرمست اه
واين اقام - كه در همه يزالعددين يا تداخلست يا تناوت يجزوى كه بالقوه عد زائد است - 15 انماكه تقاوت موس توائد شد و حلوق انانى را مكنت اصدار ن ند ملام بأشند و متهم » و كر قوت بمرت ادكه در ح بايد .يا بيت قل عايد - يا بر حاوق انسالى اجاد آن متطر آيد در حيطة اعبار اين فن داخل لبائد ه يه . بر تقدير فوات از حس - يا قلت تاوت در حس لذى ممتدبه كه مطاويست از تاليف حاصل ندود * وار تتدير أخير أ جه ازاآلات ديثر اخراج توان كرد 7 بك جون نه بر منوال اس طبيى انائيست كه اصوات حاتى اوست - طبعت را زياده دغيتى درآن ياشد ه و فغل لذنى ازان حاصل نشود - و صناعت موسيقى موشوع از براى اتأيع افطل است - يس مطيح قر ابن فن نشود » و ازينجا معلوم شداكه نبى كه نه بر منوال اصوات نب اتى انائست معتبر إيست - و لهايت نب أصوات حلوق بحسب استترا در ابماد كار كانت ى عق أدب ضف ديكرى باشد - جون يك و جبار و در مفاراتي زائد بأشد يجزوى از مى وشش
جزو - على يك شش باثد و دي و ا 7 كنتت نت دي و لس لتك او ديترى مى او حنت او ماقوق ابن عراتب مير انبسك »
(50ه ) و اما يان كيت رجوع بآنكه نبت نمنى كدآرا نبت مألى كويند امل و اشرف نب است - و ازغايت شرف و قرب او بوحدادت اذى احد طرفى او قائم متا م أن د ميشود بر وجبى كد هجنان ملانمت باقيست - ينى أ ننه ضدف باد 0 نصف د و يجاى نمف شف بكار دارند يا عكن - رثتة انتفام النعام تابد وارا بطة النام الخرام بذيرد » ملك نشي كد مشت باشد ب جون شعف لنه ايد تكد جمار است - آكر بجاى جار هت لبند وبانقمة يه سه باثد تاليف دهند. از هشتاو مه بعدى ملاثم حادث شود باآنكه ميان ايثان اثثاق اولى نيست ل و ملامت ابثان از أآن وجبات كد جمار كه نعف هشت اسث ايأ سه ملامغت دارد و آكر از جانب سه همين اعبار كنى و كرلى مه نطف شش است و ميان أو وا هشت ملائمت است هلين متصود حاصل شود .و بمر دير راجمع به بمدذىالارهه شرد » و أكر ينج را يا سه استمال كنند ملاثم آيد و راجم بابباد منار شود . بشابرالكه ميان بنج و شش نبتى ملامست از اباد منار و سه تائم مقام شش است » ياكرليم اارى كر ابعاد صفار است - و بنج كام متام دوا م أست -ا و ابن صورما را مام هت متنق باتفاق “الى كريد ه و ازينجا فلن ماحب بعبرث را روشن شود كد بعد ذىالخس را به بمدكثيرالاذءاف و إ«د ذوالاديع داجع متتوان داشت - و بمد ذىالاديع را به بد ذىاطيس ه جه أكر در صورت اولى دو ذا قتم مقام جهار دائتد راجع ؛» يمد ذىالاريه شود - و اكر سه را قاثم مقام
ش كيرند داجع به بمدكثير الاناف شود » و در صورت اليه - أكر مه دا قاثم مقام شش كيرد راجع به بعد ذىالخمس شود »
و از شرف و امالت بهد ذىالكل كه تنائل بمثل بالثمل لست آنكه - متقسم يعدين اوسعلين ميشود هم بواسطة عددى وهم بواسطة تألينى ه و عراد براسطة عددى عدديات كد متوسط باشد ميان دو عدد - جنانهه نبت او در قرب و بعد بطرفين علىالموا باشد - جون اربعه كه متوسط است ءيان شش و دو ه و مراد بواسطة نا لينى عدديت كد نبت نفل او بر عددى أقل از او بنطل عددى أكثر از او بر او هجون نبت عدد ال باشد بعدد آكثر - جون جمار كد واسطة تالينى ات ميان سه و شش - جه قظل جبار برسه يك ابلث ب
وافضل شش بر اجبار دو - واشبت ينها هجون شبت مان سدنه است واشش » و لتصيل ره )
( يع ان معاق شواهدامد » اما بان اول لك - نبت حبار به دو مدذى الكن است نل و اجون سه كد واسطه” عدديت در ميان ايثان در اردند يذو قت حادت :شوذى يي عآن ذ وومةه وان عدذى الخس است - و ديكرى ميان مه و جمار وآن بعدذىالارست » و يان ثالى كته - نبت شش به بعدذى الكل الست - و جون جماركه واسطة تن است ميان ايثان «توسط مازئد دو شبت حاصل شود - ككى نبت جمار به و أن بمدذىالاريست - و يكى نبت جبار ه شش و آنك بعدذىالخمس است » ووازين لتعيل وجه تيه نبت فش 3 بمدذى الكل واجه ده بت الى ه دو معلوم 5-6 و جون ابن ميد كزارش يافت مبين شد كد همه ابعاد ملامه راجم 4 نبت ١ساوات ما ءوواناببه دن بمدذى الكل قدر تناكل ش بالثمل أست - وادر د صورٍ بعد از افراز 595 بالتملمائلت باقوه است يا از جاب قدر تناذل «ا از جانب احدالمناوتين يا با لذات يا براسطه - جنانيه به تنصيل بيوست ه بس مرجع ملاءت ائلت اس تكد فال وحدتت » و قدياى حي رادر تمظيم شان نبت و استناط وجوه أن و استخراج عسلوم شرينه بتوسط آن وجوه اعتتاى عظلم بوده است » واز ججمله نسب مشهوره نبت عدديات و لبت هندسى و نبت تلإنى ٠ نبت عددى ماقأ ملكرر شد » و ابت هندسى آننت كد نسيت اول يدوم همجن نبت دوم
بلشد و ابن را نبت متصله خوائد يا مجون نبت ثالجى به دابى بأشد - واين را نبت
منتصله خوائد » و نبت تلينى آننت كه نبت قدر تاوت ميان اوسط و امثر تدر تناوت ميان اوسط و أكبر ممجون نبت اصثر باكر شد ممنائى كذنت © و طرق استخراج ضي دو در كت ارعاطتى دوست لو در 2 شكديية ميردن ميشود هوبى دثانق
علوم و أسرار حكت مبانى 2 احكام نبت است »م و. انيه أ وناغ
زرك مولت كه اصول موسقى دا از اصوات انلآك امتباط عوده و كته كد حيبج ننه خرش آتندهتر از 7 اتلكى نت ء كر جه بت اثاذل حك ابن سكن ارا يتلاص خود ل كرده اند واكتته اند كد سيب أواز متحصر در جوج هوا سيب قرع يا لع عليف يست - مكن است كد بطريق” رمن
ا 5 0 5 2 8 7 5 اشارى باشد به مسبت شرينه كد مان حركات قكى يحسبك سرعت و بطو او مقادير ازمنه
( ه» ) كد تابع آنات وائمست د جه هىآلنه سبتى بغابت شريف شراهد بود كه مدار اتنظام عام كون وماد باشد » بس 4 عجب كد أكر آن نبت را يا قريب بآن نقل بإصوات و نات كنند در غايت ملاممت باشد ه و هانا متنطن ماحب بعيرت دائد كه ثعاق ننس يدن بلا بر نبت شرينة اعندايست كد ميان اجزاى عناصر حاصل شده - والمذا زوال أن سبت سبب قلع لاق ميشود م بس بحقينت فس عاق همان ذبت است - وهم ازين سبب است كه نبت شرينه در هربجاكد يافنه شود موجب انبذاب فس و اهتزاز او رده - جون حدن عبارئئت از مناسبقى خاص كد يان اعمًا باشد و بلاغت و فماحت كه عبارئت از مناسينى خاص كك ميان اجزاى كلام وميان كلام و مقنضاى مقام مرعى بالد » و تير نات هم از جبت تناسب است جنانجه به تتصيل بيوست ه و حتيقت انكد يك معنى ات كد أكر در اجزاى مزج عنصرى فاع شود اعتدال مزاج باشد - و آكر در نات بيدا شود ابساد شرة لذيده - و آكر در حركات ظاهى شود غنج و آلو در كلام واقم شود فصاحت وابلاغت- اك در اعضا بدا شود حدن - و أكر در ملكات الى ظاه كردد عدات »م و نفس در هى مرطن عاشق و طالب آنْ ممنى است بيهر صورت كد عايد و هر لياس كد بريد م«
( شير »م و معان هاف ما عزو دعوم هك مانوه ب .* اء, واا اعب طمن حت وده و و للحسن فى وجه السلاج موا قم ( ايأ )
يبه يا نبا هرجه هت بيرون أى * كد من حريف ثوام بهر اباس شاخت
-88 تبصره أكمم هذه اللسمة ل
از مطاوى مياحث سايق مملوم شد كه مدار عدالت بر حفظ مناسبت است كد راجع ب| وحدت ميشود بس بجرن اعبار عدالت در اموريكه ملآكى اتظام معاشت مايند مه عو از اعبار ظاهص شود ب جه امور مذكررة 57 2 امت يكى آنيه عاق 4 قسمت
اموال و كرابات دارد - دوم آنه متلق عماءلات و عاوئات است - سوم آنهه تعلق
( مه )
بتأديات و سامات داره - و تنأسب در هى سه صورت بكار دارئد »
اما در قسم اول كويند جون نبت ابن شخص بين مال يا يابن كرامت ماتند تبت كبتك در ميتبه مثل رتية او بود با كرامق يا مالى كد مثل أن كرامت .ا أن مال باشد_ بس ابن كرامت حق او باشد - و آكر زيادى يا قمانى باشد تلافى و تدارك بابد مود 7 أت اكات شبه است عنئصله » ْ و انا در قسم دوم اه نيت متتصله استمال كنتد عه شه» ارلة جات توق نيت ان بزاز بابن جامه جون نبت ان تجار است بان كرمى - بس در مماوطه حينى لبرت » و ثأفى - عجنائكه كرى نبت ابن جامه بابن زر جون نبت ابن زر است بابن كرس - يس در مارش" جامه ككرسى حيفى ذيست » ابن شال برين وه در اخلاق #صرى مذكور امت واخاص آنه اين شال عل است » بل أكر نبت جاه بزر هجون نبت كرس بزر باشد:
صم #ام لودمياهو
در معاوئه حيف نباشد » وليكن ابن نبت متصله نيست ل كا عم من تعريف الل ء و اما در قسم سوم نبت - شيه به نبت هندسى واقع بيشود - جنانجه كونى نبت إن شخص با رتبت خوش هجوف نبت شخص دبكر است با دلبت خود - بس كر از أو حت و طردى بشخص اول رسد .بمين نسبت مكافات او يايد داد تا عدالت مرعى باشد اه الجبله حا اعندال و دد بن يسرفت وسط حاصل أشود * و جون إدراك ومط جنائيه سابقاأ امانى بآن رفت - در غايت صعوبت و اشكال أست - بس رجوع ,يزان شربدت الهى بايد كرد جه منبع وحدث د حضرت حقست تعالى و تقدس » و جون انسان مدفالطيع است - و تعيش أو جز مماونت و “تارك صورت 4 بندد - وادر مشاركت معاوشت شروريست - مدل آنكه خباز از براى بذركر نان بزد و بذركر براى او كدت عايد و خياط * از براى أساج جامسه دوزد و ناج از براى او نج كند - و على هذالقاس » وا نبت امور مختلئة الباعبة ببمديكر فى توسط امرى وجداى كه عحى اباد عبار م دو طرف ترائد بود - مننظم نشود - اوس بسايرين حاجت يتوسط دينار حاصل شود - و آثرا عادل متوسط خواتد - كن عات است و احياج بعادلى ناطق دارد كه آن بادشاه عادلت مه بس حضرت حق بادشاه را بر كزيد - و “لالد أو بشيشير فرمود - كن دالت دينار
( عه ) مئاد دود - و زيادت از حق خود طلبد ب و باى از جادة امتنابت بيرون مد - بشمشيد أو دا سر برام مازد »ه حنئل عدالت به جز صورت بنده - يك شريءت مقدسة الى -
يادشاه عادل ب سوم دبنار ه جنات حكا كته اند - ناموس أكبر شريمئت - و ناموس
انع مم دوم سلطائت كه ”ايع شر ملست جه لدي 3 الل وامان او اموس سوم دينار است » و ناموس در لنت ابشان ديراو مااي السسا بس شريت كه اموس أكبر است متبوع ' ات ساو بأدشاه را كد ناموس دوم أست - اتندا باو ميايد كرد - و ناموس سوم رااكه دبنار است در فرءان ناموس دوم كد بادثاه است ميايد بود » و در نص أكلام حتائق اعلام
اشارف بإين ممست -آنها كه كاين د و ونا معوم بم اكتَاب واليزانٌ وم اناس بالقط
امولايم م ممه
و انَلنَا المديد ف فيه أ عُديدٌ و مناقع الا 5 سه كناب اثارنت بشريعت -او ميزان بانجه معيار اي اا و آت معرفت سب امور متئاوت مع ديكر شود - و دينار در أن داخلت - و حديد بشمغير كد در قبضة اتتدار بادشاه كنه كزار سيانت كردار باشد » و بر منوال ابن سخنان جائر سه بأشسد » اول جاتر اعظلم كد ناموس آمهى را طاعت تنايد واوارا
“كافر و فاسق شوائئد - دوم جائر اوسط كد يادشاه زمان را اطاعت ومَابيت كند واورا باغى و طاقى ايند سوم جار اصثر كد براراه عدالت كه مقتضاى دينار است ترود و زيادت از حق خود طبد و او راخائن و سارق خوائد ه وفاد أن دو جائر اعنلست از جاتر سوم ه جه هركن كه از دائره التاد اواص و نواه شربعت أمى بيرون آيد هس آينه اطاعت حيجكدام ازآن دو ناموس ديكر از او جثم ننوان داشت - و همه فادها از او متواد توائد شد * و آنه از حيطة فرمان بادشاه زمان بيرون دود - بمتتضاي نص 1 اموا ال 1 الطرمرا الرصول و أولي الأمى منكم از ديد اطاعت وادثاه حتيقى بيرون رقه بأشد د واعرة تابد از او متوقع باشد بر همه كن بقدر امكان دفع او واجب بأشد م
حكايت د ناثلان آثار ماوكف تامدار در كتب تواريم و اخبار آورده اند كه ماطان ملكشاه ماشى كد در عهد خريش اعظم مارك نامدار بود و دران روركطر زمام غبار عالى در قبضة اقتدار او - توسن كردون لام امإعت احكام اوارا سر ماده - او ابلق ايام
4د )
( 4ه ) تأزيانة ام و الى اوارا أن در اداده - دوز بيست و نهم مأه رمن تصبة تيشسابور را مركن رابات نصرت شمار خود ساخت - و خاطر را از انديثة تردد استار برداخت - ثاكهم يد -لطان خودشيد متوجه ملكت مثرب شده خيدة ييضا دا بر سرجشيه عين حإميه.زه - و از كثرت غرغاى روز برسم استراحت ميل لوتخانة شيب زمين نحت الارض كرد - يعتوبب وا حدقة ديد روزه داران در اتظار عيد جون دوز سنيد تكثته بود - لاجرم هلال عبد رة يرك برق كتناق از قمر جاه ظابالى .يطلبيدند عود هواى عيد در مجمر سيئه بنائزة. اثياق موخئد د و ذل خيال هلال را در اتش جوع مينمادك - از غايت شنف راويت علال مركن از طرف بام باستبلال برآمده بود - و از غلب غلا خيال ع يار از ار در جثم م اندم ء د بيته بكه در جان فكار و جثم يدارم توفى ه08 صركه بيدا ميثود از دور بندادم تو القصه متربان بنابر حرص عيد بى رعايت متديات شرعيه و شرائط ديليه در حطرت بادناه عرض كردند كد هلال عد ديده شد و ساطان را بران داشقدى اس فرمود تا ندا كلئد كد قردا عيد است و برين معلى منادى زدئد م وادرآن عصر مد فتوى 0
بوجود شريف امام الحرمين ابوالسالى, عبدالملك جويى كد از أكبر مجنبدان مذهب إن عم أى
عام شافى مطلبى ,و اوستاد امام حجةالاسلام ابوحاءك غزالى است رحدمي الله مرف بود- وجون ازن سنى غيرياقت در حال امس كرد ما متادى كنيد كد ابواساى كريد -ك فردا رمضانت و شرك كه بتتواى من عمل كند بايد كد فردا روزه كرد » جون حوائى رادشاه را ازن ممنى خبر شد اين صورث ذا بائيح وجبهى عرض كردلد ب و مودند كد ابوالسلق با بادضاه در مقام مخالفت است - او جون عام إن ملكت اوارا «متقدند هس آثنه ينتواى او كارا واهند كرد نه عكم بادشاه - و ابن ممنى لائق دولت سلطان و جلالت شان ابثان نبت » بادثاه ازن معنى عظيم متنير شد ه اما جون تيكو ماد و صحيح الاءناد بود- و رعابت و حرمت اهل عل وا بر ذنت مت نود فرض ميدانت - واز عاو شان و رئءعت مكان نا م الحرمين بتدر 0 وقرى دا ت د باجمى از خواص كنت برويد و اما م را بلطف و اذب وش من أوريد م
فى جك د جون او با فرمارن ثعا يحرم ا بايد خوااد - قرهمود
(0 هه ) لا سكن اوارأ نشنويم مجرد خبرى هلك حرمت جنيك زرك انتوانكرد ه جون أأم المرمين ارا ينوانداد ب براخاست و ان أنختينه و رخ تكد در خانه بوشيده برد أكنش در باى كرد او يسارطاه سلطان اند حجاب جون إن صورت مشاهده كر دند بمرض رماندد كه امام بدان مغانت قناعت تكرده أكنرن برخت خانه بحذرت ثما مىآيد و رعايت حرمت مجاس ثها بى نايد » سلطان دا تفير زياده شد - و با وجودآك دعايت حرمت فرمود - و اميرالحجاب را فرستاد كه جرا بدين طريق أده ؟ جون مملومست كه باين شيوه يش ملاطين رفتن ترك ادبت ه امام آواز باند كرد و كنت - اى بادشاه ؛ ملطان را بايد كه جواب سكن خود بشنود - جه ديكرى تقرير أن باز ذوائد كرد ه جون بحضرت سلطان رسيد كنت - اى يادقاه ؛ من ببمين جابه ماز كزارم و دوا باشد - وجابة كد در خدمت خداى تمالى توان بوشيد در خديت سلطان هم ثايد - ليكن جون عادت بدين رقنه كد يذل اين جامه بيش بادشاه تروند - مخواستم كه رعايت ادب ايم و رخت لائق و موزه يسوشم - فاما در آناعت > فرمان رسيد بمهمإن جأمه ' نشسته لوثم - ترسيهم كه نا تغبير جامه كلم درك واثم شود و بواسطة آن تأخير فرشتن نام ميا در جريدهٌ باغيان و غنائان بادشاه املام نويند و أكر بيك مازر لشسته بودى مجنان بامدى - "ا از فشيلت سارعت در اطاعت ام ساطان محروم تكثنى ه ملطان فرمرد كه جون اطاعت بادشاه را بين ميته واجب ميدانى - جرا برخلاف أمي ما منادى ميكئن ؟ امام كنت هرجه تعلق بنرمان دارد برما واجبست كه اطاعت ملطان كليم - اما هرجه تعلق يتقوى دارد بر سلطان واجيت كه از مأ برسد ب جه بعكم شريهت غرا و ملت زهما هجناتكيه فرمان بادثاه راست فتوى علا واست - و روزه داشتن و عد كردن تعلق بترى دارد 4 يثرءان » سلمان اجون ابن سكن بشنيد آنش خش.ش بزلال رما منطنى شد - او أمام دا بانواع اصطناع و امنان العاف مخصوص داشته باز يمنزل قرستاد ه و الممد لله تمالى كه درين دوزكار همايون آنار كه هاة صبح ظهور نوو مظبر مرعودست - يعامرد_ دوات حضرت ماحتترانى وا ماثر معدت حشرت ملطانى - خلد الله.تمالى ملكا و سلطا نبما - عالم از برتو انوار عدالت كسترى و شرييت برورى ابثان منود - و جيب اناك از ننحات عاطتت مرحت ايثان ممطر الست -
و مدار امور مدال جهور بر احكام شريمت غرا و ملآك مراسم مماتى بر رسوم ملت
0ه ) زهرادت ه حق سيحانه وتعالى لا هلال در ساية ريت ساطان خورشيد درمدارج كال بر مى ابد ل هلال دولت حضرت سلطان سليان مكان كمف ثثائرا در ظلال انوار آثار حضرت ماحبقران امكندر زمان مستخدم ككأسرء دوران بنايت كال رمائيده از عيناكمال زوال مصون- و كركب سعادت و اقبال أن دو اير فلى اعت و جلال 5 از و صبوط و وبال يامون ذارده
- ق ال وسكا نه و اأمارفين بيات أت انه و وا صة ناته 5
م 5 1
( تور 4
ارسعاطالإس كته عدالت نه جزو است از فشيلت - يلكه هلا فشيلئهاست » و جور كد «قابل اوست نه جزو است از رذيات بلكه همه رذيئهاست ٠ و عدالت اول متلق بذات شخص است و قواى او - جنوه ايهال بدان رفت - و ثائيساً بشركى او از امل مزل و مده » و لهذا حضرت مبدالرماين و خا النبيين عليه افذ ل الصاوات و 1كرالتيات فريوده 0 اعضا و قراى أشانى و جبانى ود است و داعى أن جوارح و قوى اسث - بس هيك را در روز حاب از احوال رعبت خود سوال خواهند كرد » و جون فرمود كه متسطان يعنى عادلان بر متبرهاى وراند از عين يدجورن حذرت رحمان - صابه برسيدند - كدءابثان جه كناد ؟ فرمود - كه آنانكه عدل كنند در حق خود و اولاد خود و اليه در نحت ولايت و تصرف ابثانت » وخ بر سيل مثيل كته اندب كد جزافبكى زديى خوة را روشن نأواند داشت بطريق اولى كد دودر دا دوشن ندارد يينى هن كه اصلاح حال خود نتوائد كرد - و از عدالت ميان قواى بدن و جوارح و آلات جسمانى خود عاجن باد - از او عدالت ميان اهل منزل و مدينه منصور نشود » و هركاه كد اولا رعايت عدالت در بدن و قواى خود مايد و ازافراط و تثريط مجنب شود بد ازان با بفى نوع از ادل منزل و مدينه همين طريق ساو دارد خلينة خداى تمالى باشد » و حك كتته ائد - كد جرن زيام
مصال انام در قيضة اققدار جنين بزركرارى بأشند زمانه نوراق يود » و بجيامن دوكر _
) ( هايرن آنارش بركت در حرث و سل دا شود » جنانيه عرويت كه در خزانة كرى - كد بانتتد و دران دابا كندم بود بنايت بزرك ب هربك تريب بيك دالة خرما و إران كه نوشته بود - كد در زمانى كد بادشاهائر؛ عدالت بركال بوده تيركت درن مرئبه بود ه و المق درين زمان واشح برهان از عن رأفت و عامطانت حضرت خاثانى ماحب زنان در ادك مدق انواع 1 رقاهيت بكانة بلاد و قاطيه” عباد رسيده او عرص" الى ي از شتير خالسان بامال سبال شده بود روى آبادالى تياد ه علت ه يارب يناه غاق جماش نو كرد ه الدر يناه خويش بداران يناه را
(لن مم )
در اقام عسدالت » ارسطاطالاس تنسيم أن برمه قسم موده » بك - آنيه اقدام بآن حببث اذاى حق عبوديت عق الى باشاد - كد جودش خاءت وجود را بى ماق اسئخاتى در جد هن مرجود اندالته ب و ذرات ممكنات دا از خزانة اناف الهى يعم امششا تراخته ل و عداات متلشى نت كه بنده در نيه ميان او و ميان حق باد طريق انظل مساوى دارد - و در رعايت رسوم عبرديت هيج دقيته نامرى تكذارد © دوم ضيه ماعل است عشاركت با بنى فرع - جون تمظيم سلاطين و تكريم علا و انمه دين و اداى الات و انما در ساملات ه سوم - آنيه قيام بآن براى اداى حتوق املاف باشد - مثل قضاى ديون و تنفيذ وصاباى ايشان و امثال ذلى © وعطلم بر احكام شريمت ملدم مكارم اخلاق عليه الصلواة واتتحيته من الملك الاق داند كه خضرت يكم او يت جوامع أتكلم در موائم
رهد وو
تدده بشريئتر عبارق و لطيتتر اشارق يان جميع اتام عدالت فرموده - ملل التعظيم
لامرالله واشنقة على خلقاله تالى كه مشتدل بر تام اقام عدالت ات » جه رعايت عدالت
م امام
يا در امور منملقه مابين عيد و عفدت - و قترهٌ اولى اشارتست بآن - يا در امور عملته 06 1 5 000000 عاين أو و بنى ترع - وقتر؛ ثانيه عبارت ازان ٠ و در -ديثى ديكر قرءوده الدين النصريحة
16
( ذه )
مه إعسة لو امه 0
قل لبن ل قل متتل و لسو افر ولنامة الو منين * و مئان إبيب دائد كد أداررج جندين
حم عرز در بو وجيز باعذوبت فحوى و لطانت مخز و رشاقت مودى جز مؤدب
مكتب ادبنى ربى قاحن نا ديبى را مسر شريعت حتة ممديه ملم شدند و احاطة آن بر مام تناصيل حكنت على مشاهنده هودند بكل از
شود و لمذا حمجى تتاخرين جون بر دثائق
بع فرائد اقوال حي و كتب ايشان درين باب دست باز كشيدلد » ته جِوكٌ رار و بلا باغبان ديد * ركل بر كنددو بريد از صنوير دن در نحقق عبادت انهى آاتىه - حق سبحانه و تال هى يك از كو و اعضا را يجبت غايى خاق فرموده ا مجموع اسباب محصيل كال حّيقى كد غاية الثايات است شود - اعنى تحقيق بسر اخلافت المبى جنانجه در مطلم برتم ادركاى أذ بر دوازن خائر متسبان انوار كت على اقاد- بس صرف أن قوى و اعذا دران غايات عبادت و عدالت و تكر باشد_- و صرقه در غير أن معصرتاو ظام و كثران ه وجوذ العزام اشعنى در غايت صعوبت اسث ب در كلام حتائق اعلام اين طاينه را وصف بقلت فرموده - حيث قال كليل من 3 5 الشكرر 8 و تنصيل وظائف اعال هرقوثى از قوى در شريعت محدى بابإم وجبى مشروح شده - و هجنين حةوقاللاس نيز در معاملات و مناكات و جايات مبين و مفصل كثته از انا تلقى بايد ود » و اعم وجوه عدالت و ام آنن عدالت ساطانست كد احاطه يجام وجوه عادالت دارد - جه بى عدالت بادشاهى هيجكس را مكنت رعايت عدالت تتوائد بود - واأم, باشد در غايت تسر » جه مذيب اخلاق و تدبير مزل نمز منوط بانتظام احوال لق توائد بره - و !| وجود تلاطم امراج قن وتراكم اقواج عجن قفرغ خاطر كد مالك همه لنت مير نيتاه ولهذا در اخبار وارد است ك او ساعلان عدانلتك ودزد در ثواب صى طاعت ير از رعايا عادر شود شريك باثد و أو إظلم ايد در وبال ع ممميت با ابشان ك1 0 دسالت بناه عله صلوات الله وملامه فرموده كد تزديكتر بن مي دمان لمحخدى تال از روى مزلت در دوز قيامت بادثاه عادليت - و دور رين ن سدم أز خداى تال بحسب منزلت در
جقفف ا مم مون
دوز قات بادشاه ظالست ودر حديث مصطنو بدت - عدل. ساعة شير من ن عباد
2 00000
ده سغين سلة اب
( وه )
' عنى عدل يكناعت مقر از عبادت هنتاد مال است مه اثر عدل يكاعت مبمة عباد در هه بلاد ميرسد و مدتباى مقادى ميعائد © و عبدلله ين المبارك رحتاث فرهوده كه او من دام كد ميا نيك دعاى متجابت - در املاح حال يادثشاه كنم ثا نتم آن سوم خلائق واصل شرد » و جون تناميل ابن نوع از عدالت سياست مدن اسبست درينقام ,مين قدر اختصار . ميرود هو درين مبدث استشكال كنند - كه تنضل هود است وداخل عدالت فيست جه عدالت مساوات است و تنطل زيادت « و معلوم شد كد خروج از حد اعندال خواه بافراط باشضد خواه بنثربط - مذمومست- بس بايد كد تنضل مذموم باشد » جواب أن بربن وجه كتائد كد تاضل احتياطت در عدالت ا از وقوع تنمان اعن باشد - و احطاط در تومط در همه ملكات بر كك منوال نيست ه جه رعايت احتياط در سخا كد وسط اسث ميان اسراف و يؤل - ميل بطرف زيادت تواند بود - وا در عنت - كه ومط است ميأن شره و غود - ميل به تمان ه و تنضل منستق ميشود الا بعد از دعايت شرائط عدالت - با آنكه اولاً اتيان يمد استحقاق رده باشد - بعد ازان جهت احتساط و التظمار زيادنى بآن ظم كرده باشد ل و آكر همه مال بغير مصرف استحتاق صرف كند متتضل نباشد بلكه مبذر بود ه يس تنضل عداتى باشد اين از اختلال - و متفضل عادلى باشد ممتاط درعدالت - وشرف او ازان جرت باشد كد مبالغه و احياط در عدالت است له از 7انجبت كه خارجت ازان » اينست جوايكه توم كتهائد ه و همانا فطن ماحب بصيرت را بمد از تذكر آنه در معنى توسط ممتبر درينشقام كته شد جرابى اظهر ازين ظاهى شود ه يايد داندت كد تنضل لام احنيباط در عدالتاست كد موجب تقنصان حق خود بأشد - جه أكر كم درءيان دو كن كند درهيج طرف تنضل صورت ببندد و رعايت اعتدال محش و سويت مطاق بايد مود م
(ترر 4
ججاعتى از حكا كتتداد أكر رابلة محبت وعلاقة مودت مان مردم ستحكم بودى احيلج
سلل' عدالت يودى - جه اهل ممادلات بوامطة محبت با يكديكر در متام ايثار بودادى جه
و(حعة ع جاى آنكة طبع در حق غير عردندى »او تق ابن سخن [نكه رازطة محبت ام است از رايط عدالت - نه عبت وحدتيست جيل لاببى د وا عدالت وحدلى قعبرى قرى ل با آنكد الح كر ا مطاق عبت باشب د واعدالت لالب او تراند بود -
حواج صم ومه قامو قوسا م امامو و اووس
واصر يناما نك مبدء لاد اثيا - عتنضاى كنت كي متا فا حييث أن اعرف فخلنت الاق - ع ا 0 : #اوثام' هله اى عشق كبن سال كد هن روز أوى » زير قرمان تو هرجا كد نعيف است و قوى
و عام مث تبت در كت منزلى خواهد امد اتثاءالل تعالى هم
لا حنم )2 ( در تريب اكتاب قطائل )
درحكت مترر شده كه مبادى حركات كه «ودى بكلات دود يا بعت است 2 اول ماتد حركت تطنه در اطوار صور مختنفه تا بكال حيواتى رسد ب دوم مالاد مركت جوب بوسائط آلات متتلته © عرتية كال ضتى رسد ه و طبيءت بر صناعت متديست - نجه امتناد طيعت عبادى عاليه است بى.داخات ارادت اشانى - و صدور صناعت تداخات ارادت اناق است #'بس عليمت مناءت را لزلا اتاد و ١م است » واجون كال اثوائى در انشبه + اوائلْ امت كال مناعت در تشبه بطيءت باشد او تشبه او بطببعمت در تقدم و تين اباب و لابين أن براوجه لاق ترائد بود - تا كالى كد بر فمل طابيمت بتندير الب مترتب أست. أز 50 بواسطة صورت تدبير اناق حاصل شود ب مزق كه مناعت را بود و آنّْ حصرل كن لات است برحب ارادت و مشيت - مثلا جون انان بيطة ميغ را در حرارف مناسب حرارت مينة ميغ رييت نايد جوزء بار يك دفه حاصل شود د مثل كد بك دنه إن طلريق حضائت مرغ حامل شدن متعصر باشد »
بد از ميد ابن مقدمه كرئم اجون مذيب اخلاق - كد قار ١ بن ثفن مقصور برالنت
امرى صناعيست .هر الله دران باب اقندا بطيعت بايد كرد برين وجه كدانيه درترئيب وجود
6
1 ب 0م 2 اه 5 ٠ 2 مقدم بأشد در مهديب دم دارنك ه و اجون تامل در مراتئب توى واتم شود تذاهر كردد
> اول قوق لله در طئل حامل شود قوت طلب غذا باد - جه در همان ساعت كد متولد شود ميل بثير كند - و ابن يحض الهيام ربأنى توائد بود كد عتتضاى اعملى كل
م مم
م هدى ذرات كاثنات را شاماست ه و جون قوت أو زيادت ث, ود درين طلب رقع دوت وأبه 0 نظاى أن توسل جويد ه و در .بادى حال ب بشابر غابة حم اجال : مخز ميان امور
منشا كله ب مثل صورت مادر وغير اوه نترائ د كرد © وابيون دراس ظاميه و باطنة اوا فوت
+
ار خلئه
كيرد - و خيالش ترحئظ مثل محيوسة تادر شود ب ضور معلالب كد از زاه حواس بأو رسيده باشد التاس ايد - جون خصوصيست مادر و غير أن > و بعد از امتكال ابن قوت نوى از كال قوت غضبى در او لاه شود تا دقع مضار مايد و با آنيه مزاحم و مان او بأشد در نيل مطالب و دغائب متاومت كند ب و آكر دم مستال نتوائد شد باستناله او استانه التظهار جويد » م عد از استكال ابن قوت ينوع ار خاص فس ناطه كد قرت أميز است در او فاه شود - و اولآثار ظهور ابن قوت حبا است - و آل تيج تنرقة ميان نيك و بداو جمبل و تبح است - و ابن قوت نيز بتدريج در مدارج كال مترقى باشد ه و حون قوت شهواى و غضبى شخص را بكاليكه لائق است باو برماند صرف عنايت يحنظ نوع مابد » مثا قوت ارق جرن شخص را تنذيه و ثيه بكالى كه شخص را لاثق باشند تزديى كرداد ب آغار ميل شخمى ديكر يايد - ما بوسيلة أن نوع باتى مائد ب يس ماده منى در أو يندا شود و شهرت أكاح و ميل بتوليد يعبت حادث كودد » قوت ثانيه جون در حنظ شخص متمكن او مستظمر شود - برذب از حريم حرمت وواميس وسادات و عصبيت - كد معظم منافع آل راجم بانواع ميشود - اقدام مايد » وأما قوت .وم جون در ادراك جزئبات متمرن شود د آتاز نعدل كايات و تصور انواع و اجناس ايد ه بس هيك ازبن توى بعد از استكال جزوى صرف عنايت يجاب كيات مينايد و أن «نكام كه تصوركيات كند اسم عقل بر او اقند - و شروع در ظبوركلات خامة انانى بإشد - بالكه ابتداى انانيت بالامل آرل. ونث باشد - و ديقت اطلاق انان بر او در احوال ساته شيه باملاق اسم خرما بر بلح او الكور 2 غرره د ثوائد بود » و درين عرآبه كال ى كد منوط تدبير طدمت بود متبى شود- و ابتداى 6 )
( +5 ) تدبير متا باشد ا يكال حتيتى - كد غايت مراتب انانى است و در مطلم تعبيد ازان يخلافت
أمهى رفت - برسد » بس متكل را برهين حتجار متأسى بأدد شد ل كد اولا مهذيب قرت
ايد و ملك عنت حامل كند د بعد ازان مهذبب قوت غضب نا شُجاعت حاصل شود -
رايد
ل كيل قوت ني ما كت ككل عديه دس او اتناتاً در بدو شر ترييت
- براذمت همت أو لازم هوك حلاف آن .تربى شده باثد نوميد نايد شد واصت
بر قاثون حكت ياقه باشد نمتى عظم و ملح جسم باد - و شكر نظا أزك ملكات
باستدارى و ثلاتى مصروف بايد داشت ها و يايد دانت كه بنير از مؤيدان من عندالله ىه ينال ىم وَوَجِدى 5 قهدئ ايثائرا بكال فطرى و فضائل وهبى از تسلات كبى وتات بشرى مستة: نى رأ دائيده - هيجكن بر فضيات منطور نباشد . و در تحصيل آل أ “كس مستنلى نه 0100 جه ببب اختلاف استعداد اختلاف در سهولات و صعويبت أكتاب باشد اس هجنانكه طالب صنءت كتابت يا نهارت را مثلا مارست عل ميايد كرد ثاكاتب يا هار شود ب طالب فضيلت را نيز بر افمالى كد موجب حدوث آل ماككد باد اقدام بايد مود لآق -ماتكه اورا امل شود » و أن مناعت شبه كام يطلب حارد ازين زو كد مطبح قلر بلليب حطظ ادال عم اجيست مادام 3 حاصل باشد 2 و اعادة 9 بمد ان زوال 8 و قر صاحب ابن صناعت
بر حفظل اعدال خلتيست و استحمالآن بلكه ابن علم خود طب روحائست جنانكه كذثت
00 لمعم 00
و ازينجا است كد جاليارس بعيى عليه السلام فوشت ل من طبيب الا بدان ن إلى ” طبيب انرس 3
بس شبنانكه طب را دو جزو است - يكى حنظ السحة او ديكرى دنع عرض - ابن أن نيز دو قم باشد - يكى آلكه راجع شود يبحلظ قنيات - و دك نك نام بود در ازالت رذيات و 0 فضيلت ه اس طالب رآ اولة : نقظر بايد كرد درحال قواى كاله .بر تيبي كد سيق فو يات » أكر احوال همه بر تانون اعتدال باشد در حنظ آن بابد كوشيد ب و كر منحرف باشد- برد آزن باعتدال اشتغال بايد عوة د 7 ريت بر تلو تريب طابيى 5 بايد داشت و بعد از
ذيب ان قوى بر حطظ قواعد عدالت “ترفير عنايت ايد مود - و مللأكى اعال و احوال
خود عدالت ساختن لا بغايت كال حتتتى واصل شود ء
) # (
(إلمة م )
( در حت سحت فشن )
جون ننس ارا فغيلتى باشد 9 واجب بود مافنات أن كردن 10 أن ملكي نائلء را همل اوردن - و مماشرت و مخالطت با اخيارم و احتراز از محبت اشرار- جه تأثيد اخلاق مصاحب در نفس سيار است - لهذا حك كته اند ب طيمت دزد است له يعنى إنمان اخلاق هنين قرا مكيرد ه و همجنانكه از خلط اشرار احتراز واجست - از استباع حكايات ايدان هين سيل مرى بايد داشت - خصوماً كد عتدمات عله و مومات باطله تزئين احوال ايشان كرده باشد جه از حضور 55 مجلس يا استياع 525 بيت درن شيوه جندان رذيات در نفس بيدا شود كه خلاص ازآن جز بامتداد روزكر و تعملات دشوار و معالجات بيار مسر نشود- وا بيار باشد كد سبب فترت وغوايت عالمان ستيصر دده واليه در ع فته مقررا است - كه انثاد و انثاى اشءار كه مثتيل بر حكايات فسوق و ترغيب دران باشد حراست ب ستند ممين حكت است - و آنكه از آلات مطربه هرجه ثمار شاربان خخر است محرمست هم 3 ساقت - جه هرائنه نخيل ابن امور و تصور أن بر وجه استحسان ٠وجب هيجالن شهبوت و مبلان طبيمت إن كردد » و سر ابن «ملى نك در جات انا - ينابر تماق ننس + بدن و حبق كه ننس را بدان واسطله با قواى جسانى حاصاست - دواعى شهوت و غضب ممكوز است - ميل براك فس - #جرن ميل فرود آندنست كه درآن بكلئق وتعلى احتياج ست د وترتى بر ممارج فضائل ببينه بر بلندى رقتن كه بى تحمل مثاق و مشاعب و ترك مشابيات
0 مثل
و3 ستان'ات فيصر تكدد . « مصراع 5 عوج بر نلى سرورى بدشوارست
و ازينجا است كد در حديث مصطنوى عليه الصلوةٍ و السلام وارد است حنت د الججنة بالمكاره امم ُ
حنت د الشار باشو رات 2 بايد دانت > موانست ا دوستات و مداخلت با ايثان در مزاح بقدر اعتدال
أحسن امت - و سيب مزيد انس و القت و دوام رابطة خبت ميشود ه و ابن را نيز
( 4 ) ن دبكر اخلاق دو طرنت طرف اراطش. مجوت. و سار او اخلاعت - او اجانب
موكيهة 2
نثر بطش عبوست و تون وافداءت - و هردو حون سار اطراف مذموم ال - او مرتة وسعاكه ثهرد امت مثاشت و طلاقت و حسن مماشرت موسوم د و صاحب اغريه يفكت حضرت رسالت باه ؛! جلالت. شان 37
مقع عادو ملده عور اله اعضءاة © فاخو
نارانت موصوف و سمت فكاغت مرسوم © او ترمردق 502 زمرلا 1 أنه عليه وسح مز عه و لاقول الانا و أميرا مين على كرمالله غية احكام ولايت 0 متتفى اظلمار انوار وحدت و انناى آثار
كثرت ترائد بوداب مزاح برده اند يحيثتى كد سلان ذارسى رذوالله عنه كنت د در مراك ب
وحمه بنائر كال لنافت او
او فرموده برد - هذااذى اخرىك الىالر ابد وان سكن ارا حتيتتى اسث جه ابر أثاء عضرت
شىّ ولابت طالب بود كه موجب غلة طرف بعلون و وحدتست - واخلافت متقتفى تريب 20000000 رف شور وح ماب كرت رين 3 © بيت »
موسا آذاب داان ديكر اند ه مرخته جان و روائان دير ١ واز اسباب حنفل صحت قس كار فرمودن قرى است در اقمال ججيله خراه 7 قارى باشد واخواه قوت عمل نجه هن ملكد بتمرن بر عمل رسو يشتر كيرد - وا يقترت رسوخش م شود نا عيرئ زوال كردد - و اثعنى جزلا رياشت بدنيست كدر لب جماق از اسباب نل الصحه است- بلكه مدخليت ابن ريات در حنظا صحت نفس يشتر است از ددل رياشت بدنى در حنظ محت بدن » زيرا كه رياشات بدنى را بدلى جند متصورست بخلاف ريانات انانى - جه هركاه كد ننس از مواظبت تلر معطل شود و از اقداص شوارد حائق بجرارح افكار اعراض نايد الته ب بله و بلادت كرايد - و از قيوض عام عتول كه غذاى روحاى و رزق سماوست رايد و بحسب ممعنى أز ربت كال اشانيت مسا و بصررت معثوى حيرانات عجم منسخ كرده ب واعد از اطلام رين انكاس خواه درين نثاء ديرى و
ا جه بم. مام
خراه در انناء اخروى يغير ازحسرت و وبال حاصلى نداشته باشد- واو ثرى اذ الجردون كر 0
لاد لما لدان انان الج الوا ا 0 عه اوم ميم ها م .ةا ميم
رؤسيم عند ريم ربا ابسرنا و سينا فار جنا تعمل ملكا 0 موكتون و بايد كد هرجند
ا ت كاه زمأن .2 نع 0 0-6 در عم و براءت ككاة زمأن و سرامد اقران شود - بردة بندار و عجب اودا از فوز بعروج
) 6 0
در مراتى كال عجوب تدارد ب و از ماسم سى و اجباد هيج دقيته ثرو تككذارد جه رق كل ذئ عل عليم ٠ و كن من دا عذر ترك كب كال و عانة كلت و كالت نازد » از اللاطلون برسيدئد كه م تااجهوقك ”شين إنت ت؟ كنت - ما [نوقت كد جهل عبت م و بايد كه در مماوردث و ملاحنات انيه معلوم كرده تهاون دوا ندادة و تكراد و تذكار آن واجب تمارد - جه (نت عل نيانت ه و حافظ صدت نتن را تأمل بايد كرد - كد جون طالبسان نمم خارجى و سمادات مجازى كه در معرض زوان و صدد تبدل و انشال است - دكب خصلتى ازان تحمل اخطار و تكاف اسثار و تعرض مكاره و حاوف اخبار نايند - بس إطريق اولى در اتثناى لم حتبتى و فضائل ذانى كد حايه ذات او باشد ومس وجه ازاو جدا أشود - سى يم و جد كيد واجب داند © واجه غبن و اخسران بين توابد رسيد ناكه جوهيرى نيس باقى را صرف خزى ساس فاتى كردائد - كد بعد از اكه عثتت بيار بدست آيد أكر آن جيز از أو فوت نشود او از أن جز فوت 2312 اود :از دان عبراث كيران أو كه أكثر اعدا بأثند برسد » و لهذا در كلام هدايت ذرجام سيد انام عليسهالصاواة وااسلام بتكرار آم باجتتاب از فشول دنا و زهد در اسبساب آن - كد شاع غود است - هت * از اجيله فرموده ل 0 عن ذ فالانبًا كاذ وَارهد 3 داس
يبك الأس » و در حديىق مده كن ذالانا كنك عيب ا كار سيل , و ا
قامره بسي ب
سي من اصحاب البور « و ارسطا طالإس كته - كيكه بر كناف معيشت قادر بأد نشايد > زياد طلد ب جه آثرا مايق نائد - و طالب آثرا مكاره فى نايت رمد ه و كته كد غرض از اسباب دذزوى دنع استاست جون جوع و عطش ب و محرز از وقوع د
بدفى انه لزت - يللكه لذت اصلى صحت آست كه از لوازم اقصااست » بس علوم شد در اع اض از فضول هم إذنست وهم صحت - و در طلب آأن ه دو متقود ل * لذت ونه صحت ه و در صحينة سيان بن ذاود على فه! و عل الصاواة والبلام متلور انث كد قرءوده - طلب زيادتى در دنا مكنيد كه در خانه خواه صاحب خاه كر مسبمادار ست و اشوا مههان بى 2 يش تمتواند خورد - بس خواه نكس كر زياد دارد واخواه آله بقدر عابت
)
2) 60
أد دارد در انتتاع بآ: 0 ملب را تعب او مشت ريا
كيد ل انكو قي اج وار كو راكاد كنداق فياه
زمكلب ديه احتراز كند - او بأيد كد بينج وجه لبج
ذه - و أو ذأ هيج
فاسع 1ك از عدار ايت ت#اوز جائز 00 تكد بلكه تحريك ايثان سلا موكول بيعت دارد * جوق جيك غضى بايثان رسيده بأد - شوق يثل أن
قوت غضب واشهرت
ل إزى كد در وقت مزاوات شبونى يا اجراى *
وشم اكاب كنند كد ببدء انِعساث شبوت عشب شود . و ابن حاات ثبيه بال آٌ
7 0 0 00 كه سبعى ارا ميج كند بعد ازان جدبير خلاص بانتن ار او مشغول شود - و معلوسات كد هيج
5
بر مثل ابن اتقدام تابد » واجون ابيءعت باز كذارد ا در وقت خود مسج تفن
ل , عزان عثل سنجده آن متدار ب حد اعندال باثد اعال نايد - و از طرق اقراط و تتربط ممتي باد - مودى بتضيات عت و شجاعت سود » و بايد كد اعمال فكار بر اقوال و افسال و
حركات وسكنات مقدم انود او كر احاناً عدت سبقت كيرد و فبلى تالف عزم از او ظهور آيد عقرتى كه عوجب
دارتد - ا بحسي عادت جيزكه مماق ارادت عتل باثد از او عادر
الزجار توائد بود انتزام ايد مثل آلكه أكر عشوي كد .صاحت عدل در لحا از أن باشد بادرت نايد - مجازات او بامتاع از عام و التزام ميام و تريخ و ائلام بر وجه مصاحت او طبق وادويت بكار آوره - و أكر غضبى بحل از او واقع شود بتعرض ستبى كد موجب اسهانت او شوه - يا النزام فق مالى يا بدنى د كد بر او ثاق باشد تأديب او ايد » و در تواريخ حك أورده اند كه سقراط حون بادثاه آتزنان او را تتأهل اص قرمود د حتانيه عادت آنزبان بود كد از حك اناس تأدل مينموده اند تا به نل ايثان تيرك جود - اخيار زنى سايطه مود كه در هام آن بلاد بلاطت »شهور بود نا بابن طريق قرت عذبى را مقوور كردائد ه و الليدس سنباى شبر خود را بخاوت مزد .يداد تا بر ملا او رأ #تريع و تريخ كتند ه و أكراز فنى خرد كسالق فهم كند او را بالنزام مقت اعمال ماله فرق ا مود تأديب كناد - و بالجله مزاولت امورى تايد كد طيع را در آنّ مجال اهمال و اغتال نائد ا مقمرن شود » و متاح إعال را جه صغيره بأشد حتير شيرد - جه موجب ا
قفن شود - او ازتجادت كه امه شرت تصرح قرمودة اند كد هن كناه رااكه صنيرم,
0« ) ثعرند انر )آن شخص كيره شود - او أثمنى از نص حديث مصطئوى تل موده اند © وا در ارتكاب منار طالب رخست دود د جه منائر تدريج بر كبائر باعث شود - و اخود نز باصرار ج> كيره كيرد ,ا كيره شود - على اخخلاف بين الملاء ه و بايد كه در تتحص عيوب ٍ ,
ننس سعى بليغ ايد - و جرت ران وجه كد بالينوس كته - هركس خرد را دوست ٠يدارد - عم م«
يختضاى حيك الثى" ' يس و إدم ل عبت سبب خناى عيب الت - وظينه آن باشضد كه دوسى دا اختار مايد - و بعد از طول ٠وانت و مجالست امتنار عيوب غود از او ايد - و ددين باب مبالنه والماح بكار دارد - و إآلكه كويد كه من در نو هيج عيب تى ينم - دانى نشود - و كراهت اظهار كند و بر سوال اصرار نايد ب و جون ببى أو را اخبار كند امار قبض تكند بلكه اظمار مسرت نايد - و متضاى قول عر بن ن الطاب رضو ال عنه كه فرموده - وحالله من مر إلى عيوف - آترا احساق در حق حُود عرد و شر آن بر خود وكيب داد و ااه عيوب يقدول عرد »و 21 اؤاذوبت كن تكشابد از دشمن مثل ابن
عرض رايد ل جه دثعن غاياً در اظهار عيوب شخص عابا تكند - بلكه سمى در افشاى آن ايد - بس بدين سبب او ارا بر عيوب خود اطلا ادل الايد ودد هد خلل 4 رج ياشد احياط يليم يجاى آورد » ايت ممنى آألكه انوس در جاق ديكر كته كد يكرا از دشمنان انتناع باشد » واز ا عليهانلام منتولت - كه «ردد ادب را از فى ادبان آموخم »او بعنى حكا كتته اند كد طالب فضيات بايد كه از صورماى آشتايان خود آثينه مازد و اسيرت واصنات خود را در أن مشاهده نايد تا بر قبح رذائل خود مطلم شود -
جه قلس بر قبع قبح امال خود واقف شود و اما قبح اتمال ديكران بمولت در مييابد ء
إالمةدهم4
( در معالجات امراض تتنانى )
مجناتكه در عل طب جناق مقرر است كه حنظ صحت باستدامت مثل توائد بود و
( همه ) مرش بانيان بشد در طب شا نيز ابن تاعده ممهدست ه واجون قضائل جبارست
كذغخت ا رذائل را انداد فضائل نتوان خوائد بان
دقم و رذائل مشت - جنانيه از وش اسطللاح كه خدان دو موجود را كيند كه در غايت بعد از مديكر بأشند - يكن باصطلاح اعم اطلاق ند ران ثران داشت * و ملكى امس در طب اولاً معرفت اجناس امراشت - عد از آن اساب و علامات آن- بس كتيت لاج ه و جون آواى اماق سه نوعست - يى قوث نمز - دوم قوت غضب - سوم قوت شهوت - و انحراف عن يك يا از جبت كنيث باشد يا از جبت كيت - و ثاقى يا بزيادقى بن حد اعتدال باد يا بنقمان - بس امراض اما افراط در قوت تميز يا در شق نظرى باشدٍ يا در عملى » اول ههجو تياوز از حد قار و مالنه در تتير - و مناقثه و توف إجايكاه بشابر شه واهيه كه عرف م#ملان كد لذت يتين نجثيده اند - آثرا تدقى خوائد - و بدان واسلطه از ادراك مطالبه يقينيه باز مائتد » و ثاى آكر در امود جزوى باشد - آثرا كريزى خوائئد و آكر در امور كلى باثد دها م و اما تتربط در قوت نظرى خمود وا بلادت - وادر عمل بلاهت - و بالجله قصور نظر از حد واجب در عليات و اعلات »ه اما رداءت قوت - جون شوق بلوميكة مثير كال حتيئى باشد جون ع جدل وخلاف و مشسطه زياده از آنجه بدو محصيل يقبن توائد شد- جون كبانت و دمالى و شبده كارى 4 اطلاع بر انق أن باثد ه واما افراط در قوت دفم- جون شدت غيظ وكثر ت التتام و اشتمال نائره غضب زيادت أز حد اعتدال » و اما تتريط در إن جون مزق وبلهلى » واما رداءت قوت جرن خثم كفت رغد محلب ملا از جسادات و .مام عا اطقال'و كييك :در حم ايان باشد ...
يا يجزيكه موجب غضب نبائد »
و اما افراط در قوت جب - جون حرص بر آكل وشرب - او ببالنه در ميل شبوت تكاح زبادء إز قدر ستحسن عقل » و اما نتريط در او بتتاعد از اكل واشرب قدر
طرورى - و ماون در حفظ نل ه و آثرا خود شهوت خواتد ه
( 6 ) و اما ردائت كنت - جون اشتهاى كل و الحم خوردن وشهوت موائعت با ذكور - و الله استمال شمهوت بر وجبيكه از قاعدة امتحسان وعتلى خارج باشد ه
و انبا اجناس امراض سيط اند و در نحت ايثان انواع بيار است - و از ركيب ايان امراض ىثمار حادث شود ه و از جمل ابن امراض بلغى را سبلكات خواد - جه ماكأ اكثر امراض مزمنه شود - جون حيرت و جمل واغلةٌ غضب و بددلى و حزن و جد و امل و عثق و بطالت ه جون تأثير ابن امراض ١اعست ممالجة؟ آن اهم واه بكى على خود مبين شواهد شد - انشاءالله تال +
و جون هيان ننس و بدن علائة ع و دابط' برست - جنانجه ع كن كه در ب بدا شود در ديكرى درايت كند.» بس ملاحظه بايد كرد - أكر مده ابن ملكه' رديه عرض بد باشسد - مثل سوءالمزاج و سوء تركيب ب علاجآن بطب جماى بايد مود - و أكر مبده آن اعلياد بعزاولت امال أبيحه باشد بطب روحاق معاله بايد كرد » و مجناتكه علاج جما يا بنصرف در غذا باشد يا باستمال دوا - و كاه بأشدك بسم احتيساج افتد يا باعال يد - ءثل داغ و قلع - علاج تساف نيز برين منوال نوائد بود » به اولاً لبذيب اخلاق و ازالت رذيلت تعود و تكرار افسال جيله بايد مود و ابن بعنزلة غذا باد - واثاياً به لويخ و ملامت نفس فكرأ وقولةً وعلا وابن يبمنزل"' دواست و ثالثاً بارتكاب اسباب رذياق كه خلاف آن باشد - و ابن شيه بلاج بم است - و دابأ مقوبت او لمذيب و تكليف شاته و التزام رياضات متبه :| آن قوت شعيف كردد و الياد ايد ل و ابن يعتزلئً كى وقطءست » ايدنت طريق ممالجه بر وجه كلى - و ابر وجه تتصيل علاج مرفى جند متعاق بتوى ثلله يان خواهد رفت "ا قياس ديكر امراض ران كتند »
اما امراش قوت ميل أكر جه بيار است عنوف ثرا آن سه نوعست ل يق حيرت - دوم جيل إسيط ب سوم جهل سكب » نوع اول از قبيل افراط باشد - و دوم ازقبيل تتربط 2ت وا سوم از قبل ردانت كنيت ه
اما علاج حيرت آنكه جون آن از تمارض ادله خيزد در مطالب خئيه جتانيه تقس از جزم بطرفى عاجز آآيد- بس بايد كد اوللة تذكر ابن قطية بدميه در فنى كند - كد اجياع
) 18
9 عه © تيضان و انتنافق ايثان عالت - ما اجالة جزم كند كه هن سئله الته در تن ام ايى از دو طرف احق شواهد بود- ودكر باطل » بد ازآنٌ تاحص متديات مناسية أن مطاوب نايد وار أوانين منطق عيض دهد و دران احتاط بيغ كاه دارذ تا حق از باطل مناز ددر بر يكطرف جزم كند ِ و اما علاج جبل سيط - و آن عدم عست لاقع اجام كتدذو أن خردات
و در ابندا مذيوم ست يلكه شرط ع عت -اجه 8 داد ا 0 ع در شان خود كرده بإشد تمل شال باقد ب يكن درشتم مائد مذمومست - و بائسنة اهل شرع و عل ملوم م علاجشل كتيل . در حال انان و ذَيكر حيوانات تأمل ابد 6 او ارا يقين شود كد فطيات انان بر ايثان بعلو تيز الست - و يحتيقت جاهل كه ابن حليه متحلى نبست در عداد حيواات , عجيست بل از ايثان خستر د جنانجه در مطام روشن شد ه و لهذا جرن در ععائل دنا و فضلا - كه ميددان فرسان لات انانيت - حاهر شود - و ايشان در احراز تسبالبق يان مات جود مطتقأ از خاصيت لق برى وعري ماند - و بسائر حيوانات ذثبه موده از سخ كناك عاجز ايد - وازين حال معلوم شود 2 در عار رات امشال خود كويد باصوات حيوانات انب است كد بكلام انان جه اك از عداد نلق انانى برذى - در مم اعيان كه مبصران بازار جواهى يانتد رواجى داشق و ظبورى .مودى » بلك املاق اسم انأن بر جنين شخص ازآك قيل اس تكد كاه را كندم خوائد و غوره دا الكرر كيذ ع و اند كب اممان نار ظلاهى شود كد ازان حيليت كد حروانات عجم سب فطرت سبتدى اند بصرف قوى و آلات جساق در وصول بنايثت كال نوعى. خودثان و از جادء مقم كد بآن غابت كد منتبى تواند شد منحرف لستند ه مخلاف جاهل كد از معرفت فضائل و دزائل غافل واز صرف قرى در غير متاضاى فطرت از صوب صواإب الجام محصيل كال كد از خصيصة نوع أوست متحرف و متائل - بس جاهل از حيوانات اخس باأشد + واجون بر حمين تاس احوال جادات ملاحظه كتد ذاه كردد كد ازآن عرابه نيز رو ابه بسوء اختاد فلرت انالى را اذ اعل علين. لمن 0 9 بأسثل ساقلين أو لنى كلامم بل م
98
أل ايده » و ارس طالس 2 2 ونال والا ونالى هي دو در جاه اثتند در
( م ) غثاوت دز شريك متخن دايا نأا ينا بجت فتدان لباب احتراز «مذور و جوم
بلغد و ينا جبت قصير زد عتل معاتب و ملوم - جنانكه كته اند » شير ٠» و اراى فى عبوبااس عيأ » كنقص القاددين على الهام و بانناق اهل عتل و انقل هيج فضيات إىعلم مام نبست.» و لمهذا حضرت ربالارباب ور كناب اعجاز اتاب حضرت رماماب را اس باستدعاى زياد عل ميثرمايد ب جنانيه
فرموده- و 0 رب زد ع » و جون عانكة صديته از حضرت مصطئرى صل الله عايبه
م مام
سم سوال كرد - باق شه اذل اشاس ؟ كرموده لل » و حشرت ممعاقى ب! حشرت 8 و عدي اجنام 000
عرلقق قرموذه باعل | اذا رب اشاس إلى اقيم 1 واع البر قرب انث بتك السبقهم
الدنجات واازلق - يمنى أى على جون زديك جود دم باقريئئدة خود بسبب أنواع
طاءات و عبادات تو ببب عقل و فكر در آلاى و منات او تزديى جوى باو انا بدرجات
و قرب ىر ابثان سايق شوى » و در حديث است الشاسن 3 ظَّ 0 35 واباتى 32 5 يى از محابة از حضرت رمالت بناه عليه صلوات لله سوال كرد كد كدام عمل فاضائر ات ؟
تزمود كه عم ٠ ديم هين سوال كرد وههمين حواب داد - ثا سه بار ه أن شخ ص كنت 'ن
ازمل سوال يكنم ه از عل » أرمود كك عمل اندك با عل بيت ازعل سيار با جيل اسث »
اما علاج جمل مكب حيتت أو اعتناد غير معابق وك و انه متازم
اناد است لاله او علم ات ٠١ تك ندائد او ندائد كد ندال ساو ازينجبت آثرا جيل
مكب خوائد ه و جنائجه اطباى بدن از علاح عذى 'مراض مزناه وا عال مستحكه عاجز ا يند-
الماى تفوس از علاج ابن مض عاجزند جه با وجود اعتقاد ع دشان خود ب طلب ع
داب صورت لبندد ب جدانوه حذرت عبدى على أبينا و عايهالماواة والسلام فرموده - از
علاج اكه و ارص عاجز نيام - اما از علاج احمق عاجزم ه و اثرب علاجى كه الله توتع
وا
ذنعى ازآن توان داشت امتغال دلوم روأئستت جه در مطانب أن حق از ز يأطل امتمااز كلم
دارد دو وهم را زيادت مجال مداخات يست - جون هندسه واحاب و اال أن - ما تنس
) 7 0
او ليزت دين دريابد ه و جورت با معتقدات خود رجوع كيد وان نوع طائينت و لذت در تابد ب بر خلل خود معام شرد ب و دراش بيط كردد . و لتعداد أكناب قذائل در يدا شود ه اما امراض قوت دثم اك يه از حيطة حصر متجاوز است - ايكن بدثرين آن
أو
ع 5 537 طن اذا ممه جنس أست - كك غضب ه دوم جين - سوم خوف ه و اول از جانب اقراط بود ل و
از جانب اتقريط - او سوم م :اسل با ردائت كيت دارد >
دوم : 2 اما علاج غضب - و آن كفيق انك “فاق ك متطن حر كت رتنه وصكبااو كد باشد يخارج حبت غله و مبدء آن شروت التقام » و جون اشتداد يابد
اعمساب كد مجارى روح تقثانى اند از دخان فال على
خون اسث - 3 عنيث باشد - و دماغ و
فلت دخانية نور عل ستور كودد و فعال أو ذميف ه واخم يل انان
شود واز درياحال به غارى كرده اند ملو از نيران و مشو بدنان كد از أن غار بغير از غوغا و درار جيزى د مساوم شود - و دريدال عسلاج مشكل باثسد د جه درين مره هن جد نعي و زر اشتغال كنند موجب زيادنى اثتمال نالره شود » و تنييد ونع كردن - ثلا از اوس إقيام عكن و اشالآن نافع باقد و أب عرد آثاءيدن يشرط اتكه مذورى
متوقع نباشد - و هجنين وشو كردن و يذواب دثان يموجب نص حديث متهم مكادم اخلاق دا ال عليهر اله وسا ه و امزجه در تبول غشب عختلن لقند د جه بعذى كبربت منت أز 3 3-6 2 1 8 5 ْ * :11 . اندرى شررى اثتسال بديرد ب و فى روغن وار فى سيى قرى فالشبله در تكيرد و بمنى ون جرب خكى در اثتمال متوسط المال - و بعذى بنايت دير متائر شود ه و اينميابه يرن ناز عجن و جين باشد بلكه بنار وثار و اعمال فكرت در عواقب باشد تود است + و
ان عرائب در اتتداى ديجان غضب باثد » اما بعد از توائر اسياب همه عاتب
ثناوت مان
مساوى الاقدام #ايند- باككه عضي ماحب مرئية اخير اشد باشد د ده الجه خلوور غذب دراو 5 عمرقد عم م لفل و سببى قرى :راند 2 لمهذا حضرت رمات يناه عأية حلواتالله ورهوك3 ا ايام وغشذب الام م
5 50 7 5 4 5 5 5
ودر حديث وى اسثت كه بوادم جند طبته اند ل فى زود بنضب رواد وازود باز .0 : 17 5 1 ا 5 2 2
ردئد - و بعنى دبر بغضب روند وازود باز أ ند د وابعطى دير بنضب رولد وادر
بأز د - واعثى زود بنضب روند و ادر لاز أإشد » وامترين ايان عاحب
0 م )
قلم'لاتى است - او بدثرين ايشان ماحب قم اخير اه او اام غزالى رحتالله ميثرءايد - كه جون غشب شخص را از حال شود بيرون مييرد - يس بر سلطان واجب باشاد كد در حال غتب حم بر عقوبت هيج سلان تكند زرا كد شايد بيب غطب تجماوز نايد از آنيه ساحق !نت - وا در عتوبت او حظ نس غود خواهد » ووازينجا ادتاكه اميرامومتين عر دغوال عنه عستى را ديد جون خواست كه او ارا يكرد و دثره زلد - زبانف. بدشتام ب شاد ه اميراليرمنين او را رها كرد و باز ديد ل واقرءود - كد رون مسا بنذب برد اكر او را دره منزدم براى تلكين غضب خرد أو را ايذا ميكردم نه از براى خداى الى » و روذى كى از اهل جرائم رأ بيش عر بن عبداءزيز اوردند - سخلان بلند در روى أو كنت - عمر بن عبدالمزيز قرمود - ألو نهآن بودى كد مرا بششب بردة ثرا عقوبت كردم »
اسباب عضب اذه ابنث ال اول عجب - دوم التخار سوم مراء ب جمبارم لاج - يحم مزاح - ششم اك هنم اسنهزا - هثم غدر - مم شيم - دهم مشافت در طاب تامالس كه عزيز شل باشد » والراحق غضبكد ابن مرض ارا عرض باد دنت امت - اول ندامت - دوم زهب مكافات در دياو آخرت - سوم دشعى دوستارت - جمارم امسموزاى اراذل - بنجم ثمانت اعدا شثم تفير مزاج ل حتتم تألم در همان حال ه و بحتبتت غضب جنون يكاعت است د جنانبه حك كته ابد » جه هىآثنه مزاج غشبان از ادال محيح تخرارت مثرطه ماثل است - و آكر آرف مزاج مك كند جنون سيبى باشسد د اجنائده واقف بر قوانين على دائد »او ازينجا انست كد ميثتى على كرم الله وجببه فرموده كه حدت وى از جنون است - او أكر ماحب آثرا بشباق نشود نشالا التحكام جنون باشد اه وله بود كه بسبب آأنكه روح حركت عليك بارج كند دل كد متيع روح حيوائييت الى مالدا و مدد روح كد بيوسته از او باعضا «يرسد مناطم شود - يا بيب اشتعال نائره حرارت غدبى جرس روح احتراق بابد وااز يخاريت بدخايت ستول شود - واعبر دو حال مبب هوت
. 35 - ٌ 0 مه 1 2 ٠ م جساءة كدد - يأ اخلاط ترق شود و از أن امراض ردية موديه بلآى تولك كيد و ازيجءت - جون أبوعرره از حضرت مسعلئوى عايهاجاواة والسلام طلب تصيحق كرد ب ننه
نوبت اورا از غضب نبى فرمود و مبان امار مود » و يى از صحابه يش دوى: حذرت
ا
( 7# ) معطق مسنانا وسلامة عليه امد و 000 كد دن عكاست: 5 ؟ فرمود كد حدن خاق » باز از طرف رات اعشرت أند ين مئوال كرد د و حضرت همين جواب ترمود » ديكر موك عن هين سوال كرد وهين جواب شيد هب و هجنين از قنا ه بس حضرت روى ل ل ل ا ل له كاين لبد والمافن عوانتاي + و علاج غضب 000 امراض. بدقع اباب أن تواند بود ه بس اك عجب باشد د
ن ياشد - طريق دفش
ون تانست كاذب در حدق خود باستحتاق متزاتى كد ىا وام تق | لت - ملاحلة قائص و معائب خرد نايد - و با آن كال ديكران تم اعتيبار كند ه يه مجكن نت - كد اكر بنظر انصاف اعتبار حال او رود ب كاليكه خصيعة أو باشد ظاهى شود ه جه حضرت حق سبحا و ثالى هي ذر از ذرات موجودات را مظهر اسمى خاص و ملأت صق معين ,ردائيده كد غيرى ا در أن شركت ايسث »م وادر تلام عام هى فرد را مدشايست » ممراع » كاندرين ملك جو طائوس يكار است مك
و أكر اتتشار باشد بعادت يدنى يا خارجى - مثل مال و جال - اقب واجاه - ار مال اسث عاقل را معاوم است كد امي خارج, ى خصوصاً كد از آفات غصب و نهب امن سك سبب اتخار تواند شد ٠ و كك جمال است مقرد است جنزيكه باندك عارفه كه موجب دل مزاج بأشد در .عرض زوالاست ف لائق باهات احل داش و كال بود 4ه ببث »م
بر مال و ال خويش مثرور مشو » كرا به شبى برند و ابن را به بى
و
و نب است كه بارت از شرف يى از بدراست - جون قرض كنم كد بدر حاشر شود و كريد ابن شرف كد تر دعرى ميك بحتيقت مراست - ثرا بنقس خود جه . شرف است كد بدان اتتخار ثوانى كرد ؟ از جواب عاجز آيد » و ابنأ شايد كه يى
قضلاى زمان !ا يدرش مسارئه كند و در أن شرف بر او راجح ايد 55 حكرنه اشاب بر آن شخص مايه مادات بر مثل آن فطلا تواندشد ه و ابن شية 'اقصان است كد به قطياق
كد در يدران خود تصرر كتد داعية تنرق برفغلا دارند ب كه شايد كد در ميتي آن يدران
(0 م ) ماوق يا زياده بأثند ه و بر فرض انيه از اإبثشان فروار باشند - اند ى فديلتى كد در ذات شخص باشد اشرف توائد بود از فشيات بيار كد در غير او باشد - و باين خيال باطل رد ارا عيطة تنيع عتلا و توويخ افشلا دارقد - يثائيه كقه اند د عات »م
يم ممه ميم دراه ورم رنهن
ات ادخرث ابا مضوا علا اه كنا صدتت ولكن إسما ولدوا
«رام ميم
و حشرت متمم مكارم اخلاق عليه التحية منالللى اطلاق ترءوده لا نا تو باسابم و أرق بعالم هو مارت عل كاله وجبه 0 م قطبه ه اكاب أ و كيق أذ « من عجم 0 0 ا
اذالق من ول اها 01 .815 لسن لفق من كزل كن ١ عكست كه از روساى يونان 307 غلاى اتخار كر رد - غا غلام كنت 3 مايه" مباهات
و جاسهاى فاخر است كد ود را 0 - ان زبنت در اجاءه است * در انو - و أكر سكرب جابك كه برآن سوارى -آن كال از آن اسب است نه از آن تو و أكر فضيات بدراست ماحب آن ففيلت ايشاتند له نو ب و جون هيج كدام از جمات نشيلت از آن تو نبست - أكر هى بك حق خود را استرداد كتئد - باكه جرن تو متقل نشده احتياج بإمترداد ست د يس ثرا جه شرف بأشد »
و مرويت كه حكبى در مجت ماحب ثروق بود كد باسباب وى ماهات مينيود و دران اثدا خو است كد آب دهن يندازد - يمد از انكه از اطراق احتيباط كرد وا عوطعى لاثق بآن نيانت - بر روى آن صاحب ثروت انداخت - حائران زبان بتاب دراز كردند ه كم كنت - ادب نت كد آب دهن باخس ءوائم الدازند -او ود از هس طرفه ديدم هيج محل خيستر از روى ابن شخص اكه سبب وصمت جمل از عليه" حيتت اسانيت مسو د يام و ابن قير از سغى استادان خود ماله شايدة نا كه در ثواس فارس يك از اهل دنا كه بتاع غرور و اعمت زائله مثرور وسرور إود- نزد يكى از اهل كدن رفت در وتتيكه أو را در احوال خود امتغراقى بود - جون نظظر او بران دايا دار
اناد ب خادم را بزجر كنت - ابن خر ادا ازينجا برون كن - و اجندان ماله ممودكه دنيا
( م )
كاز دوخ رفت - بعد ازان كا از آن حال فرود امد خادم !ا او صورت عاجرا ترم
كد “كنت امن غير ار دورت حار أوْ أو جحرى مشاهده تكردم ٠ واما مراء وماج موجب زوال علاتة ابنت او ااال روابط وحدت الت مجه عنالتت اند اءوانت ت امت » وا قدر ادي أكئثرت را غابه و خلبور باشد رشتة اللفلسام را ميل با معام 7 اناس ارباك را روى در ادام باد - جه قرام كرت بتمررءان وعدت مترط - خملت متذى مام نقلاء عالم كه اقد مفاأسد اث باثاد ١ و بوط اسثت د بس ابن دو خدلت ى مكم تلام كا ما ت باقاد م و اما تكبر و آن قريب امت عجب » و فرق نبا انلك - عجب اعتقاد ايت در 5 5 5 2 : ا ص 5 تان شود كه فالواقم در او نباشد . و تكبر ادعاى ابن كاندت با ديكران و أ جه انتقاد لدائته باد ء و علاجش اذكه تأمل ايد كد كيك اد دو نوبت راثر بول كذشته بأثد كه
اورا تكبر سزد ه و مرنثى ط كوم لله وجبه فرموده - كه اثان زا جه باى تكبر است با آي اول او لطن جركن وآخر او مردة متمئن ا و شود در مياه حال نجاست مان »م
امو اممو ام مخ ممم ها ادوم مام ومار
واذر حديث تدسى اث كد الكبر ا. رداق والمثلة ازَادى ذفن نازعنى تجا ادخاته ار 5
و در حديث وى است كد در «وطن حشر مكبران را در صورت مورجة حير حثر كنتد ه واحتيتت آنكد جز غنى مطلق - كد مبيج وجه كرد اياج را باذيال قدس جلال ١ مجال تذبث نيست او وجود جيع ممكنات يرث انوار وجود و رشحذ آثار جود اوست - حببيكس استحتاق 0 ندارد ب جه ميان كبر 3 احتراج منانات بين است » «بات هم
كبر زشت و از كدايان زشت ار © دوز رف سرد واتكة جابه نر
و أما استبزا ب شيية عردم «دلى بأشد كد يجبت استبلاب قارب ادل ثروت و قرب بليشان و اليم در مأل و اجاه اقدام بر آن تايند ب و اجون كى را هترى ايا تضياتى باثداو ثتريت موموف بود عيب دالد كد عسل اين توسل جويد - بلكد عبارو فل خود را لزد أيثان وقى حاصل كند ه و در حديث امت كد روز قيامت اسهزًا كنتدكترا بدر مشت شواتد وجرن ا نيا رسند در بروى ايان وتدتد ب و فد ان انكد باز دنه ايثائرا از درى ديكر بخرائد و ديكر بار كه بآن در رسند در بروى ايشان يندند او هجنين با ابشان
بين عطلريق سلوك كتتد - و بعورت كارا عتاب اند 8«
000
و اما غدر- واآن دو مال واجاه واغير آن باشد وام اقام آن خيانت است كه از اراذل رذائل و رذائل اراذلست - والزد هيج عاقل تحن نيست ه وحضرت رمالت يناه صلالله عليه و ملم آنرا از اخلاق منافق عردم وافرموده كه روز قيأمت غدر كلنده را علبى باشد كد بواسطة آن جميع اهل موقف برغدر او مطلع شوند ه و ابن خاق در اترآك يشئر باشد و وفا كه شد آنست در روم وحبش يشتر م
اما شم - و أن تكلين كسى است به نحل لل بر وجه انتتام - و قبح آن از
و جم و ل م ى اسمت. ا ثم اراوح م6 9 غلم و انظلام فمم ميشود - و عائل بايد كه بر التنام اقدام نايد نا به يتين مملوم تكد كه مودى بشررى ديكر شود - و ابن بد از اعال كر و رويت و حصول مالكة حم توائد يواد - بلك معلناً عنو كردن اول انن 2 اكه “حت إن دشن دوست وردد و يوصمت اخجات وعار موسوم شود - و اهل غيرت عنو عدو از ايثان مد از قدرت التقام بر خود اصعب دالتك ب جتائكه كنتهاند 5 رحمالا عداء اشد من جنئوة الا اة 0
و اما منافست - و منافست در طلب ننائس تضمن خطرى جند است كه سلاطين و اهل مكنت را ازان احتراز مستحسن است جه جاى اوساط الناس ه جه هن بادشاه كه جوهرى ننس در خزانة او باد از فوت آن امن ناشد - جه معلوم است كه تصاريف ادوار فلك دوار بل تقاليب اطرار اتدار مالع عار مقتضى تير احوال و تبدل و اققال است - و خياط ووركار جامة" ملمع كون عىكيات را برشلة اشمدا كواكب برهم دوزد - اناه مقر اض فساد بدارد و نانش فنا بسوزد و استاد قضا هى تركبى كه از عتاقير عناصر بسازد باز در هاون لكف
1 مهر وعم جره مرا ف رمرف م مر يم عه لمخم ساويده ازان ماده تركى ديكر اندوزد سنة الله !لتى قد خلت من قبل و لن جد لسنة الله البديلا ء و بون بادثاه بتتد جعزى از أن قاس كه كتجيية سينه را خزانة عحبت آن ساخته ميتلا دب هآيه در او آثار فزع و جزع ظاهر شود و الى كه عراتب از لذت وجدان أن بيثتر باند باو واه يابد » جنانيه حكايت كردهائد كد فيه" از باور كد بغت صناى جوهر و دواى منظر موصوف و معروف بود و سهندمان حاذق در خرط و استدارت آن دثالق منمت رعايت كرده بودند ب لزه يادشافى به نميه [وردند - جون بنظر امعان در ان تأمل مود دثائق محاسن أن ذاطر
او را در ربود و در نظر او تلك نيرين و ثالى قرن أسد - بترمود كه در خوانة خامصه 20)
( م« ) طبط عايتد ا مبر وت جشاهد: أن تنزه جويد ٠ جون متنناى - » ممرام ع قل لمكن لمر حرادث روزطر وااوائب ادوار بر تاعدء سعيوها 1ق وا برحة “تلك ماعت د بادشداه از ان معن عظلم كتين وتان شد جنانيه از تدبير امور ملكت و نظلر در مصالح رعيت و ساثرت ندما و احل صحبت باز ماند - و از غايت تأسف و تلهف بر نوات آن ياقوت لان را يكرهي دندان ميكزيد -و از افرط جزع از جزع ديتكان اشتى جون عناق بر جهرة كهرياسان مياريد - و يم اتى ووازر رخار در بازار سوداى آن در آمده تند اوتات را صرف تذكر آن مشود- جندان سوداى هراى أن ثيه در دناغش جاى كرقته بود كه قب باورين تلك با جندين ره شبجراغ در جثم او تأريك ميذود ب لعل را با همه ستكين دلى از آن حال اش در ناد اقناد و عرجان را يا جندين كراتانى ازين حادثه كر خون شد . جندان كد خواص و اعبان در طلب جوهرى تنين كه در تلى خاطر بادثاه بدل أن توافد شد سكى او اجبباد هردند يخييت أو حرمان باز كشتند و آخرالاص عنان مالك و زمام ماسكى از قبضة اقتدارش بيرون دفت و خا ل كلى بامور مآكش راه يافت - ابن حال ماوكت > و أما ميدم دتى را أكر متاعى شريف يا جوهرى لليف بدست ايد - متغبان بطلب و طبع أت بر خيزند و در التزاع آن از أو ستيزئد - آكر ماحت تابد ينم و اجزع كرايد - و اكر در صدد مماعت در آيد در برض هلكى در آمده از جان بر آبد - بس جرا عاقل اختبار جيزذى كند كد عررتة ان مناسد تراند ثد - » مصراع » من جان جمائم نه جبان جان منت
اينست "كلام در اباب غضب و علاجش - و هكد بحاية اعتدال متحل باد علاج غضب بر او اسان ايد + جه غضب جورست و خروج از صراط مستقيم عدالت كد بيج وجه مود نيست ه وانكه جاعتى توهم كنتدكه شدت غطب از فرط رجوليت باشد و بان باطل آثرا شجاعت دائتد خيال فلسد انث » جكرنه خلتى كد سبب دور قبيحه شرد ل جون فساد احوال نس وحرم و اقارب وعبيد وخدم وخيل واحثم زد عل مستحسن بأشد و لمذا حشرت دمالت بشاه صلالل عليه وسل فردود - كد شجاع ترين تمان تكن است كد در
( “م )
حال غضب الى فس غود باشد * و اجون أز عتنى غزروات باز كشت قرءود - رجمنا عن 3 ماد الأشتر إل اماد الأكير - دق باز كثتم از غزْاى كوجى بغزاى زرك »كنيد كه
عزاى بزركف كدم است ؟ فربود 4 جباد ب قن غود - كه أعدى عدوك فك القى بين بيك * و / يا افراط غضب ردائت نيت فيز منضم تسود بحيرانات حجم الثبه موده ب! ثم و جمادات - جون ظروف و آلات و اتعه هين طرقه بيش كيرد - او بشرب بجائم و قل امشال كور واكبه تثنى جويد - و اكر قط قل ملاثم طبع او انايد با قفال برحسب استعجال او تكشايد آترا بشكند و ديواكه صنت بدشنام تاقرجام بر آيد - غايت رذات بائد » جنانجه از بعضى ملوى سابق كه بور منسوب بوده منتولست -كه جون كشق او از سئر دريا درر رسيدى بر دريا خم كرفق و دريارا برختن آباو انبائتن بكره ها مبديد كردك »و حَكيم ابوعل سكريه از بدضى منبا تلكرده - كد بسببآلكه اجون شب در مبتاب ختق رجور كثتى ابر مااب خشم كرتق و ابر دشم او اقدام تمودى و ماه را هجر
كنق - و هجرهاى اواماه را مشهور است - والحق بدين شيوه بكلاب تثبه جته »ايت هم أور ميندائد و سّكى باك مبزند ه سك را بيرس خثم تو با ماضاب جيست فى الجمله امثال ابن انال ياكال شناعت مضحكى است ب و صاحب آن برقصان عتل و رداثت طبع خود نذا مكيئد ب و ابن وصمت شيمة ناقصان باشد- مثل زنان و بيران منخرف و كردكان و اران 2 هجانكه كرات بدنى بالعرض مودى بضد لود ميشود - در كنات تقثالى نيز اه باشد كه رذيات غضب از افراط قوت شموت كه حرص است و از وجبى ضد اوست متولد شود ه يه حريص جون از بشتهى ممنوع كردد آثرة غضبش بر افروزد - و بخيل دا آكر إلى ضائع شود بر احا و خلطاكه ببيج وجه در أن مدخل نداثته باشد خثم كيرد - و ثمرء ابن سيرتباى ناتدود جز رفع صداقت وحدوث ندامت باشد ه و حون صاحب عدالت ,يزان عتل ملكات را سنجده دارد در حال كه بيش آيد - از اغاض و اكرام وعنو و اتام طريق اعندال سيرد م منةولست كا سفوى متعرض عرض اسكندر شد و زان يعيب أو يكثاد ب يي فى از خواض كنت شابد كه أل ملك او را عتوبت فرمايد از ابن فمل باز ند وموجب عسيرت دبكران
( مه ) شود ه الكندر فرمود كد اينسق خلاق راى محيح وعتل مرحت - جه أكنون كه از ما بأو تاملائمى ترسيده - هيكن كد دريتحال مطلع شود يا او يافكار برايد - و جون ما أوادا عتوبت كير ع آنه در مذمت و قدح افزايد وااورا زد عاتلان عذرى باشد در اتدام بآن هار وققى يك از باغيانكد ريق اطاعت أو را از رقة رقيت انحلال داده بود بيد آسر متلا شد الكددر رقم عنوا بر صنحة هنوت او كشيده او ارا سر داد - يك ان خواص از قرط غيظ كنت 4 اكر من تر بودى او را يكثتى » اسكندر كنت جون من آنر نيستم أوارا يكم 0
بد دلى - و آن سكون ست از حركت باتقام در وتتيكد حركت اولى باشد - و آن ند غضب است - جه آن افراط است درين حركت - و هس آينه اعياض رديه لازم ان مرض باشد 6 مثل هوان نتن - و سوم عيش داو طبع قاد مردم در حتوق او - و قلت ثيات در كارها - و كل و حب رادت كه منشأ حرمان از همه سعادات باشد- و كين لله از غلم براو- وادشا بنظامح در نقس و اهل - و باع متا از شتم و قلف - واشىف ادائتن از آنجه عار و شنار أن اه باشد ل و تعطيل ميات » و غلاج ابن مرض جورن سار امراض برقع سبب باشد ل و آن تيه نفس بر شناعت ابن حال تواند بود و تحريك غضب تدبيرات لاثته » جون غضب در اثراد اثانى مس كوز انست - و جون ناقض باشد ل إتحريك متوائر ( جون آآش از سك سر بر زند ) او تدبهر لاثق افروخه كردد » و درين باب مخاصيت يا كيك از غوائل او لعن باشد ملانمست - و تعرض بكانبكه در شتماو استختان او مالئه كنيد ناف » و باين سراق نزديك است نيه منقول است - كد منصور بن نوج راسك والى مالك خراسان بود - وجم مناصلى روى عرد كد مثلم اطباى آن زمان زبان باعتراف بسجز از علاج آن كشودند و ابر قصور از تدييد داى ازكان دولت بران قرار يافت كد با عمد زكرياق دازى كه رازدان قوانين علاج و املاح مزاج بوه بشورت ايند » كى باحضار او كرس ادند - جون بكنار 5 رسيد از ركرب
5-5
ان عارئه اثرار عودند 5
( م ) مثنه عافن كردت 7 أوازا درت وابلى ابه دن كدق الداعليد - اجون از دريا عور كرده يادناه رسيد - انواع تدبيرات لاثقه و تعرفات فائقه بل آورد و هيج كدام از سمام تدبير 2 حدف متمورد لأيد » > بلث ©» از قشا سركتكين صنرا فزود » روغر ادام خشكى مينمود د ازان با يادشاه كنت هى حند معالجات جدإلى كودم تاتى بران «ترنب الشدا أكارن تدبيرى تاق مائده آكر از مزاولت آن تجاجى ادل شود فا - والا يأن كلى واهد بود ع ين بادساه را تنما يهام برد و مترر مود كد ديكرى در يايد و بعد ازآتكه حرارت «ام در بدن ياد شاه مشتمل شت بكارد كشيده 3 رار أو مذ و بانواع فحش زيان كثاد 95 كنت د تو فرمودى كد مرا دست و باى بته در روى أب الدازند او باهانت جندين فرمخ راه ياورند - من نيز حالى مين كارد از انو انتتام خواهم مود » بادشاه را اثرة غضب امتعال يانت و لى اخيار از <اى برجدت - مد روا در حال بيرون دويد و مكتوق بى از خراص ملطان داد و بابثان كنت - بادثاه را بيرون آريد و بدستورى كد اينجا نوشته ام “عل كنيد ودر حال بر كن زرو سوار شد واز خراسان بيرون امد ه بن بادشناه را ميات طاريق تدبير كردند و دمت كلى يات - جه مواد بلخنى كد سيب ميض بود براسطة حرارت غضى و مدد حرارت حام تايل يافت » و بود از آن هن جند بادشاه او را طلبيد ملائات مود - و اسآمذار كرد - كد هى جند صورت شتدى كد واقع ند بنابر مصلحت غلاج بود - فاما شايد كد جوت بادشاه تذكر آن فرمايد بر خاطرش كران آيد - و از سلاطين يج حال ابن يتوان بود » غرض ازين حكايت تكد - البيج تئر غضب آكر جه بوامعلدً رودت مزاج در غايت كف باد يكن ات ه و فى حك در اجتلتكة ها و جاه_اى خورف رفتى - و برقت اشطلراب دريا در كثتى نشتى - نا ملكد' اتتحام ممائل و اخطار اوارا حاصل آيد »م
( علاج خوف 4
خرف - وآن عبارت از هق قسانست ك. نزد توت مكروهى كد ننس بر دم ( #8 )
0 م )2 آن تادر ناشد حادث شود و توتع نبت بامرى ستتبل توائد يود - او آن امس يأ شرورى بإشد يا تمكن او تمكن را سبب يا قعل شخص إأشد يا غير نعل او - او خوف از هيج -كدام ازين اقسام متتضاى عتل نيست 5ه بس نشايد كد عاقل بيج وجه خوف يخود راه.دعد »م اما ١ران ام طرورق باشد ب جون معلوم ست كد قم أن از حيط تدرت شرى خارجت - بس در خوف ازآنٌ جز استسجال بلا و امقبال عنا قائده يأشد - و بوامطة آن حال از تدبير ماع ديق و ديوى باز مالد ب وان خصات أواترا يثتاوت دارين رسائدا »ع وأو آن اس تمن باشد و سببآن نه فمل شخص باشد - جون درذات خود ممكن الوجرد والعدم است - بس جزم برطرف وقوع كردن و به ققد تألم شدن منانى راى صاب باشد - بلك آنرا بن طليمت الكان بايد كذاثت » و اين قسم باآنكه در استمجال محقور مشساركنت ب قسم اول خصرصيق دارة ب كد جون ميقن الرقوع نيست بعدم اخوف اولى باشد » و و سبب آن ثيل . شخص باشد بايد كه از سوء اخثيار اجتتاب كند و اتدام تمايكه مودى بوخامت عائبت تواند بود لقايد جه ارتكاب قائح باعتاد خنا متتضاى عتل يست » جد هن كه دائد كد ظميور تييح كد زم فضيحت أست ممكن ات د و هرجه مكن امت وقوعش بيد يست ل هنا اتدام يران تمايد » بس سبب خرف در ضورت اولى حم 2 55 أدنت بوجوب او درراصورت 2 بد مكن بامتتاع - واه دوارا منثاء قصور عتل :وافتور درك تؤائد بود » و اجون مركا از ميان اسباايه خوف بعدوم و اسيلا اختمياص دارد ب در خصوص او اناد سحن دادن و عتدة
إن خوف دا از رشتذ اما كشادن منلسب است ه
َ علاج خوف ىك 4 اولاً يايد دائست كد مرك فاق ذات انسالى نيست د جه قاس لأطنه از شبح .لكوت برنو الوار جبروت امت - واقنا دا بساحت قاى او محال تارق نيست - و حوادث قرون دا جره ذات او تلق *ه م 000 5 شر
عكز ميرد الك داش زنده شد مق اع ثبت أست ابن جريدة عم دوام 7
( سم )
و أبن 5أسده در حكت ببر أدين عتايه مشيد و ممرد ككتةه ب واأآنيه درين محال مناسب متنشاى حال ايد آنكه اكر انان فرض كند كد عشوى از اعضاى أو مثل امبى منمدم شود در اأثيت خود هيج تمان يابد . و «مجنين باثناى عضرى ص و هط 1 داجما آنوتت د عام اعضاى را تدريج فرما أ اننا كند ب بوجدان صحييح در همه مراتب ذات ودرا محترظل يابد ه جوئ ابن مقدمه بيد يافت - موده ميشود اكه خوف مرك يا از جمل محايقت آن باشد واتوهم آنكه موت فناى ذاتيست - يا از البى كه بندارد كد در لاس موت أست - با قصاق كد در آن تصود كرده - يا از احوال ماببد .وت - وآن راج بشخص باشاد- جون عاب در نشاء اخروىئ يا باولاد وخانات اوا- با از حيرت درين أمرد و عدم جزم ران ه و أكثر ان امور جون بنقلر عقل ديده دود و جمار الديثه سنجيده «نثاء خوف قواند بود ه
اما اول - بشابر آنه از ميد مملوم شد كد حيتت مرك اقطاع علاته' ست با بدن و ترك استعال آلات بدنى ه و أما ثأتى - جون الم جمانى بواسلة حيات است - واحيات از برتو تماق ننس 2ه و موت موجب اقطاع ابن تعاق ب بس سبب وفع الم باشد - جه آأنيه »بده احاس يثير ملاتم باد مق كّدد ه و اما ثالثب بايد دائست كه موت 8 آثار حثيقت السانيت إسسثت» جنان جه قدماى حكاء در ثم ريف انان كته اند - م اعطق مانت بس موث عأنى بأد و توم تنصان دران از قصأن عل باشد 3 5 مصراع 5
نشزدة كه هكد هيرد تام شد
و عائل بايد كد از مطورة فانت آباد طبيعت بقضاى وابمع عتل آيد ب واحيات عتللى وا رحيات جماق مجم دائد - و با آنيه كال اوست ءائل باشد ب و باجاحة هت بر فراز دئنت سيان ر ايده ذروء 2-0 را ماوى مازد 3 5 شعر 5
زد سحر طار قلسم از سر سدره صثير كد ددن دامكه اد نه دام مكبر
قدسيان عبر تو آراسته عشرتكه انس م تر درينتكده جون غمزدكان مانده اسير » ايضاًاء
تراكه دولت وصاش دو جار كنت هلا 8 در ساز اثامت درن سنج سرا
( م )
عاب برجرام. عا مهعمنة ةدا من 4
و أن رادم - جوك
اكراخوف از يمان اغل او اولاد
عه شرف لو تديدت أ المان يله ست وى أ شاين
, اآرب او عششائر بأشد بابد كد بدالد كد قيض حدايت 'إلى اعاتد_أى 5 0 نل ه ذرءٌ
اراذرات وجرد را عنانجه لانن ظلام عام ميداك يناب كه متصدود است از أن ميرمائد اه ع لبك و اتدل 1 تراد بو اع ترك ناتك او ادن ولاه #ارنى'اازدت او يلك
ا أ خواعد بود - جتائيه مثاعده ميرود كد بى فخلا در ربيت اولاد خرد
اترامكيت
لل
املا منجح ايد هاو آكر تأسف او امف بر اقلاع ازا
ى 2 زوال ملى وءال باشد از قيل حزنت - واستمجال 4 و مكروة در جيزيكه حزن را
: دراسه الثاءابك الى » و يد از ابن
مبذول مدارند و
غبت سمى
در ان رده ميشود كد در فلمنه .ترر شده كد هركاتنى فاسدااست او بدن انان از جلا كاثنات
ورى اشاد باذد ب جه اجزاى عناصر به تكابوى افلأى 3 امده اند وابذات
مع فائده الت و علا حون يان خواهد يات ١ 3 لح حزن ا
ات - بس اذر خرد ندائى باتتكا ى و افتراق اند - بس هرالته روزي از هم جدا شرند م فرداه كين سبل متنق بكند روزى ابن درخت 2 »- وين باد عتاف بكشد يكشب اين رام
نتن هل 4 واعود بدن ره دزا نا فساد كد لازم آنست اخوامته 0 0008 ءوت نودى نوبت عطااب و رغائب جا ترسيدى ه
و ابتاد اقل كريد أورده ادنك كد 3 فرض كيم 3 ي 3 شتكان كد اعانا ينظ نسب او منوط باشد - مأل حذيرت ولابت باه اميرالمومتين على كام الله وجمره - ايا هي كد از ذريت او باشد در مدت جبار صد مال ( كد لا زنان ابوعلى مكريه بوده ) همه زئده يودلدى هانا زياده از ده هزار هزار أمدندى ه جه با وجود انواع فتن و ععائب ون و أوائب كد بررن خاندان واتم شده - و سعى فللبه در امتيعال ايثان هنوز قربب دوست هزار نثر از ايثان در بلاد .تثرته «ستند و درا هر شخمى كد بءاصر أنحشرت وده جون مين اعبار كنند درين مدت جبار صد مال مر يى مثل ابن عدد زياده شود ب و از ابيا مملوم شود كد و جار مد كال كن ميرد و توالد و تتادل برقرار باد عددى در غات كثرت
حال شود - واجون دعت أبن «دت شود تضاء عيف عدد اشخاص بر طريق تذاعيف يبوت
) هه ).2 شرج از حد عد و احما يرون رود - او إسيط هأمو موت عر دبع مكون كه حكاى ممندس قياس قياس برهاى و مار متدمات اعياق ساحت 4رددائد جون بر اقراد انساق قمت رود هر يك را آتتدر زميكن ترسد ل بلى ران نهد واراست بايستد نا أكر شواهند كد همه دمتبأ برداشته و مهم جسبيده باستند در روى زمين لكنجد - ره جاى نتن و اختتن وجركات شروريه .و هيج موذم جبت دم فلات وعارت و زراءت اند ه وجون ايتحال در مدت هثتمد مال و بلكه كتر از آن باشد - در اذعاف أن كود بود - بس عناى دوام حيات و كراهت مات از جله خيالات ارباب خالات و فلالات اصحاب جبالات توائد بود ه و داتل بايد مرآت خاطر را از رتك زتى جنين كدورات ماف دارد - والآين تصور ايد كد آنه در لام عالم مشاهده ميرود بر وجه ال و طريق أكل است و وهم زياد درآن ترهى فده و اما كيكه تمناى دوام حات جما تكند . وليكن از طول اءل 7دزوى عمر دراز زيادت از حد اعتدال كايد - بايد كد ينديشد كد هانا غرض از اتداد عر إذات مترتة بران توائد بود ب و معلوم است كه در بيرى مام قوى روى باتمطاط نهد ب و حواس فلاهيه و باطنه كلال بابد و لذت صحت كد اصل جميع إذائد است متتود رد - او متنشاى ا 0 ادكه فى علق عام احوال او متراجم شده قرت به معت و صحكل بعلت وعرزت
بذلك متدل شوه - جنانيه اها
ل و اولاد از او ءاول شوك - واعلاوه هن دم بتراق همدى
واه لله بنوات محرجى و هى ساعت يصيتى و هي لحه برزق متلا شود - بس يحتيقت اس كه للب عمر دراز زيادت از حد اعندال كرده بأشد طالب ابن تمبات كد تانع آآنست بوده باد ه و جون «ماوم شد كد موت ذرورى است وحتيقت آن خلاص نفس محرد شريف از تحمل بار بدن خاى كيت است د و اجات طئر ملكوتى از قنس تالب ناسو - و مق شد كد تراره ننس انانى عالبى ديكر است - يس عاال بايد كد بكب سعادات سرمدى و إذات ابدى كرشيده حيوان صنت باب وعاف سر قرو ياورد - يلكه انان صورت ميل يمالم بلا كند د و قراى جمانى را در عصٍ اباب إذات عتلى صرف نايد ل و درين نشاء تطم از
علائق «ساق كده #اتضاى ب ع قل ان عونوا عوت أارادى عيرد - الا جوركت سك
طيبى در رسد از مشيق زمان و مكاز بعت اعلى عليين و جرار اتدس رباللالين و متد
17
( م )2
دق كه متقر ايا و صدتين امت اتثتال نايد و بحيات طبيى ابدى فار كردد ب اتانيه
مااي 0 ا 2-2 لبيك 1 4 افلاطون كته مت بالارادة نحى بالطبيعة 5 م قلماه 101 . 3 5 56 5 5 خرم اتروز كن منزل وبران بروم ه راحت حجان طلم وز بى جاأن يروم
ذره مئت رقص كنان ه تلب جثم شورئيد درخثان روم
افراط امت ايآ
إجراى دخ أو اينت علاج أمراض قوت دقم هاما امراض قوت «ذب نيز 5 از حين
يطايا از ردائت كيت - و در تحت هى يك انواع بيار امت - لكن عنوف ترين
از حزن ار آن جبار امت - اول افراط شبوت - هوم بطأات - سوم حزن - جعبارم سق ع إن و
ل
علاج ابثان بز وجه اختصار لاثق مود »
( علاج افراط ثممبرت 4
35
شبوت آكر مأ كولات ومشروبات باشد - ملاحظة رذالت آنا واخست شركا و بات مناند مترتية برأنٌ بايد مود ل شل هوان و مذات و سقوط حشدت وازوال مبابت . و مركونه رذيلت از قنور فلنت وظهور بلادت .و حدوث هى نوع از علت كد بحسب قواعد على برآ مترتب ميشود ه جناتكد اطبا كته اند منثأ همة امراض افراط در أكل و شرب ات - شرت امدق القسائان ترتوقة سكر! فى مطل ملضك: تمبتولاد وذ حزق .103 فزفود الببلة راس كل ذاء ه و أكر متاكع ليه باشد - با تذكر ماني سابقه ملاخله يليد نوه ؟ اعثلم نباب ضفن بدن و فاد عتل و قصان عبر و تلف مال حرص برءتاكم ات » و امل حجةالاسلام ابوحامد غزرالى ولدالرجة منالملك التالى تثبيه ابن شبوت عامل غلم كوده ]م سلمطان او را معاقالعنان كذارد همه اموال رعيت بتاند و ايثائرا بثقر و فاته رمائد و بوصط خراة سلطان و اجراى لتكريان 4 نثائد ه قوت شهرت نيز أكر «تهور قمبرمان عتل زاشد د ما واد مأل و اخلاط موده كه مكتيب رعاياى قراى غائيه است ب در وجه شود صر
نايد - وجميع توى و اعنا دا منهوك و ذعيف مازد » و جون بحكم عتل بر سبج عدل بد
( ىم ) واجب در بتاى نوع اقتسار كند - جون عاملى باشد كه خراج بطريق عدالت بستاند - و در مصالج ملكت بادشاه از سد ثور و اصلاح قتاطر و اجراى عنأكر متصوره مصروف كإدائد هو بايد كد تامل كند كد قرب زنان مممديكر در إذت از قرب امه يكديكر در مد جوع بإشار است ه يس شجسانكه عتل قبح دائد كه طماتى مها در خانة خود يكذاراد و بدريرزة ثل كن معام بدرخان؟ ديكران روند - شيع دائد كه حرمت شرع و عمل را رطرف كرده از بجنت حلال ود مجساوز نايد و بواقسع حرمت - كد مواقمت با اجنيات خيئات است - در آيد . باوجرد جندبن مناسد كد بحسب شرع وعقل ران مترتب است » تانم» در حدديث مصائوى است كد زلا سبب تنصان برك در ممر ورزق ميشود - ودر زبور مسعاور اسث كه كترين بلاقى كه بر زانى ساط است آنست كه بركت رزق از او محو شود » و آكر عنان ننس زا بدست هوا و حرض ناز كذارد - عرد رسد كه اكر در هما عالم الئل يك زن ماند كد باو ترسيده باشاد تصور كند كد در اسنتاع باو لذتيست كد در هيج زرك ديكر منصور نبست - وابن عبن جمالت و بلاهت توائد بود - و جون بندر اعندال قرت شهوت را بحركت آورد ازين مناسد محفرظ بأشد » و قومى درن مقام عشق را از ججله امراض شبوت شمرده اند و برانكه تبساه رين انواع امراض ابن قوت أبنت كم كرده - و آك صرف همت است الب يك شخص ممين يجبت ا-نيلاى شهوت - و علاج آن صرف فكرست از انين و اشتنال بعلم دقيته و صناءات أيته كد در انك عزيد ثامل واخرط تسل احتساج باشد و كين شهوت باستتراغ مواد مجه و امتمال مطنيات جنانجه در كتب طبى
مشروح كته اه + اشراق ) ان سخن در عكق بمميى اس تكد منشأ آن افراط شمووت باشد ه فاما عثق فتانى كه
مبدء أن تاسب روحا نيست در عداد دذائل نيست- بلكه از فنون فضائل است ه جه طبائم
لطبنه را باصور ظرينه - م تكد جنسيت علت تم است - مهل عفليم توائد بود - و در طريق
( عه ) عداات امال سر اين سنى رفت * و انيه مناسب خدعوص آين مقام باشد انك ع هر جد نبت ادال مزاج شخص الللف او اشرف باشد مملان تقس أو يصور حله وتات رخيييه و تايل كرييه اقرى توائد يود اه جه هن آينه جون مال كال هدر در بيك هوا سراي ميزند - و دوه" اعتدال هر دو از يك ملع سيراب ميشود - ميل بامحاد كه حتيتت عبت مانت ظاهر خواهد شد ه و جون اين دو نبت ثريته در دو مظهر ظأغر شده م اختلاق استنداد و خمرصات قرابل هر أينه در يى يرجه ام و اعلى شواهد بود - ودر 0 اتقص و ادق ه 2 عاشقيت از طرف مان سرارزك و معشوقيت از طرف كال جاوه كند ب و اول ا.تدعاى خنا و اتنا/كند و ثانى اتتضاى جلا و بقاه و لهذا در باب اعداد «تحابه ( و أن دو عدد است كد كور هر يك اذان دو عين عده 12 ميشود - دجون دويست وابست وادويات واهثتاد وجمار ( حك كه 2 5 َّ دو شخص را اتئاق اقتد در أمرى و أين دو علد را در ماكرلات يا غير اك با هر يلك ونق كى ازين دو عدد در ارح لباده باخود دارند - البته ميان ايشان محرت و التيام حاصل شود - وعدد كتر را براى محب تين كرده اند و عدد بشتر
براى موب - واين عشق شعار ٠: حكاى انبيين لست واثذر تلطيف سر و ف دوح ملدخل تلم
م مرمم 0000 000
دارد » جه هرجا كه خورشيد جمآن اثروز عشق ب 6 7 ارقت الاارض لور رما - ازا افق
دوح اناق , 5 رأند 5 فللمات كثايف طيعت روى مغرب اقول مهاده راه عدم بسايد ا هركا
اش عام ل لز وضفااحال اوست - در صحراىق وجود در كرد . ارضيات طيمت را بكللى دوزائد م ميته آنْش عشق وام خرمن بندار بسوخت << تن وجان ودل ودين جله يكار بوت دلداى عشق جباسوز جه جيزى وجدناتى 0م عبى دين هدى ماحى آثار قلاتى
وازين جبت حا كنه اند كه مه جين «وجب اجودت ذهن او لطافت ننس است - يق
عثق عنيف ل دوم ذكر لليف - سوم سماع وعظ از #اثل ذكى شريف ه و متاخ صرفيه لالب رادر اتدا بش ارثاد ثرموده اند » 3 مصراع م
ازين تر 1 بأشد حسن ارشاد علق يام ان ع جه "ع بزو ونا 2 ودر حديث است - من عدق و عنا و كم نات مات شيناً ه ودر حديش
'
( خم )
30 2
د اثَاللهُ َس بحب الجال » و شيخ ذوالتون مصرى موده م 5 امنأ با سنن كل
شي مايجج و وجه مينح © و سلئان اع[ ل عشق و المرفان شيخ ابو مه محد روز مان مئريايد ب
مرلاهوت بى زدت حلول در ناسوث است - و جال ناسوت از عكس جدال لاهوت - » بيت * جالى تتوان يانت كه از عكن جمالش 2 ه إلا شجرى دل حجرى لب شكرى نبت و لك 25 | حسم الأول سرى ٠ ف افرع سر محبت ازلى در مكامة ن هلون
موع و ع عاسم
مكنات مارى است - و برنو نور عشق اولى كه مضمون حيتت أن اعرف ات بر مجالى ذرات اعان كالدات ظامى و جارى - همان برتوست لك در افلأك بسورت ميل ارادى عد عركك دووي اعت لاض كثيه - و در عناصر بصنت ميل طيبى بر آصده او در نبانات مبدء نشو وا شده او درحوانات بمورت قوت شوقى سر بر زده - وادر نفرس كلا انال بصنت عشق روحاق تجلى كرده » و آكر كى ديد اعبار بكتايد د و كرد جبان بر آيد - و از ملاء اعلى كه از نرث طبع يا كند بام انلك آيد - و ازاتها مركن سراباى خاك تنزل كند - هيج ذره از برتو نور عشق خالى تابد اه « شعراه
در ازل از حم عشش قدحى در دادلد
زان فلك جرخ زنان “كشت و زمين مست اتاد
قَدنبٌ حك ولأشّهد ما
ماف ارجود سوى تل شه الجن
و أكابر حك سريان عشق در موجردات اثبات وده الد ه و كن جون ثنرته ميان
عدق ساق و ميسى مكل است - و هركن را مكنت قبر تراى شهوى و دوا يعت نيست - م مصراع ه
ع هوستاى جه دائد جام و سئدان باخين و جلأكاك عربتت ا داه عشق را بأقدام نامرادى تواتد ميرد د و موت اراد ان دغغات جما و لذائذ شهوانى ترائئد مرد - از مريت احخر عزيز ترئد ه او أكثر عرد
) 280
5
( « ) 9 راقن أ مت دس لعن الامش و امعد ديد هراى ننس ميلد ساو أزاره أطاعت ليمت ييرون أيامله فق را شق و هرس
7 لي د 27 وا عبت «انند - اوابا صنات مينى دعرى كال انانى كنند - و ابا رقيت شمرت داعيه رتبت اأراقكان دارلد ب ديرات حيبات ع » برت »
ز'داان اديه در دست ت سامان نه حرس ه ثامهازى ظران كرد يال كي
5 1 0 طريق ءا انا الك بردا اه ه كيه ه دان مرد 1 تراس بو
و الاب وخ و موه ميث تاعللةة فس م موث ميم واءش خايا قاحب أوله عا 0 و أوسعه سم او آخره حل
دحك عن بالبرى واذى رى ه لمخاشى لامر انشكى لامر
5 علامق كه بآن تثرله هين عدن تاق د بات توا كرد جناتيه ألم غزرالى در بش آمانيف آورده آنست - كه آكر شخمى از حدن آرن نوع لذت بابد كد از قار إسيزه و اب روان واظار آن ميابد - أثانها ود شهوت است - و قار برين تغدير بر أو ياحت- وار إذنى دير كه مبدء حركت شبوت توائد شد - آن .بل شمواف ميدى است - و قار يران حرام ٠و ديكر حي كته اند كد در عثق ساق ميل بحركات وكلات بيشت مياشد ون
از ميل باءضا و ستامن 1 2 جه اه[ ل تنس بروحانيات ييشتر است از جمايات مه و حون
سكن در عشق نه ازان قبيل اسث كد باستعار إاد داد اداى آنْ تران داد بدين متسدار إقتصار
00000 رده نامل سحن جوع افتاد - والله ولى امصمة والداد ه
)د اما علاج حزن )4
حزن المت ت تشضانى كد ازا قتد عبونى وا فوت مطاوبى حاصل قركايا وست أذ حامق 7 طبع است در حصول مدنيات جاانى و مستاذات يدلى او توكع تاق زخارف ديرى » علاج آن تأمل است دران - كد أشخاص حالم كون و فاد تابل ات و هنا سد د جمانيه
در علاج خوف تك اشارق بآن رنت » واآنيه نابت و باتى ترائد يرد امور عتآ
تلى وسعادات
ساق أست كه از حيط زمان و خررة مكان 25 تصرف إشداد و تطرق قاد «تعالى إستا م
( كه ) ثا جون بقن كامل باين ممنى حاصل شود طمع فاسد و خيال محال را يرد راه تدهد و دل را در اسباب دنيوى كه فال زائل بل خيال باطل است تند - يكن همه همت بركال على و ملكات فاشله كد باقيات مالمات و سبب اتصال يجرار قدس حضرت ذوالجلالد - متدور
اود و عل حرص كه محل احزان داعه والام متر اكه امت - خلاص ياتته عام ركا
كه موطن مبجت حيتى و سرور دائى است يوندد » جنانيه مضيون كرعا الا ان اوليباالله لاخرف علوم ولاه يحزنون اشعار بران ميثرمايد * ايات »
امه مهو امو ممم عءءو, رم امه قامة سا امء
وامن مره ن لإرى 0 إسوه هه قلا نخد شاه نَحَاف له ندا
شد جز حكايت جام از جمان :برد »#- زمار ميئد ير اسباب ذيرى
و بايد كه ننس خود را عوجود خشنود كند و بانجه اورا نباشد تمكين نشود 8 سر
دائم ترائد زبست » جنانجه در حديث الست ت اثاله تماق كه , واعلاله جملالروح والارح.
مم
فالرئاء واليقين - يعنى الله تسالى يكت و جلال خود سرور و ثادمانى را در رذا و يتين أمديه فرموده “نر او 9 او دشوار عايد أل در احوال طبتات ملام بماك جه هم يىك 35
واكرجه اعل صنائع باشند - عتتضاى كل حزب اليم فرحون باور واطرتة خود مسر وراد -
بلكه ديكرائرا تحروم و مرحوم يداد » بن طالب فضلت بايد كه درين 'منى از اهل جمالت و ملات كم نباشد و قار بر زخارف دايوى كه در دست ديكران باد افايد - و بنتدان آآن ملالت يخود راء ندهد ب جنانيه حضرت الله تمالى در كلام اعجاز نظام حضرت
ماحم عر هي ديو مام «0ه جفمن مير هات
رمالت يناه را ميترمايد ب ولا تمدن عينيى الى م اما ؛ ا نهم زهرةالحيرةالديا
مقيقة
لقم فداه و إطلبوين حكم كته حراص هيشه درويش باشد أ يه هه ب جمان أوارا بود -
2-0
و قوع تراتكر باشد واكر جهاورا ا وان آياث مامرغه “قر الست
لوكان لان بن آدم واديان ٠ منالذهب وأائشة لابانى الما 37 و 05 لاه جرقه “لأ اراب 5
ع2 5
(فرد) يرامى لشود كنة سرها زهرس اع هي كله كد عزرتكرة بود بر أشود
( +جه )
و3 شرب كندى ديل كته راتكه - حون امرى ازرورى انث - بلك عالق ات 5
35 مدعا عار إد- آن آنت كد هن نلا فى كه از فرت شود الت
اختار را دران مدخل ثام ادت ل وا آن آنت دك هى معكفى كد از كى فرت شود ايته جماءق باشند كه ازان مطاوب محروم باشتد ب و باوجود أن رائى و قرحان باتند ار ان دليل الت ابر اكه حزن بر تدان ذرورى ليست > و هن مصييق و تاملاجى كه يكى ريد ثيه تنشد :اق تداق اواو ون برح و بك يشكك دل كرد نه و نال كى د طم در قتاق اسياب ديرى ايد 95 عون كسك كد در ذيائق 3138 راشود و شعامم دريان ماس ينوبت يبر كن رسالتد - واه يك للظة از رانمه انمه أن تع كر ند - و اجون نوبت باو رمد طبع اختساص دران كند و خراهد كد از دست تدهدب و اجو إز أو باز كيرد حمرت واحزن يخود رأه دهد » جه ام اساب ديا ودائمع اللبى است كد بتناوب و تداول ا از طبقات عياد .يرساند د و يبر ونّت كه ارادت ى علت متملق شود باز مىكيرد - اتانيه
امام شائمى رذى الله عنه رمو قت © بنتام
مضعم ب موم هوه ام رم ا ل
وماالمال والاهلون إلا ودائم هه ولايد يوما ان ترد الودائم و عائل بابد كه در رد 2 خوشدل باشد . و حزن و مث يخود رآه تدهد هاو بزدك كته - كه كر ديا را همين عيب يش بودى كد عاريق است باستى كد ماحب هحمت بران التنات ل#ودى ١ه از شراط سد 63 سبب فرط نشاط واقات حزن انو يدت 0
آلكه من دل بر جيزى نه نمم كه جون از من فوت شود الدومكين شوم م ( الاعلاج حد )
حد- و آن ترقب زوال نهمت غير است - خواه كد تمناى وصول كن يخود كد بانهاس ' واغمينى 1 باعث بران حرص بر وصول أن نمت باو باشد د يمتساركت قورت شهرى تراد بودام و ا باعث بران يرد وصول و سود بأشاد از رذائل كوت غفى يود لى
مداخات قوت شهوى ه و ابن عرض بدترين امراض إست ء جه حاند يميت و خير ديكان
طول شود - و هسكن نم البى از اهل عام ينقطم تكرده - ببس حزتا وام حامد نيز
0 سه )
لبر ه.اضرفه وممصم مما
عكر اقماع تابد » ودر حديث است ل الحد يأكل الحسنات كم يا نا كل الثار ااحماب ب
1
آنش حد خرمن حنات را مبوزائد هجناتكه آنش هيزم را ميسرزائد م و بدثرين انواع حسد آننت اكه دريان علا مياشد د جه امور دنيوى جون بواسطة ديق مال غلل تزاحم امت لاه باشد كه وصول تسق بكى فى زوال از ديكرى متصور ندود بخلاف عل كه ازين شاليه منزه است د جه دران مزادت نيست د و ه انشاق و صرف زوال و ةمعان آرت
راه تابد ب و فالرائم حد ابن طاثته هم راجم باسباب دايوى ميشود ب و علاج حد قريب
بلاج حزن و غشب بأشد م
اما هات آنس تكد رغبت كند در آنكه مثلآن نم تكد ديكرى را باشد او را حاصل شود بى تمناى زوال نمت غير - و آن اكر در امور ديوى باشد زالد بر تدر كناف و «صلحت مذحوم باشد و بقدر كناف و صلاح تخود- و در امور اخروى و قخائل تماق مطاتأ مود » و جون قطن بيب درين «باحث تأءل نايد يمماونت آن بر ممالجات ديكر امراض قادرآيد » مثلاً در علاج كذب - ملاحنه كند كه غرض از فاق اعلام غير است بانجه در
ملس اه 6امهة
ضير اوست - و كذب منافق ابن غرض است د بس صرف فاق دران ونع الى فى غير
مو عه باشد 42 لم عبارت ازان أسكت ساو باعث بران حرص مالى يا حاهى باشد و رذاالت
حرص مءاوم اسث وبرين قباس مائر رذائل م لامم درم در تدبير متزل او ادر وى شش لمعه است 2ت و لحمةٌاول در سبب احتاج عنزل 4 جون اسان در بتاى ' شخص بنذا محتساج كك و غذاى اناق فى تدبير صتاعى - جون
كثتن و درودن و خره كدن و باك كردن وسرثشتن و ذختن مهيا شود هاو بيد ابن 220
ادباب جز عماونت و مشاركت ورت إندد - مخلاف غ-ذاى ديكر حيوانات كد طبيبى اث و مناءت را دران مدخل نيست » و اجون ليذ (اتدار غذا كد مرورت هي دوز باشد روز بروز متعذر است- يس احتاج باذخار اسباب +ماش و حنظآن از ديكر ابناى نوع حاصل بائد - و محافئلت بى مكاق كد غذا و قوت را دران حنظ اتوانكرد وا دست تناب المان ازان كر تاه باشد مير نيست - ابس عتازل احتياج باشد » و جوف شخص را بترتيب مناى كه در ميل غذا شرورى است احتياج باقد - بس اليه او را »ماوق بايد در وقت غيبت و اشتنال او بامرر شرورى اقامت در متزل ايد - او بأيايت او يحنظ اغذيه و اثوات مشخول كردد واين حاجت نظر مال شخص است - و نظر بحال نوع لا بدست از زف كه بازدواج او توالد و تناسل حاصل شود ه بن حكت الهى متتفى آن باثد ىر بتناكح م امس متزل مضبوط ماند و هم امي تناسل متظم شود - و جون أرزئد حاصل دود تدبير او ابر وجه لاثق واجب شد * و اجون جب - يعنى ماد وازن و قرزلك نت مجنم شوند ل هي الله مراعات مساح ايثان بدون معاون حشرار باشد - بس احتاج باعوان و خدم باد - و بدين جماعت كه اركان منزل اند اتثام «ماش صورت يندد - مثل در ومادر و فرزئد واخادم وقوت « و جرن قام ه كثرق بوحدىق تأليق منوط أست - قلام مال نيز بتدبير صناعى كه موعت رابطة النت باشد مس بوط ترائد بود ب واز اشخاص هذ كوره يدر بإن تدبيد اولى است - بس رياست متزل و مياست اهل آن مئوض باو بأقد - و مدر را بانواع تدبيرات ماله از ترغيب و ترهيب و وعد و وعيد و تكايت و دثفق و مدارا و لطن واعنف قيام 3 بايد مود - نا هي ايك از 1 فيه در تحت الديير اوست كال لاق رمد واز اختلال اعن بأد ع
و ماد 0 درين متام # خانه ابت كه از خشت وأكل و سك و اجوب باشد - بلكه مراد تالينى مخصوص است كد ميان شوضص و ذث ووالد و ءولرد واخام و عنديم والتمول ومال واقم شود - خواه در مسكن جوب و سك سكرن ايند - واشواه در خييه وا خركآه - و خواه در ايه درخت ومشارات د دع تديير مزل معرفت ا داك
احرال ابن طائته بأشد بر وجهى كد ار خال اعن تواند بود سا و جرن ادتياج اين أجماع عموم
( هه ) خلائق راسثه بس هه را تسيل ل ابن عل بايد مود ه و اص ل كيه در تدبير مزل الك - مدير نتار كند در احوال اركان متزل و هريك را در محل تود بدارد - و أكر در يى خال وام شر ود املاح كند » وسجناتكه طيب قم عشرى از براى مصاحت عضو اشرف جاتن هل واجب ميدارد - در تدبير مزل نيل ركن اخن را نداى ركن اشرف بأيد داشت ه أكر جه خدوميت مزل درين فن ملحوظ ست ا جتالكه إشارق بآن رفت - حك اشارى بتدبيد اشرف انواع مازل كد بناست موده اند وككته اند - اقل سأكن آنت كه عكم باد و سقف آن بارتشاع مايل و درهاى آنكتف واسم و متام لايق هن قذلى و موسكى دزارب منت باشد - و احتباطيكه در دم غرق و حرق و تب و عرض هوام واسرته باشد بايد دران مروداشت » و در حديث است كه بنا بايد كه ارتقاع آن زياده أزاشش ”من ناشد - جون ازشش كن زياده باند كنتد ملى ندا كنتد ب الى 5 أسر ف القالين ان يعنى تاكيا عارت را بلند خراى كرد اى مسرفترين متفليان ه و ملاحظلة حال ايه بايد كرد جه مساب" بد شرع وعتسلا موجب إسى فساد ميشود ه اثلا لامارن در كرى زكران جاى كرفته لود باو جون از حكت آن سوال كردند كنت از آنجبت كه در وقتي خواب غليه كند وا
مطالمة و اث باز دارد اء ان معلرقة ابشان بدسدار شوم » و ار سم عن نا لاساار مدوم ( لمع دوم در سياست اقوات واءوال )
جون علوم كشت كه انائرا احتياج بافخار اقوات و ارزاق حاصل است - بس اخياط أنست كه از اجناس عتلنه ذخيره كند ١ آكر يننى اجناس در معرض تان آيد يعقى ماند م و يجبت ضرورت ساملات بدينار كه حافا عدالت و ناموس إصغرست - اخباجت و بنا بو عليت وا نناست و دزانت جوهي وامانت ركيب اندى از او !ا بيارى اجناس مقاوت كند و بدين سبب اياج بقل اقرات از مسأكن مأكن بيده تباشد » و أكر دينار بودى مثقت قل ضروريات يلاد بيده محل بايتى تود »و قار در حال مال يا باعبار دخل باشد يا باعزار حتظ يا باعثيار خرج » اما دخل بر دو قسم أست - يك الك باسباق شودكه
( كه ) تدبير شخص منوط باشد جون صناعات © دوم أتكيد اخار را دران دخل ناشد جرن مواريث
و عطايا » و اصول تكاسي نه جد است جنانيه بمقى امه دن كته اند زراعت ونهارت
و صناعت ه و امام ثاننى رضىال عله نرانات كه تجارت مترين هن مه أست او مأوردىق از اصحاب شافبى كته - كه زراعت بتر است م و بعذى علاق «شأخر كته كد جون ددين زماله اموال يشتر مشيه است و دروغ بر ميدم غالب - هارت از احتياط دور بأشد - و زراعت احوط باشد » و جون در زمان امام شافى اموال حلال شائع بوده و امانت و ديانت بيششر - ازن جورت ْ برجحان مجارت كرموده ماو حم كته اند كد 3 مجارت اعماد بإيدكود جه شرط آن مايه است او آن در معرض زوال است » ودر كب از سه جيز احتراز بايد كرد د يى جور جنانجه به تقلب يا به تناوت وزن وكل جيزى براد م دوم عار جون مسخركٌ و هزل و اسنهزا وآنيه مودى عذلت باد » سوم دنالت جون كتامى و دباغى ! مكن از مناءات شرينه ه و صناعات مطى ترورى بود ماتاد زراءت و عغى غير ذرورى جرن زررى و تقاثئى » و عل الله صناءات مه نوعست - شريف و اخسيس و متوسط ه شريف آناتث كم تماق شرت تشالى داثته باشد وآن صناعات احرار و ارباب مروت باشد » و مقلم اوم ع بى انك املق يبوه عتل دارد ه جون مامت وزارت »ه دوم آنكد بادب و ففل تماق دارد جون كتابت و بلاغت و توم وطب و أمتينا و ماحت ه سوم آنكه تماق بوت و شجاعت دارد جون سوارى و ضبط نور و دقع اعدا ه و مناءات ينه هم مه نوعست - بى آنكه منافى مصاحت عام" ميدم بأشد جون احتكار و سحر و قادت - و اينما صناعات اشتيا است م دوم آنكه مناقى فضيلت ضاق باثد جون مسخركى و مطربى و متمرى ٠ ى ابن مناعات سقبها 5-0 سوم آئكه متنضى تنفر ملم باشد جون حجابى ودبافى و كنامى - و ايها صناعت فرومايكان و اخسا است ٠ و دون احكام طم را زد عتل رواجى يست ماف اخير عنداامتل قبيح نيمث - بلكه الته جرت انظام امور ساش بايد كه جنى يآن مشقول باشند يخلاف دو دنك اول كه زد عتل قبيحدت * واعن كيكه يصناعت موسوم است بايد كه دران صناعت
تندم وكال طبد و بدانت' ممت راشى انشود »او بداند كه هيج زينت در دنا يكور از
( مه ) روزى فراخ ليست - و تين اباب آن مشاعق استكه بعد از اثمال بر عدالت بشت واميوت زديك باشد ه هي مال كه قصب و مكاره واعان اواقأنت:بدنت انذات جه سيار نايد - نانس والى رت بائد - شرعاً وعتلة اجتئاب ازان واجب باشد - و هرجه بكب جيل عاصل شود - 31 قزل شد .يون و بارت بود ه ورعابت اعتدال در بذل مال وخرج ١ن لى اسراف والأتيد واريا ومباهات بايد مره - وا بايد كه خرج كتر از دخل باشد- و ملاثلها اولات شرورى مانتد ايام لط و تكبات و امراض بايد كرد » و اولى أنكه ببثى امزال تتود و اكان باشد ب و يمعى اجناس وامتعه ب و يدفى ابلآك و ضياع و موائى - م أكر در يى خالل وائم شود از ديكرى جيبرآن امل كردد مه مصارف مال مه نوعدت ٠ بى انكه عم اللهى و وشم شريعت بأيد داد حون رك 5 مدثات و نذر ه دوم آتكه بطريق مخاوت و ايثار و اكرام دهند جرن هدايا و مبرات ه دوم آفبه از روى ضرورت يجبت جلب فنع يا دقع شرر بايد دادا» اول جون نحف كد يجبت اجاح سببات و قضاى معالب بيش سلاطين برند ل و اقاق
در وجوه كلو لساري وا اهل منزل ٠ه دوم جون بذل مال بر ثلمه او سانا از جبت مانت مال و عرض ه و در نوع اول جار جز رعايت بايد كرد - كى آني انيه دهد يفرط رغت و طيب خاطر دهد واصلا بران نه در نلام و نه در بأطن متلميف شد د نيه غابت سخافت بود كد الله تمالى از خزانة كرم خود تى كى از بنثكان ارزاف فرءايد واو راامس كند كه محترى ازآنْ در راء او صرف ايد و اوارا آن برخاطر كران كيد ه ديكر الك الما لوجه الله صرف كند و اصلا بغرش دير مثوب د ودائد ذا موجب بطلان و اخباط أن نشود ٠ سوم 0 معظام آن بددويشان مبتته حال ددد كه حىّ الى در شان ابشان ميئرمايد م الجامل أعاء من ات ه جبارم أن ما توائد يبان مد كند - جه انثا عدن مذ لله رعونت واوطم منت است - و ثايد كه سبب اتكار خاطر ستحق ابردد ه ودر حديث يوى اس تكد صدقة لهثه غضب حق تعالى را باز ب نثائد م وادر حديث ديكر انك تين صدتات آنت كد بدست راست بدهد جنائيه دست جب را خبر بود ه و حضرت رمات بناه صلالله عله وس فرموده - كد يبون حشرت حق تمالى زمين
625 (
( عه ) را يانريد در اشطراب آمد و قراد تيكرنت - بس كره دا يائريد و زمين دا بن قراد داد ه ملائى ازين معنى تمجب تمردند و سوال كردئد كد يار خدا يا هيج عخلوتى از كره سخت ثر باشد ؟ فرمود كه بلى؛ آنش « ديكر برسيدند كه از آنش سختثر هت ؟ رمو د كه بل. ابه ديكر كتتتد از أب سحت أثر باشد ؟ فرمود كد بل ٠ باد » كتثئد از باد سخت ني باثد ؟ قرمود كه بل مدق ناف كه إفى آآدم كندب عبجنانجه بدست راث دهد ودست جيرا ازان خبر نائد - بيه تأثير آن از همه جعز بيش است - زبراكه بلاى مبرم ارا دم ميكند 9 و درمنف دوم سنى سخاوت بنج شرط رعايت بايدكود ه اول تعجيل بيه بعد از اتظار شايدى لذت آن بلم انتظار رار ياكتر باشد ه دوم كتان كه از غوائل ظمهور اعن باشد » سوم آنكد آثرا حتير شمرد و اكر جه بيار بأشد ه جه ابن شيوء اهل مروت و علو ممت است » جمهارم مواملت و بى در لى عطا كردن جه طول عهد موجب قراموشى است و سبب اناعت انسايات سابقه © بنجماو م أن در موظوع لانق تااز قبيل نخم در شوره زار كثتن نباشد جانيه كقه اند » بنت م كُرَكم الندذى 3 موطع السين أل : عر 3-3 اليف ف وشم الندى و در صنف سوم مه جيز رعايت بايد تمود » اول اعتدال ب يكن در أنيه براى دنع ذرر بأشد - احتاط آنست كد ميل نزبادق كند تدر آنكه از قرز شن و مال و عرض امن كردد ب جه انصاف و عدالت در أكثر طباع متتود: ]نت و طم و احرص و حيد و ع ور ترس 1 » بس بناى اناق بر قراعد عرف عاسة اس انبادن إسلامت عرض
تزديكتر است از إشابر سيرت خواص - و ميل اكثر ناس بر تبذر استا» ( لمة سوم در مياست ادل » در سرأست ادل » بايد كد غرض اصبل مقصو د كى در تأمل نفل ننس از وقوع در
فناد و طلب ثل وحظ مال باشد نه داعية شهوت و ديكر اؤراض » و متررن زنانف آنستكه بقل و ديانت واعنت و فطانت وحيا و رقت كلب وادب و اثار رناى شرص
( كه )
و وثاد متحلى بأشد و عليم ننائد به ولود بأشد ه و معرئت اينحال - ام بكر باشد بآن توائد بود ك از قبيللا باشد كه أناث ايشان عتيم ناشند - و أكر ثيب باشد بآنكه اودا فرزند شده باشد ه و آزاد از كيك متر جه مشدمل بر حصول اتباع و امتفلمار باقارب و اسمالت اعدا و معاونت در امور ماش و احتراز از دلائت نسب اولاد است ه و ككر از غيد بكر اولى به ول ادب و اقياد شرهى در أو يشتر منصور است » و 1 با وجود ابن خمائل به نب و ثروت و جمال تحل باغد غايت كال ترائد بود ه فاما درن سه خصات خطر حندى هت ازين جوت رعايت اياط دران بابد مود ه جه نسب سبب عجب است - و جون زلان تمان عثل مرسومند بدان واسطه از اتنياد شوهى الت نايند باكه وقت باشدكه شوهى را اذل" خادم دانئد و موحب الشكاس اماو انكاس حال و اختلال مآل كردد ٠ و در مال و جمال نيز غالله مست ه و جمال بنادى ديكر مخصوص است - جه زن جميله را راغب سبار بأشسد - و عل كه مائم از قباست در زنان كر ٠ وازين دو مردى شاد ييشار دود »ه
و شوهس را در سياست زن مه جين رعايت بايد كرد و از سه جيز احتراز بايد عود ٠ وأن سه جيز كه رعابت بايد كرد - اول هيبت كه خود را در تقار زن مهيب نايد از اطاعت اواص و توا او لاون تمايد ب و ابن اعظلم انواع سامائدت - و النظام ايثمنى بالمار نشائل و اخناى رذائل توائد بود » دوم كرات س كه زن رااكراتى دارد يجيزيكه موجب محبت و الت أو شود نا ازا خوف زوال ارت حال اقدام برخلاف راى شوصي تقايد ا انك اورا در ستر و حجاب از غير محارم هدارد - و با أو يمجاملت محاورت ايد - و در مبادى انور بأو بشورت كتد بر وجبيكه أو را در طمع متاببت نيتكند » سوم آنكد با خوبشان و منلتان او طريقفة اكرام و احترام و مدارات و مواسات و بذل و »مروف سيرد - و لفظهور خال در او زى دبكر برو تكزيند - أكر جه بجال و مال و نسب ازاو زياده بأشد - جه غيرت و حد كد در طسائع زان مي كوز است با قصان عل ايثاترا بر تااح و فضائح دارد ٠ و بششيد از ملك راد كه متصود از زوج كثرت نمل اسك لاو ؤنائرا نبت بايثان جز ماريق عبوديت سبردن جاره يست - در تعداد ازواج رخصت _نداده اند
وابشاترا نيز احتراز اوليست ع جه ادبت عرد عنزل نبت دلت يدن - و هجنانىه يى
) للد 6
دل متبع حات دو بدن توالد شد - يى يدوا نبز يل اذو خيز ل تيبر اخؤدتع بو حت 3 در اقوات انرا وجه مصاحت و امتعال لخدام در خدمت قوى داره - و موسده خاطرش :4 شيك اموا مول بو تكد مبمات خانه و نظر در مصال خانه مثغول كردائد د تمطل او ارا باعث بر قات شود ه جه ننس اثناق محل تتطيل تكتددت و قراغ از خروربات متتغى قار در غير شروريات شود - و باعث كردد بر بيرون1ندن و ظارة مردان كردن - واز آن شوص در قر او ستحتر نيد - و ابر اقدام فضائع دلير شود - و راغبان را در أو طمع بيدا شود و سبب قاد كّدد 2
1
و اما آن سه جبز د ازآن احتراز بايد كرد ه اول افراط حبت زن كه متاقى اسأبلاى
اوست واسبب انكاس جه هركأ ل مأفوار و حاكم كوم هن! ثيئه تلام اختلال
بابد م و ألم به عنت عحبت او متلا شود ازاو مخقى دارد - و كر غلبه نايد بملاجكد در باب عشق كته اند دقع ايد ه دوم آنى در امو د كلى بأو مثورت كمد وار اسرار خود او را مطلع تكردائد - متدار مال خود و ذخائر غير قوت ارا بوشيده دارد - جه #صان عتل ايثائرا بر مناسد باعث شود ه و ادر توارم آورده اند كه حجاج را حاجى بود كد علاتةُ اختماص قد باو داشت - وقتى در اثناى اورت باج كنت - راز خود را با زنان نايد كنت و ابر ايثان اعناد نشايد كرد » حاجب كنت د مرا زنيست بفايت دانا وامشتق و 2 وى اعماد سيار دارم - جه شكرر تارب وثوق باحوال او حاصل موده أم واورا خازن اسرار خرد دانته » حجاج كنت ابن صورت خلاف حزمت و من ايتعنى برئو دوشن كردائم 3 مد ازان بترمود نا هزار دينار در كمه ياوردند - و بران هبر خود مهاد وابه حاجب داد - وكتت - ابن زد بتو مخشيدم اما بمبر من باشد - و اين را بخان بير وبا زن يَكُرى كذ ابن زر را از خزات كك دزديده ام وبراى تو أوردة ام »© حاجي ضجنان 3 ه سد از مدق حجاج كنزى بأو يخشيد . حاجب او را يانه برد - زن با حاجب كنت كد از براى خاطر من ابن كنيزى دا بايد فروخت » -اجب كنت كنتزكى كد بادشاه مخشيده بلشد يكرنه بأيد فروخت » زن ازشمنى خشم كرفت و جون باسى از شب كذشت بدر عراف تدا رقت
و برده دار را كفت يَكُوى كه زن فلان حاب آمده و بار ميخواهد » جرن تورك يانت -
) #١ (
بد از عريد ملام و خدمت عرض كرد كه جندين شالت كد شوه من رياب نمبت و وهين حشرت تست - أكون خياتى در خزانة خامه موده وميا حق نممت بادشاه تُكذاشت كد يسان دادم - كه زر بيدون آورد وكنت - كه شوهيم ابن را از خزاله دزديده و هينان يمبر بادشاه است ه حجاج حاجب را طبيد و كسة زر را بيش أو ماد واكتت ل إن الزن خالا عقيق متودة او الوودة باز ع1 ]5 از اعقينت كان حي يود مسن زو اذ أن بدا شده دست بازى كودكان و باعال ستوران بودى » سسوم آنه زن دا از ملامى و نظر باجائب و استعال حكايات عردان و صحبت با زان كد بابن خمال موسوم باشند هلم 3508 خصوماً بير زثان كد بشساد اتعال متهم باثند ه و از حديث قل كرده اند اكه زنان را از خوائدن 2 عليه اللام و شايدن أن منم بايد كرد كه مبادا مودى باتحراف ايثان ار قانون عنت شود م
و آنجه زثان را در حق شوهران رعايت بايد كرد . بنج خمات انث » اول ملازت عنت ه دوم أظهار كثايت ه سوم شوه را سبيب داتان و شار احترام در أو ديدن » جهادم قرءان بردن واز شور احستراز كردن ه بنجم مجامات در عيرت كردن و ترك عاب ه و حشرت رساأت يناه صلىالله عليه وسلم فرموده - كد أكر كى را سجدة لوق رو! بودى من زناف را سجده شوهيان امس ميكردم ٠» وحكا كتداد - زان يك ثيه اد مادران در محبت و شئتت - و بكتيركان در قناعت و خدمت. و باوستان در القتاو مداقت » و زنان بد شببه اند بجاران در ذرمان ا يردن وسطوت - و بدعنان در استخلاف شوهى و عذمت - و بدزدان در طبع مال او بطريق خيانت ه و جون كى يزلى نا تابسته مبتلا كردد هيج علاج جون مثارقت نبت ما دام كه مودى باد نشود - مثل يمان اطثال وكين أن نال عسوت و 31 مسر دود شير از مدارات و مواسسات مال وغيره جاره نباشد »ه و بعد ازين همه مترين تدبيرها آنت او را يكى سارد كد منع او از «فاسد تراندكرد - و اختيار سثرى دود كند و مدل مديد دران سثر ببليد - بلشد كد مترج الكروب فرجى كرات فرمايد و خبرى ملام أز جائب أو يبايد م
و حكاى عرب كته اند از بنج طالنة زن احتراز بيد كرد - حتائه و مناه او اناه او
)26(
( ع )
غناو تراه الل ه اا حاله زنيستكد او را فرزندان از شوهى ديكر باشند و بال
38 . ان شوهي بر ابثان مبرائى كند ه مدانه زئيست كد يشتر ,وله بأشد و ءال بر شوم منت 5 ه الأنه زليست كد ببثتر شوعهرى دبكر داشته باشد كد بزعم او متب ازين شوهى باشكد و ببوسته از فال .اذى كرض شكانت و تاه كنك 20 متنا زنست كه ببادر عنت متور ناشد و ضلدم در غيت غوهي بذكر فشائح او دائى بر قناى شوه نهد ه خضرا للدم ذف بإاشد جميل بد اصل و ثثبيه او سعزذة مزيه ها كرده اند و همين معان در حديث سبداارساين عليدالعاوة والسلام وارد انث « و جورن كى بيات زن قيأم تتوائد تمود اولى أو ادا عروبت شد ءه ( لما جبارم در سياست اولاد 4 اول بأبد كد داية لائق معتدل المزاج براك أو تميين كنند اجد كيت مزاجى و شالق داه در مرلود سرايت كند » و جون در شريمت حته وارد است دبي اسم در روز مهنم كادن اولت سابعت آن بايد مود - و هانا حكت در تأخير آن باشد كد بعد از لأمل نابى لانق تبين هايند جه ار نابى ثاملاثم بين كنند همه عمر ازان در كدورت باشد - و ازين جبة رعايت نام كردن از حتوق فرزندان است بر بددان » و جون رشاع مام شود تأدب او مشفول بايد شد ا كسب اخلاق ذميمه تكند جه قابليت ايشان بر كالست و هيل طبيعت برذائل در نفوس مركرز جنانجه مات يان رفت ه و در ممذيب اخلاق أو بر وجممبى كد كته شد تأسى به طريعت وده تريب اثثاه دارد ه و جون اول آثار قوت تميز حياست 2 جنائجه كذثت - غلية حيا ديل ابت و فضيلت باشد » بس جون ابن خصات از او مشاهده رود در تأديش اهتام زياده بابد مود ٠ اول تأدياتانكه او دا از مخالطت بإغداد كد برفائل موسوم باشند منع كلى كايند - جه نوس مبيان عنزلة لوح ساده باشد و ول صورت بسبوات ايد - بعد ازان او اما شرائم دن و آداب سنن ياموزائتد و عواظبت بران دارند و ابر امتناع ازان زجر و دين غايند قدر طاقت و متدار قوت او ه جنانجه در احكام شريعت مترو
شده در سن هنت مالك او را يغاز اس كلتد - و اك در سن ده سالك ترك كند او ارا
) 3# (
بشرب تأديب كنند - و اورا بمدحت اخبار و يَذمت ادرار و يخيرات تحرص دهند - وااز شرود تير ايند - و أكر به جيل اتيسان هايد ممدت كنند - و آكر به قيحى مبادرت ايد عذمت مخذويف كاند او انا ميسر باشد سرزنش صري تكتند - بلكه حل ابر سسبو كنند الا موجب جرأت او نشود - و أكر بوشيده دارد هك ستر او 3 تكنتد - و أكر بكرار اتجامد در خلوت او دا اتويخ بلبيغ كتند ودر تبح كن فل باه تاحدى اق ساودت ورماته و از كران توييخ و مكاشنت احثراز ايند كه مبادا يملامت عادث كند و وتاحت در او راسخ ود - و ف متنشاق الأنان ريص عل ما منع بر «ماودت حريض لودد - بلكه حمن حيل يكار دارئد ا* و بابد در نظر او إذت أكل و شرب و اباس فاخره را ستخن كردائئد - و در خاطرش قرار دهند كه جاسماى منتش و ملون شيو زنانست و عمدان بايد كد غود را ازين ممتفع دارند و مطيح نظر آب و عاف ماختن عادت مائم است » و اول آداب طام خوردن - جانمه خواهد آمد - اورا ياموزند و #نميمش كاند كد غرض از خوردن محننت له لذت - واغذيه و اثربه عازه ادويه است كه بآن دنم جوع و علش كتند ه همجناتكه ١دويه را بتدر طرورت و مصلحت دقم مرض :ناول بايد كرد - اغذيه و اشريه نيز عقدار سد جوع ودثم عطش بايد » و او را از ثنتن در طنام منع كناد و به اقتصار بر بى ليام ماثل مازئد ل و اشتهاى او را شبط كنند ا عبر طعام اقتصار توائد كرد او باذائذ مشعوف ناشد د و اكه الام اوادا أن ممى دهند نا بوقت خرورت بآن توائد ساخت - وابن آداب از غير اغنياست و از اغنيا تكو ائر باشد ه شام دا از جاشت بيشتر دهند ٠ در روز خواب وكات براو غليه كد د و فت باعيال دعنه ١ انرهب قل .و يلات لقره ناو" ان خلياتى ميو افاننة سرهةالاستحاله او دا منع كنند - و از آب دريان طمام خوردن نيز منع غايند م و هرجند جمدكن را از مسكرات احتراز واجبست در كودكان بمسب عقل مبالنه بيشتر است - جه بننس و بدن ايشان مضراست و بر غذب و مود و وتاحت و طش باعث شود - و ابن ملكات رديه در أو مستحك كردد - بلع او را از مجالس ان طائنه فى مصاحق منغ 5 واز سخنان قبح شايدن مانم بايد شد - و ا از وظائف آداب فارغ نشود و تعى مام تكثد طناش نددند » و از كارهاى يوشيده اوارا من كنند نا بر قالح دلير نشود . جه هن اليه
الي 6 باعث ير بوشيدن قبح تواند بود كه دران فل تصور كرده باثد ه و از خواب روز وخواب بد در شب ملم كلاد ه و از جابة ترم و اسباب تم شل خيش و سردا أدر تبتان و آنش و برستين در زستان اجناب دهند ٠ مركت وابياده رفتن و سوارى كردن و ريائات متاسبه او راعادت دهند م و آداب برخاستن وثان و سذن كنتن ب جتائجه خواهد امد - ياموزائئد ه و تريب موى و ثزبين وملابى زنان او را ذينت تكتتد رق الكشترى نا وقت حاجت ترسد بأو ندعند ل وااز مفاخرت بر اقران وابه بدران و اسساب دنيوى اورا من ع كتتد 10008 ددوغ كنتن باز دارنه ا و يكلى اوقد خواه راست واشواه دروغ نبى كاتد د جه سوكدد از مه كن قبح است و بحب شرع آكر جه رادت باشد مكروه لت م 1ك متضين معاحت ديى بأشد - و 0 ميدان را سوكند احنياج قد كودكان را هيج احتاج نبت ه و بخاموثى و اقتصار بر جراب و در بيش إزركان ستم بودن و سكن كر عادت كردن مائل لوداقد - و زرف زاذكان را الاج بان آداب بيشتر شد »ء و بابد كه سم ديندار و عائل باشد - و بر رياضت اخلاق واقف و بطمارت ذيل
واعروت مشهور - و از اخلاق ماو و آداب مجالت و مواكات + ابشان و غاورت
و وثاد و هييت باهرطائئة از طرائف عردم ! خير م و بايد كد ديكر ابناى جنس - بلكه زرك زادكان كه بآداب كرعه تحل باثند باأو در مكتب ا ملول نشود و آداب از
ايشان فرا كيرد و بواسطة مشاهدة ايسان در تلم سجى يشتر كند هو جون سلاورا بضرب اديب كند از قرياد وشناعت منع كتند جهان شينة مالك از ينا أسثء وام بايد كه ما 2 تصيرى فاه از او مشاهده تكند بضرب اقدام #أقام واضون كر م سارت اليد
در اول بايد كه بثار اذى و + ام بيار باشد ما عبرت كيرد و بر معاودت جرأت تكند ه واورا بر سخاوت ترغيب كتد و حظام دذوى را در جشم او اخوار و حتير مازند ب جه آقت بت زداواسم از آفت سموم او افامى يشتر است ه امام غزالى در تشيد كرمة
و أجانى وابنى ان بد الأصمام ى قرمايد _-5 مياد ادام زد واسلمم امت عو ابراهيم عله السلام دعا فرموده مسا و فرزندان مسا از عيادت زد وسم و دسق يآن دورى دمب
جه منشاء جيع مناسد بت آاست © و در اوقات غطله اشان را رخصت بازى كردن دهند
بر وم ) زناده و ارتكاب قي نبائد - و ابن آداب أده كن تسن غالب دود - اورا تنبيم كاند كه غرض
بشرط انك مشل بر تبى زه باشد و از جوائان يكوثر ه واجون قوت تيل دراو اصل ازا اسباب ديرى حفظ صحتث است نا بدن - جند'نكه لئس امتعداد داراليتا حامل: كيد ماند 3
بس ”7 اهل عم باشند بتريتى كد مذكور شد اورا تمليم علوم يايند ب و أكر ادل صناعت بادند - بعد ازاتكه از آداب واجة شرعه فارغ شدء باشد - به تمام آن مشنول مازند »ا و
ل آنتكه در مليعت كودى قر كسد وان احوال او ترس جريند كه استعداد "كدام
أولى
0
عل وصناعت يشتردارد او را بآن مشفول دارند + جه منضاى كل 06 لا خا ق له هركس
را استعداد هى مناعت نسث » بلكه هى يك را استمداد صناعى 2 ودر نحت ابن سريست غادض كد سبب قوام عالم و التفام احرال بنىآدم اسث اه و حك سابق در طام مولرة نقظر بيكرده اند و اوادا مر صناعت كد يصب اوناع تجوى لاثئق حال ميديده اند مشتول ميسائته اند م جه هكن كد متمد مناءتى باشد باندى ستى ككيل آن توائد كرد - و جون غير ستعد بأشد سعى أو دران تعطيل روزكر و تضييع اعار باشد ه و أكر طش ملائم مناعتى نائد و آلات و ادوات ماعد نه او را بران مكاف ندارئد و يصتاعى ديكر تقل كتند بشرط آي از تابث بران يأسكى شده باشد ما موجب اشطراب نشرد » وادر اثثاى هس أن رياشى لاثق كد نحريكف حرارت غربزى كند و بدو حلظ صحت و أنى كدل وا بلادت باشد غادت نايد ه و جرن مناعتى ياءوزد يكب وحه بعيشت ازآن امرش كاند نا جون حلاوث أن در يابد در مكيل أن كرشد و در دقائق أن صنمت سبنت كيرد م و انز بر كيش كس بل كد شيمة احرار است عادث كند او ه رزقى كد أر يدر و مادر بأو رسد اعماد تمايدا- جه أكثر اولاد اغنيا كد ثروت بدران مغرور بودند از م صناغات تخروم شدلد و بد از تتاب روزكر در عرمة شياع اقنادند ٠» و جون در 6 وايش بآن سل شود ه اول آنت د او را تأهل سازند و حامل او را جدا كند م ,لوك فرس قرزئدان را درءيان + خدم وحم ربدت نكردندى بلكه باثقات بطرفى فرستاد؛دى نا يخثونت عيش علدت كردندى دو عادت رؤساى ديم مين بوده ه و كى كه بعد ابن ريق نشو وما ياته باشد اصلاح او متكل بود د خصوماً كد بسن در آمده باشه - جون جرب ختّى يي
2027)
( خ ل“ )2
رامت ساءتن آق دشوار انيت ه سقراط كيم را حون برسيداد كد جرا عغالطتن 5 0 جوانان
يشئر است ؟ شين جواب كنت ه و در تريت دختران بانيه لاثق ايثان باشد
خانه و عالت در حجاب و عفنت واحيا و خصال كد در باب زتان يان رفت “رغيب بايد مود -
- أزْ علازمت
و هارهاى لالق آموخت - و از خواندن و لوثتن بكلى منع بايد كرد - و اجون بحد شو رسند در تزويج ابشان !ا كنوى تسجل بايد مود ه ابت طريق ثرييت اولاد - و جون در اثناى ابن مباحث وعده شرح ينفى اداب وائع شده ايجاز خرورى است .ب وان أداب كردكان نبست درين باب مذكور شد - جه وثوق بر تابايت ايان
0 جه صر ص
تر است »م
( آداب سحن كتتن »
بايد كه شخص بار تكريد جه بيار كتان نشالة خنت دماغ و سخافت عتل و موجب مقوط مهابت و قلت وقم باشد ه و عائثه مديته رضوالله عنها مبثرءايد كه حشرت مصياق صلل عليه وإ كد طوطى خوش المان و ما ينطق عن البوى بود مخن باعدال فرمودى - عرية كه در مجلدى كه متادى شدى كلانى كد يزبان حتائق ترجهان خضرت جارى شدى توانى شعرد ه ابوذ رجور كه د كذ جرن كن را بينى كه بى حاجت سكن بيار 58 ين دان كد ديواك است »م و انيه كه شخص مبذواهد يريد نا در خاار مقرر لد جلا ياورد - و حك كته اند مُكْر مراراً نم قل » و سكن مكرر كريد مكر تك احتراجى بآن واقم شود و آن هنكم بايد كد از تكرار به تتكك نايد م و هركن كد حكابتى أكند أكرجه بران وات باشد بابدكه وقوف خود بران اثلبار تكند نا انكس سكن ملم نايد او سخن كد از غير او برسند جواب لكريد - و أكر از جماعتى برسند كد او داخل ايثان بإشد بر ديكران سبقت تكيرد - و كر كى يجواب مشنول شود و أو بر مقر ازان ادر باشد سبر اكند ما انكس سخ ن تام كند - بس جواب حو يق ل وجمى كد طمن در متتدم كام ليت
و ظا سخن كد باو زيند عام تشود يجراب اشتفال نايد - و در غاوره و ماحله كد در حضور
أو كرد جون باو دخلى اداثته باشد دخل تفايد - او أكر سحن .از أو بوشيده دارئد استراق
( ب#م6 )
سم تكند - و ابا بزركتران مجلس سكن أبكنايت تكريد - وآواز باعتدال يركشد له بست اله باد او كر سخن مشكل اقد به تيل روشن لردائد و لى مصاحق بالطلاب تكوةد با
عاريتة امماز سيرد ب و ااناظ غريه و كتابات عيده إستعال تكند - وااز فحش واشتم احتراز نإبد و اكر الياج به تبيد از امرى فحش افاد به تعريض واكنايت أكتنا كند - و از مزاج شيع كه موجب سقوط مروت و حدوث اسمانت و جالب حقد و عداوت باشد اجتساب واجب دائد ب و در هن مقاتى كلام بر وفق مقتضاى حال راند و در مكالله بدست و جثم و ابرو اثارت تكند مكر اشارنى لليف كد متتضاى مقام باشد - و خواه بحق و واه يساطل اصلا با اهل مجلس خاصه با بزركان و سفران اج و خلاف نورزد - و يأكنى كد مبالنه باوى منيد ناشد الماح تكند - و در مناظره شرط انماف نه دارد - و سخن دقيق با كى كه فهم او بآن ترسد تكويد ب و با هيكى قدر عل او سخن كند جنانجه حذرت رسالت ناه ملالله عليه وسلم فرمود تحن ن مسائرالأيا. آمل أن تكلم اشاس على د عقوليم ا
بيقع فه
عليداللام فرموده ولا تضبعواا لحك 1 غير د اطبا تلدو هم » و در محاودت طريق ملاطنت مر دارد - و كات 8 انال و اقرال 1 را محمأكت تكند - و سحن موحش كريد - و جون يش برد سخن كريد اتدا بجيزى كند كد شال مارك باشد جون بتناى دوات و دوام سعادت و ظائر آن - واز غيبت وعءاى و متان و دروغ كنتن و نودت بكلى احتراز واجب داند- و بااهل آن مداخلت تكند و بايد كه شنيدن أو از كنتن يذتر شد » از حكن برسيدند كه بورا نتن انر از كتتن بيش است ؟ كنت اه زيرا كد مرا دو كرش داده اند و يك زبان ه © مصراع م
عنى كه دو بشاو و يكى بش مكر ( آداب حركت و مكرن 4
در رقن تسول تكند كه نشالة طش امت - و لأى زياده از حد تكند كه علامث
كلادت- و جون مكبران رايد و بشيو زان ولمخثان خود را تجنبانئد هو اطريّة اعندال
( مف ) كاه دارد - و بيار باز بن تكردكه أن شيوة بلماست - و وومته سر درا.يش ندارد كر 1 كن ديل غلة حون و كرست - و در ركرب نيز اعتدال يه دارد ل و در نشتن باق راز تكنن وايك باى ا ديكرى نهد - وير زانو نشيند الا در خدمت بادشاه و اتاد و بدر وكيك إشابء ايثان باشد - و سر نزانو و دست تبد كد علامت حزن وأكالت باشدب . و كدن 5 يٍِ تكين د اذ “شركات عبث مل بازى باديش و ديكر اعضا احتراز كندب الكثت در بنى و دعن تكند ل و از مناصل اللكذت وغيره باتك بيدون ناوره - واز تذاؤب و تملى اجتتاب كند د واآب دهن و ينى جنان نندازد كد حاذران مشاهده كند را آواز آن إثتوند - و ادو إتساه نبندازد - و بدست واسرآمتين و دامن يبأك أكند دار جون به مجاسى دود فروتر از جاه خود و باند تر ازان اتشيند- و آأكر ادك مجاس أو باشد هرجا كد اشيند جائز بود جه مدر آنها خواهد بود - و أكر ييوقوف براجاى خود . نشيند جون واقف شود باز بجاى خود آيد - و أكر جاى خود خالى يايد باز كردد بى آنيى اشطران و كراهق بخرد رأه دهد - و بيش غير حرم واخدم جز روى و دست برهنه تكند - و از زالو نا ناف مج حال برهنه نسازد ه در خلا واه 7 بلا 03 عندالاستياج مثل قضاى حاجت و غسل و نظائر آن - و در بيش ردم مخبد - و املا به بشت باز تيقد خامه كه در خواب غطيط كندء جه بين هيات ختتن سيب زيادنى أن شود ب و ككر در مران مجلس خواب بر او غلبه كند , أكر توائد برخيزد و الا خواب را يحكايق يا ككرى يا غير آن از خود دف كند او آكر ! جماعتى باشد و ابيشان خواب كنند يا مواقت كند يا يدون آيد - حاصل أتكه بر وجهى سلوى > تند كه عدم را از او نترقى و زحتى افك داو كن بعنى ازين عادات بر او ثقيل تابد تأمل كند كد هلانت كد نر اشداد آن
مثر تب شود شايسمثر و لير ان مول مقت آستك دن كسب اناد / اداب خوردن 3
بإبد كه اول دست وابى و دهن باك كند او اقتاج ه بدال كند و اخقام
( 5م )م «الحدلله - و باكل مبادرت غايد مكر انكه ميزبان باشد - و دست و اجايه و سثره الرده تكند - وا/زيادت ازمه اتكشت لخورد - و دهن قراخ ككند او لقمة يزركف لكيرة او زود ثرو لبرد - وا بيار نيز در دهن نه ندارد - او اتكشت در الناى جبزى خوردت أبسد . و اما بمد از مام شدن شايد . بلكه آن هكم سنت است داو بالواق طعام تقار تكند و طنام بويد و ككديند - و أكر در خوان اندك طاتى بتر باشد حرص بران تهايد و اثار كران كلد و جرنى بر الكثت تكذارده و أن و تمى ثر تكد - وادر لثية مكاسه كرد دو ايش شورة طرؤه الحو يوة هادان ديكز جامسا خوردن شايد . و آنجه بدهان برد از استخوان و غيره بر نان ومتره تهد او اكر استخوان در لتمه باشد _ يبان از دهن دور كند - و از حركات منئره محترز باشد ب واجبزى از دهان دراكاسه تيندازة و نوعى سلوىف كند كد هى كد شراهد بَتيدُ طمام او خورد تتثر تقايد- او أكر سيان بإشد بيش از مهاندار دست باز كشد - و جون ديكران دست باز كشند او نيز موائتت هايد و اك جه كرسنه باشد» مكر در خانة خود يا مقاميكه مارم باشند او كر مبماندار باشد بايد كد بمد از انكه ديكران دست باز كثيده بلثند تمال نايد - ث اكر كى را بيت رغتى باشد حجاب تكند و أ ددميان طسام باب احتياج اقد . /اهككى يلثابد جناتيه آواز دهن و حلق او تشنوك لاو در نلر جماعت خلال لكند - و آنيه بزبان از دندان بهرون كرد يخورد اما آنيه يخلال بر كيد مال اندازد »4 ا را نرت بود - و بوقت دست ششتن در باك كردن الكثتان و ببخ ناخن ع ل تل وو مسن وله واد راطا ا أب دهن در طثشت يندازد و جون آب كه دهن بآن شه بأد ريزد بدست يوشد - او در دست دسان اباش از طنام بر ديكان سبقت وريد - اما بايد كه مباندار در دست شمتن بيش از طمام بر ديكران سابق شود ٠ ل لمة ينج هت
( در رعايت حقوق بدران و مادران »4
بجون عقتضاى عقل و قل تكر منعم واجبست و بمد از نمم البى هيج نعمت در حق 2280
0 د )
غرزندان رن نت يدرو فاذز أبسثت جه يدر علمبي صوركا وجرد أوسث - واتصاد ازان
وسيل ثرييت أواابه اميه اديه و اله و و ثروديات كد سبب يناى أو و بلع بال 00 ناست - و باز واسملة حمول الات تتالنى او جون آداب واحئرها و صتاءات 00-7 بانواع دلقت وتب جمم اباب دثيوى مغايد و براق او ذخيرة مينازد وآثرا باو ارزالى ميدارد بلك ايثاد او ابر خود مإنايد ه و مادر در سبيت وجود شريى درست - باآنكه صل مثقت ل و متاسات خطر ولادت و اوعاع طاق كرده ل واول تونى كد سبب حيات ترزئد شده خرن بدرفك اوست - و مدقي مديد حنظ واسراست و ثرييت او وده - وو از فرط شتتت خود را نداى او دانته » و ازينجوت كد حبت والدين فرزند ارا خب طبيعى اسث - و ايثشائرا در دعابت حتوق فرزندان احتياج به تكاق نيست فلاف محبت أرزندان ايثائرا - دد غرام امي اولاد باحسان بن والدين يشتر از فكن است هم بس متتضاى عداك أن ن باشد كه 2 والدين را #لى لاعت خالق دائد بينانيه در آيات اعجاز غايات و احاديث هدابت سمات يواسعله ازا عتب آن مذكور شده ه و جون استفتاى ساحت أآممى ازان متعالى است كد متلسان و نستى در مقابلاً نهم ذا متاتى او به اداى شكرى يا مكاناى توانتد در آيد - و نايت اقدام سالكان درن اه اعثراف بعجز و قصوراست يلاف بذر و مادركر وجوه اياج ايشان نام - بس ازين وجه سقوق ابشان به دعابت اولى باشد » و بحسب قواعد شريعت تين مبالنه در حقالناس بيشتر از حقاللّه اسك د جمه حشرت حق مبحاه و تصال اباد ماقت أ 2 0
وان 2 لغنى 1-7 ن العاليين 3
قضية عةن در رعابت حوق والد, بن اسه جيز توائد بود »اول دوسق خالص بان -
تفلم بالخ به زان وادكان دو امثال اواص و انوامى ابشان بقدر امكان مادام 3 مودق تمعصيق
ما يافرت مماحق كى نائد دو أ مردى 5 ازا شود بر ميل «جامات عالنت بابد كرد نه بر سيل مجادله الا در صوريكه ذرعا واجب بأشد » و امام غزالى از اكثر عدا قل أرموده كه در شبات اطاعت والدبن واجست جه جاق مباحات * دوم مساعدت بايث أن در
عمال مما بش از عالح مدا يش از طلب إىءنت واتوة شع عرض مادام كد مودى عحذورى رد امار
خير خواهى ايثان دد سر واعلايه و مماننات 2 وداباى ايثان خواه در حيات ايشان
( ع )
نحواه بهد از ونات ه و اجون حتوق بدرارا طرف روحانات غالب است واعقوق عاد را طرف جانيت - لمبذا تيه در حق بدران واعبت ايان بعد ازا قرت أميز حادل دود - واحق مادران در مبادى حال .لوم كردد بان سيب ميل اطنال بايثان زياده امت ه بس اداى حق بدران باموريكه روحانبت بران غالب باشد مثل اطاعت و دعا واثما انس باشد - و قضأى سق مادران بجائيات .ثل بذل مال و ترئيب اباب مماش ه و جون عتوق رذياق است مقالل ان قشيات - بس اورا سه نوع مم باشد در مقابل انواع ثلله ه وكساتكه برل والدبن باشند - جون اجداد و امام و اخوان و برادران زرك و دوستان حقيتى المارا هم جثابة ابشان يايد داشت و قدر امكان «واسات با ايثان بايد كرد » و در حديث محيح استاكه مرتدين زكر كرما آثست كد شخص دوستان بدر خود را رعايت ايد او عوجى كد سابقأ موده شد كه قرابت روحاى نيز ممثبر امت - يا مل كه يدر شائبت همين طريق بلكه زياده مسلوك بايد داشت م
#1 عام
1 كمه م
( در سياست خدم 4
3 3
م عتل خدم مزل دست و باى و ديكر جوارح شخص باشند جه ايشان بكارها اقدام ايند أكر نه ايان باشند شخص را بننس ود متوجه آلا بايد شد - و البته عطوى از اعذاى سود در أنْ استمال بابد كرد و ار نه اين طائنه باشند اسياب راحت ملاعم كردد ل وان شركات و ترددات وال 8 صتاعت وفضيلت اقدام تواند مود 7 انك اباب سوط واد وسمابت شود انواع تمب او مشقت + شخص عائد كردد ه بس بايد كه ايشان را ودائم ألمبى دانته شكر وجود ابثان واجب داند و با ايثان طريتة رفق و مدارات مارك دارد و زياده از حد اعتدال ايثان را كار تترمايد و اوقات راحت براى ايثان تعيين كندب جه هىآيه ايثان را نز «لال و كلال و ذعن باشد و دواعى طبعت در جلت ميكرز- و ملاحئله بايدكرد كا در جو فنارت ميان او و ايثان اشتراكنت ه و شكر اذكه حق تالى ايثان را «أمور
او داثته يجا بايد اورد و ابر ايشان جور نايد كرد جنانيه حشرت متم مكارم اخلاق
( ىا )
عليدالماراة والنحيبسة مناللكك الخلاق فرموده در ماكرل و ملبوس ايثان را با شود براير بايد الك عرو عون كل بون بات حدمت قبول كند بايد كك اولاً بامسان تر ملاحكة حال او إكند - و آكر تجربه درين باب ميسر نشود بئراست و كياست اسثمانت ايد © و اصحاب صور متثالئه و تخطيطات متتاوته را اغيار تكد ء جه غالياً اق تابع اق امت واخلاف آن ادر - و كاك فوس كته اله يكين جسيزى از زشت صورث أوشت * و د حصديث 0 5 26 عمد حان الو جره 6 رسول يجالى فرستد بايد كد كرام 5-00 د 95 0 مورت اول عمتست كد از شخص رسداه و در حدشى 0 است ك هه يناميران خويصورت واخوشي آواز بوده اند ه و بايد كد از مملولان جرن اعود و اعرج و اقرع و ابرص و نظائر آن اجنئاب نايد م جون امارات امت از شاد مشاهده نايد بأو باحياط باشد جه ذر أكثر حال حيلت و مكر بان خصلت باد - و حياى بباد باندى عقل درينباب متم از عقل بسيار با وقاحتست - جه حيا مرقرين خصلتماست ه و لخادم وا بكاريكد اثر تابليت أن دراو مشاهده وآلات آن او دا ساعد و طبع او بآن ملأم باشد مشغول بايد كرد - جه هركس را تابليت كاريات - او هجنالكه از اسب حرائت نايد وكاو كروفر دا نشايد - ازعس كس غير ازآنيه قابليت آن داشته باشد اشم 'توان داشت ٠ و لبون بخادم كارى رجرع كنتد بظهور اندك خللى اوادا از آن كار ممزول نايد كرد جه اين أل مبتكان و كرتاء يشانت - و هر آثنه بسد از عززل او بدلى بايد و تتوان دائست ؟. بدل ماد ازاو باشد يا بد تر » و در دل خدم مقرر بايد داشت كد ايثان را جدالى از او ميج وه در حاب نيست د لام عروت تزديكثر باشد و بوفا و كرملايقثر وم «وجب ويام رغنت ايثان - ا شرط هرادارى و جان سيارى عدم رماقد ه جه هيكه كد دوام اختلاط خود با مخدوم تصور مايد خود رادر مال و امبياب شريك او دالك د واعءت او مكنت أوارا سكاو مت خود شتادد ل و جون داند كد علاتة ابثان مستحكم نبت و بادك جيزى قابل زوال ٠ خدمت أو را عاريتى تمارد و شرط اشفاق با تأورد - بلكه از برأى روز متارقت ذخيره جم كند او اصل در خسدمت الكد باعث بران عحبت باشد نه شرورت - تا خدءت عائتاله كد
مزدوراه - و بعد ازان يأعث رجا باشد نه خوف تا جون عبانه ناشد بارى مزدوراك باشد 4ه
( س#ى )
متارماله د جه هركاه كى ارا بتخويف بر كارى دارند انه اوادا ذوق باط بان كار ناشد و بقدر دكم ضرر برأن اقدام نايد او بايد كه «مالم خدم را بر مالم ود مقدم دارد و توعى سازد كه كارها كه بايثان «تماقاست از سر نشاط كنند له از روى ملالت وكره- و دو اصلاح حال ايشان مراتب ثيه بايد داشت و ايثان را باطنف ايدوار واز قبر خائف بايد ساخت » واكر يى از ايشان بمد از توبه بكناء مراجعت ايد بمتوبات لاثته او را كوثمالى بايد داد ل و عجرد ابن ازاو نوميد بايد شد - وأكر تكرار تجارب معاوم شود كه تابل اصلاح نيست أو را بزودى طرح بايد كرد ما »اورت او ديكر خدم فاسد لشوند م و بنده از آزاد مخدمت اولى است - جه ميل بنده باتراد و اطاعت و لأدب باخلاق و آداب سيد بيشتر اث - و وم القطاع كتر » واز طبتات خدم و عبيد آلكه در او عتل و نلق واحا واجلادت يشر باد براى خدمت فنس العيين دنند او آنكه عنت او كنايت و كسب دراو ييشتر باشد براى تجارت - و آتكه قوىثر و بر اعمال شاته مبورئر براى عمارت - و آنكه يدارئر و بلند اراز براى حراست » و اصناف بتكن سه ائد - يكى حر به طع - و ديك عبد به طبع 5 واسوم عد بشهوت »ء اول را عثرلة اولاد ترييت بايد كرد - و دوم را عنزلة دواب و مواثى - و سوم را قدر ضرورت بدام مشئبيات نكه بايد داشت 2 و بحسب مصاءمت كارها فرمود ه و از اصناف الم عرب بنطق و فصاحت وو دها ممناز باشد ب و اما يجناى طم واقرت شبوت موسوم - و ازيثان حبثه وفا و ثبسات قدم ممروفند - اما به كبر و عدم محل هوان موصرف ه و عجم بعقل و سياست و اطافت و كاست ممناز - اما به حيلت و حرص و فاق منجاز ٠ وروم ب وفا و امانت و كنايت موسوم - أما به بخل و اوم لوم » و هد بوت حدس و وهم واجدق و جالآى موسوملد ب اما بسبب عجب واحقد و مكر مذموم و رى بشجاعت و حودت واخددت وا حان منظر مذكور - اما بمذر و نفساد و ثماوت و فى حتائل مشهور »
220
لو لامع سوم در ندبير مدن و رسوم يادشافى و در او هت لبعه است #2 (لمة اول در احتياج انشارني عدن 2
قذيات ان فن از دكت بوشيده ست ٠ كه موجودات حب كال دو تسيند م
اول آتكه كال ايدان متارن وجود ايثان است ٠ جون اجرام معارى »
دوم آنه كال ايثان متآثثر از وجود ايثان بائد » جون ميكبات عنصرى » و ابن قم را هىآينه حركق باشد از ققصان بكال. وآن حركت بى معونت اسباب صورت لبندد » وك ساب يا لات بشند . جون صورما كد از مبدء قاض بر لطنه قائض شود 5 يكال اق وتسين تنا معدات باشند كه ماده را قابل قبول صورت مكردائند - عون ومرل دا نيت يابدان ما يكال نا برسد » معوات مطقا بر سه وجه است 4 اول معونت بالماده - و أن ابن اس تكد معين جزو أن شود . جون «عوات غذا حيوانات را» دوم معونت بالاله - و آن ابذكه معين آلت أل آن جيز شود ء بون آب قرت غاذيه رااه سوم مين باتلدمت - و كن ايتكه مين كارى كند كك سبب كلات آن جين شود » واين دو قسماست - يك خدمت بالذات كد غايت فل او كال آن جيز باشد » دوم خدمت باعرض كه غابت قعل جبزى مر بأشد و كال او يميت حاصل شود ه مثال اول ب جتانينه 39 أأى شيخ الوفصر فارابى كته - الاعىست كه خادم بالذات اند عناصر دا جه ايثان را در لسع حيوانات كد موجب قاد تركب و الال عدار است هيج تفى إبث ٠ واثال ثثى سباع كه ايثان را در افتراس حيوانات غرض لم خود استاو انتحلال نام به تبميت لازم م ايد ه و جون خادم بإزات اخس امت از مخدوم بس تشايد كي انان ا مكرنات است خدمت يكى از ايشان كند الا بانفرض ه يكن ايشان هه همرت اناف كاد مم باريق ماده و شم بطريق آله وهم باريق خدمت بايزات و بالعرض » عناصر جِزو تركب بدن اناد - وانانات و حيوانات غذاى او - و اين ممونت بالماده ات عاو
5-5
هربك از عنامي را آأت افمال طبعى و ارادى بيسازد - جون آب و آنش در طخ هذا هيك _
( 68خ ) و تسخين وا تبريد بدن و بدرقة غذا ل واهوا در تس كد سيب تروخ روحت - واخاك در زدع ماد: غذا و بناى ' مسكن و نظار أن »> و ضميتلين در ثانات وحيوانات بعنى را غذا و بعضى دا دوا ميسازد و يمضى را استخدام منايد بلكه اجرام فآكى را استخدام يكند ب جه نصول راكه از حركات اجرام سماوى حاصل ميدود حب تدبير صواب اسباب المال ود مسازد جون زراعت و عمارت - جتانجه اولآى لما خلتت الانلاك بآن 'شمار مرنايد هو در توديت مكتوب است - يا ابن آدم خلتك لاجل وخلنتٌ الاثياء لأحلك ٠ و أكر فلن ليب در
اغقام #على الايد سر بسجدة ملانكه انسان را برو متكثف دود - وحككت در هيئت ا تكاس
# ندر ثانات .و حوانات امت غلا د و آنكه نانات بروضع ماجدان و حيواات برهيت رأكمازائد بر ديدة بصيرت او جلوه كند ه و افراد انان نيز بمضى «مونت بعضى كتند بطريق خدمت ه باريقآلت ونه بطريق ماده - بلكه انان بطريق ماده ممونت هيج جير تنواندكرد نار بذات . جه او جوهرى يجرد است ه بس انان همجنانكه ببعءونت عناصر و ميكات محتاجدت بءونت اثراد نوع خود نيز محتاج باشد م در بقاى شخص و اهم در بقاى نوع - لا بباريق خدمتث يكديكر را مماونت كنند و ديكر حووانات بمناصر و مركبات محتاجند » اما حيوانات در احتباج بشوع خود متاك اند ا جه اليه ولد حادث شود جون اكثر حيوالات آبى له در وجود شخص و له در بناى نوع خود محناج است - و أن جه توالدييت جون انمام و غيرها در حنظ نوع و حدوث شخص واثريت تا بكال «مين رسد محناج بنوع خود باشند - اا بعد ازاريت ماوت نوع خود ماج ناشند يس اجباع ايشان در وقت جاع و الام ما ضرورى باشد و بد از آلف هريك ملترد توائد بود ساو بض ديكر جورت نحل وال وابعشى انواع طيود جماونت متاج باثند هم در حنظل شخص وهم در حتط انوع م
يان احنياج انسان >ماونت نوع خود در بتأى شخص 5 تك كر شخصى را به فلس خود در ترتيب غذا و مسكن و لاس و ملاح و اباب و مادى هريك بايتى كرد ب جتانيه او ارا ادوات تجارى و حدادى و غير ذالك از صناعات محتاج الما دست باأيسق أورد تا واييد از آن نفس غود يبر يك ازاشفال قيام مود تاغذا و لإساس و مسكن أو حاصل شدى -
هر آينة درن مدت كه بترتيب اسباب متديات يشنول بودى لى غذا و لاس و مكن ماندى
( كو )
وامردى مباكك او شدى ؛ بلكه آكر دوزكار او على صرف يكى ازين صلايع شود هنوز بآن وفا أكند ه اما جون جم شرند ويك ديكر را مماونت كتند و هريبك براى ديكرى بجعم ليام :ايند و در أن ععاونت و معاومت سلوك اد؛ عدالت ايند اسباب معيثت مافلم شود و احوال اشخاص مضبوط و قاى نوع محنوظ ماند » و فيه اشارت بابن معنت ب متتولست كه جون آدم عليهالسلام بديا أنداو را هزار كار بايستى كرد ثا نان بخته شود و ارد كردت نان هزار و 3 بود » وحكا كته اند هزار كار مى بايد 3 تا شخص يك اقمة أن در دعن توائد نهاد ه و جوت التظلام امور ايشان مماونت منوط بود ب حكت بالف الى اتتضاى انف موذك انراد اناق در ممم و طسعءت غنات باشاد ' هر يك بمناعق و ممى ميل كقد ودر تكيل آن كرشند د جهاكر هه در هت مثتن بودندى هه ييى صناعت ميل ٌ دندى و 2 صداءات معطل ءاندى واسيب الختلال شدى - و صجنين ار همه در حال فتر و غنا مششساوى بودندى عدي را مماونت لَك دتدى ب جدار همه تقير بودندى هيبيك را توقع تابى در مقابل خديت يواد سداق كر مهمه غنى بودندى بواسلة استنذا خدمت ممديكر كردندى ه و اا جون به حكم اغثلاف هم هربك را صناءق مستحدن نايد و در تكييل أن كرشد متنضاى اخئلاف احوال هريك را ازْ وجوى احتماج بديكرى باشد ساو هيك براى 2 رى عاج قيام عايد وابه ساون ايشان احوال همه جنانيه واقمست متظم شود ه بس روشن شد كه انان ناج است باجتاع ب ببى نوع و آن را عان كريند ب و آن مثتق است أز مداينه ينى اجباع در مدينه ساو ماد عديله درن متام نه ابن و جدران ات - بلكه بر أن قياس كد در ماؤل كته شد ماد الجماع عامس كه مودى بانظام امرر بر وجهى لايق تواند شد 9 و ايندت ممق آنجه حم كتنه اندكه السان مدثى بالطبع است يعى متاجيت بطلسم باجتاع مخصوص كد آن را تمدن خواتئد ه و جون دواعي طبابع تتاف است و همه مجبولند بر طاب تفع خود - كك ايشان را بطبع خود باز كذارند تماأون ايشان منكظا متظلم اكردد جه مريك براى تع خرد اضرار ديكران عاد و مودى به نازع اكردد و بافنا و اقاد هديكر متغول شوند » بس اله تدبيرى بايد كه يك را بآنجه
خق لوست راقن “كاداند و دست تعدى از هديكر كرتاه دارند وآن تدبير را سياست عظبى
0# (
خوائتد هو در ابن باب - جنانيه در باب عدالت كته شد استئاجست اءوس و حاكم و دنار » اما ناموس داحب أن شخصى باشد كد بالميام و وحى آللبى از ذيكران مثاز باشد ا در وقايف عبادات و احكام «ماءلات جنانجه مودى بملاح مماش و مماد باشد تين فرمايد - و ابن شخص را حك ماحب ناموس خواتد و احكام او را اموس ودر د عرف «تاخران نى و شارع و احكام اورا شريمت ه و انلاءطون در ثان ايثان كثنه 7 امراب وى المليسة الناقة - فى اياك صاحب قرتباك بزرى غلب اند - ينى در قوت على و على از كدير متايه ل 500 «نيات بالمام آلهى مطلم شوند و تصرف در عام كون و فساد توائئد كرد م و ادساطاماليس در شان ابثان كته ثم الزين عيةالله بهم كر ه و اما سكم شخصى ليد كد تائيد الهى ممناز باشد نا او را ككل افراد انان و قم مالم ابثان ميسر شود - و ابن شخص ارا 5 على الاعلاق '' خوانند و احكام او را صناعت ملكى - و متأخران اوارا اءام كريند و فل او را امامت - و افلاطون او را مدبر عام خوائد و ارسطاماليس او را اثمان مد يمنى انان كد حنظ امور مدينه بر وجه لالق نايد © و جون زمام مصالح انام بكف كنايت جنين شخصى على متدار باشد عىآئنه انواع ميامن و بركات بركافة بلاد و قاطبة عاد رسد »م
هجنائكه درين روز ار خجتهآثار لناين تديير كركر . عنتضاى اعط اموس ادا ذم ممالل انام در قبضة اقتدار بادشاقى كامكار ماده كه صبت سعدئش آوازة عنددل اشير وشيدوان 1 نشاده - و من عاطتتش جراحت دلما را كه از سهام حوادث ايام خستة بود مرهمى ساركار ساخته - مدبر عدلش كرك را شبانى آموخته و دزد را به باسائى داثته بدور رأتش كريان دريد؛ جز كل سودى توان ديد و ناله' زار جز از مرغان جمن توان شنيد - لطنش در احياى عماسم عدل خاصيت اقئاس عيى قاض كر ده عدلش در افاى ل قاب را يديضا موده سبد عداش نه جز در جشم بان تتوان ديد و 7نم در خواب - او شوب جز در خم زلف خوبان توان يافت وآن نيز در تاب امبد كه خورشيد اقالش نا قام قامت از آنيب زوال و وصمتكوف و وبال محفوظ باشد » و هآئنه مدبر عام اولاة يحنظ احكام شريمت قيام نايد و او دا اختيار تصرف در جزويات امور ياشد بحسب مداحت وقت بر وجهى كه موائق قواعد كلذ شروت بأشد - او جنين شخص ممتيقت غللالله و خليته الله او الب نبى
220) ٌ
( 6د ) باشد ه وعجناتى ليب ماهى حنظ اخدال مزاج انانى اكند اين شخص نيز صمحت مزاج علا كه آترا ادال حتيتى خواتد نكاه دارد - و حون امحراف بآن راه بابد ادال أورد - بس حيتت طبيب 38 باشد و صتاعت أو مناعت علب كلى ه و #جتانكه اعضاى بدن اناق در ما عاج جره - مثلا ع عحتاجت بدل در روح جراقن وتوت حات ب و دل عتاجت يك در روح طيبى و ثنذيه او ايثان هردو عتاجند بدباغ در روح ضاق وقوت حس - و دماغ عتاجت بايثان هردو در حات و تنذيه هجنين اشخاص انالى نيز در ايا ناد مسد يكر ٠ بس كال و ام هى شخص بديكر اشخاص حامل شود - بنابرين عتالطت بابناى د فوع بر وجه شاون واجب باشد و الا از تاعدة عدالت منحرف شده باشند وابسات جود متسم - جون جماعتى كد از مردم عززلت و وحشت أختار كنند و بكلى از +عاونت بلى أوع فرار و اجثاب نايند وار اسباب «ميشت اخود بر عردم لمحيل اكتند وآثرا رهد #نند وفذيات دقد و حال ل اه ابن ن حالت جور عض است - جه غذا و لياس از بنى نرع فرا كرند ودر عرض أن هيج تتنى بابدان ماد واباى آن تكذارتد هاو اجون ! رذلله از ابثان صادر نشود عرام ايثائرا از اهل قشيلت بتدارئد وا اين لال لاست جه علت عله رى شرونات بلك استعال او بر وجه عدالت او عدالت هات كه براستلة اكد
انال 1
بامداد ميدم و اخذ اموال تنى بابثان ميرماشد بلكه معذرت ميرساتيد - جه كمكايات كذيه ابثائرا فريب مميدعند و اناعت #بليت ايثان - 9 0 برا اوسيه عدزلت وان ماسر شود كد بر كاعدة عدالت معللم وشند - حكن را تسل أبن عم ترودى باد - نأ ماملات 8 دك 0 بروجه عدالت مت رده د لحصوماً ملائين ادا جنانجه سبق ذكر يافت كه ليب مزاج عام و مدير امود يفبى آم
ان سٍِّ عارتست از تواعد متملقه يه معلحت عابة ناس دنارين رو اكه به كمأول مترحه
اند يكال حتيثى »
( كدو )
4 لمة دوم در فضيات محبت (١
لم شد ى ال اثراد انانى منوط باجماع و لألف است - و آن فى محبت و النت مورت له بندد - و با وجود علاقة محبت احتياج بعدالت نيست جنانيه از يش رفت » بس عبت انشل از عدالت باشد د جه بت وحدست شبيه بعليبى و عدالت شيه بصنا - و محتقست كد طيعى از صناعى أقدم است » و جون محبت متنضى رفع احكام اثنيايت است - ا وجود آن احتباج بمدالت بائد ه و انصاق در اصل لنت دوليه كردنت - يمنى مندف متتازع فيه دياق عورد وديا يا ميان دو ماحب دونيه سازد و ابن معنى فرع كارت - واجون علاتا انحاد مسنم بائد احتاج إآن عرفتم كردد ه
قدماى حك كنته اند كد قوام موجودات به محبت است 2 و هيج موجود از عبتى خالى نتواند بوه - جنانبه از وجودى و وحدتى خالى نباشد - و لهذا در كنيات جسمانى مثل حرارت و برودت الهزام از ند سوس ميشود - و از طائع نائات و جادات دقع مزاحم «ترانى ميكردد و از عناصر ميل باحياز طبيءت مثاهد ميشود - و درانلائ خود حركت دورى ارادى قاص ابت كه مبده أن عدق جره عقليت و شوق توجه بآن ه جنانجه در حكت مترر شده - بسب امور انوار محبت و خناى آن اختلاف «وجودات در مرائب كال و قصان قاض ميشود - جه محبت كه فلل وحداست مقننى با و كالست و غله كه فرع كثرتت مودث قص و اختلال - و ان طائنه را حك اهل محبت وغل خواتند » و ديكر كا بريان عبت در ججيع كائنات تاثل شده اند جانيه ماقا عرده شد يتاه
سر* حب ازلى در همه اشيا ماريست 0م ور له بد كل تزدى بلبل يبدل فرياد
باصطللاح متأخران محبت در جالى كد قرت عقل را مدخلى نبائد املاق ككتند ب و ميل عناصر به حي طيعى و ميل مركبات ممديكر بنابر تنداسب مزاجى است - مثل هن و متناطس - و باعد ايثان از ممديكر بنابر تابن مزاجى - مثل سنك باغض اال و سركه و ظاير آن ارا محبت و مبنضت تخوااقد - بلكه آثرا ميل و هرب اكويند ه و ملائمت و منافرت حيوانات
عحجم را اك و رت تأمند »
( ا ) | محبت دد نوع انان دوكر يود - يق طييمى جون محبت مادر فرزئد را - و ديكر ارادى جون عبت متعل ملم را ه و محبثت ارادى جمار نوعست - اول آل زود حادث شود زود زَائْل كرد ه دوم 1 در شود و دير بايد سوم انك در خؤه ووازود رود »م جمبارم كت زود آيد و دير بايد » جه غايت ابن عبت يا إذتست يا فم يا خير يا مركب ه لذت سبب محبتى ات د زود شود و زود رودء زيراكه لذت سول الحصولاست و سريع التغبير » واظع سبب حبق است كه دبر حادث شود زود رود ء جه نقشم عسير المصول باشد و( سريم الاثقال وخير سبب بق استاكه زود شود و دير رود - اما زود شدن بار أنست كه ميان اهل خير مناسبت روحاق و موانت جاى حاصلست - اما دير رفت حبت اباد حتيتى كد لازم خيد الست ه و انا مركب علت محبتى الت كد دير بندد و در كشايد - جه اجناع نع و خير اقتضاى هي دو حال كند * ابن سخن برين وجه در. اخلاق ناصرى مذكور است ب و نظظر ديق اقنضاى أن كند كد سكب از لذت و ننم در انشاد متوسط باشد و در اتحلال سريع - وعسكب از إذت و خير در انعتاد و انحلال عردو متوسط - ومركب از للع واي در انفشاد متوسط و در انحلال بطى - و علت ابن احكام هد از ملاحظة متنذاى هريك از سائط ظاه است والله اعم ٠ محبت از صداقت اعم اسث د جه بت ميان جمى كثير توائلد بود و صداقت كتر ازان
باشد - و عشق اخص است جه در يك دل عشق دو كن لكنجد ه و علت عشق يا افراط طاب لذت باشد يا افراط طلب خير - و اول عشق مدموست كد مايا تبي ازان بمذق. جدى درفت -و ثالى عشق ممود كد بير ازان بشق الى موده شد » وح كتته اند كه نع را نه باستقبال و نه بمداخلت در عشق مدخلى يست » منثاء صداقت جوانان بيشتر لذت باشد و جون لذت سريعالزوالت صداقت ايثان نيز در معرض تبدل باشد ه و سبب صداقت بيران وادل تجارت تنم باشد و لهذا دوستى ايشائرا امتدادى أشد » و سبب مداقت دانايان محض خير باشد - و جون خير امس ثابت غير متفيرست مودت ايشان از تغيير و زوال: مأمون و مصونست * و جون يدن اناق از طبائم عتلئه مركست يس هن لذث جا > ملام ملييق بائد الف طبيعق ديكر باشد - و شابرين لذت جممانى خااص ازشوب ال زاشد » و جون كس
( يميد ) اناق جرهرى بيط اسك از تشاد متزه ومبراست - هى آنه لذنيكه مخصوصض برص او شد لذت خالص ترائد بوه - و آن اذت حكت امت » و عب كه منثاء آن ايننوع اذت باشد الم مرانب بت الوداو آثرا عثق تام و محبت آللبى خواتد ه
ارسنايس از ارتليس قل ييكتدك جيزهاى عدلق را با مديكر التامو تألف نام تواند بود ثاما جيزهاى متشاكل ,مديكر مشتاق باشند ه و در شرح ابن كته اند كد جون - جواه بسيط متفاكل باشند و يكديكر مكتاق هىآثنه ميان ايثان تألقى روانى و اتمحادى ممنوى حاصل شود و نان مرئفع لوده - جه تباين از لوازم ماديات است و در ماديات اين نوع لأا تواند بود - و ثلاقى ايشان بذوات وحتائق متصور نشد بلكه بنبايت و انطوح نواند بود - و تلاتى ان بدرجة آن اتصال ترسد » و جون جوهس بسيط كد ننس اناق است از كدورات جما بأك كردد و محبث لذات طبعى از او عو شود - بجكم مناسبت سالم قدس منحذب الإدد و بنظر بصيرت مشاهده جمال حتيتى ايد - و بروانه صنت هتى غود را در انراد واعى؛ بيات الهى محر كردائد و عقام وحدت كه نبايت متامانت برسد واين مرئة زايقين است و صاحب ابن مره را در تماق ببدن و تجرد ازان زباده فرقى نباشد - جه استمال قواى بدثى أوادا از نار بجمال حتيتى باز ندارد و سمادتيك ديكران را در نثاء أخروى مترقست ابن دا ددين نثاء حاصل باشد »ء » رباع ه امروز دران كوش كه ينا بثثى ه حيران جمال آنثف دلارا بانى شرمت بادا جو كردكان در شي عيد ٠. #8 جند باتلار فردا باشى يكن بمد از منارتت كلى لذت او اصنى اأشد جه هرجند درين نثاء بنور بسيرت از دتائق اسما و صنات مشاهدة وحدت ذات ايد فاما خالى از شوب تثويت كد مقتضاى نشاء ماق است اتواند بود -او شمهود تام لى دغدغة مزامت رقببان جز در خلومانة ترد مسر رده 5 و شابرين هيشه مننظار و مترصد رفع ابن حجاب واكشف ابن تتاب بوده زبان حال بتحواى ابن مثال مترثم دارد م ه شعر اه حجاب جهرة جارر ميشود غبار تنم 8 شوثًا دميكه ازارن جره برده برككام جنينقنس نه سزاى جومن خوش الحانست ٠ دوم بهكلدن رئوان كد مرغ آن جنم 310
) 5 0(
و ابن محبت ايت مراتب عشق است و كال مطلق و ذروة متائات واصلان و ايت
عرائب كابلارت ه © يلت »م
عشتست شين جه حلت يكثلم وكته اند ه عشقت يوصل دوست ربائد براه راست
و بعد ازان محبت احل خير است با ممديكر . كه جون غايت أن محبت خير اسث عر اختلال بآن راه تابد يخلاف ديكر محتباكه به اند عارضه عرظة زوال شود - جنانجه مضدون 3 لان يرم شم ا الا تين اشسار بآن منايد ه و اما محبق جبت ينات ادم اقرار ره كار تراك مويو شرم ازورال باقد رياني ناا بدا ولاه بأشد كه موجب ابن محبت اجتماع در مواطع غربت و شدائد باشد جون كثتيها و اسار وغيرآن - و سرت ابن 1 نكه انسان بطبع ماثئل بانس است و ازين جمبت او ارا انان كتتهائد ب جون ان طبيبى از خواص اسانادت ه وكال هرجيز در لهور خاصيت فوع اوست - بس كال انسان در اظبار ابن خاصيت باشد بابناق نوع - و ابن خاصيت مبدء محبت است كه مقتضاى تألف و دنست و با آلكه بحسب حكم عتل ستحدن اسث شرع نيز درينباب مالف عظلم فرموده و لبذا اس كرده كد دوزى بنج باد ناز كذارند بجباعت ذا اهل محات امن اين اجماع سيت شمار بحي عوائدت متحل كردند - و باز امي كرده كد در هته هك نوبت اصل موطع مام در يى محل جمع شوند و ناز جمعه جماعت كذارند تا مواندت بان اهل شهر مامأ حاصل شود و ' باز فرموده كد در سالى دو نوبت اهل شمر و رسائيق در صحراى وسيع مجتم شوند وخاز عيدين بكذارند "ا مبان ايان بان اجماع موالفت و موانت حاصل شود و بعد از آنّ عنوم امت زا در مرقف حج در همه عبر يكار امس فرموده و آثرا مقيد بوقق معين نداشته تا سبب حراج شود » و حكت در أن الى ميان جميع افراد امت موائست حاصل شود - و ازان سمادت كد اهل خله و شهبر و ملكت را حاصلست عظوظ كدند - و تنيين آن موقف به يقعة كد مقام صاحب شريعت بود فرموده ثا مشاهده ان مواطن سبب تذكر شارع ومزيد محبت واتظم او شود . جه هس آئله در سرعت _انقياد احكام أو نافع باشد اه و از ملاحظة ابن احكام معلوم ني شود كه وض شارع تحقيق رابطة وحدت و دم غائله كثرتست در لاثق - بلكه درمه احكام_شريمت مثل ان
عرض ماحوظست - و عجناتكه دعوت انبا از حيثيت عل توحد ابت از دوى عل نين راجم
( #ى ) 0 و اا د در فيلت مار جماعت وارد است كد به ستاد درجه فاضلتد ازائاز تنباست ه وحطرت شارع عيهاللام فرموده كه من قصد كردم كه اس كنم كك آثثى ر افروزند تا هركى كه بناز جاعت نايد آنش درخاة او زتم - و هم ازين سياقت ترغيب و اترهب كى درباب ناز جمه و عيدين و حج وارد است ٠» أذ احكام عبت آنكه - جون اسباب محبت غير لبى لذت و نتميست كه زوال دا بابثان راه اسث - يس ثوائد بودكه از عردو طرف يتك بار زائل شود . و توائد بود كه از يكطرف زوال يذيرد و از طرف ديكر باتىمانده باشد ه و جون سبب عبت از طرف لذت باشد و از و طرف تتم ننم - دران عبت بنابر اختلاف سببء شكايت سيار واقم شود جون محبت مطرب 5 0 را يجبت لذت دوست دارد و مطرب اورا بجبت شم او عبت عاشق و معشوق كه عاشق معشوق را يجبت لذذت دوست دارد و معشوق او را نجبت نع » سبب و حدوث شكايت درين نوع محبتآنكه - طالب لذت استعجال در استيثاى آن نايد و طالب منت آثرا موقوف بر حصول مطلوب خود دارد و توائق مان ايثانكتر متصور شود . و ازينجمبت امت كه بيوسته عداق منشاى و منظلم باشند و بحقيقت خود غلم باشند - جه استيناى لذت نظر و ومال تجيل خواهند و در مكافات أن به مننمت تأخير كنند - و ابن نوع را محبت لراأمه خوائند , يعنى مقرون لاست ه و عحبنى كه ميان بادشاه و رعيت . و حاكم و محكوم و غلى و قتي - و مالك و ملو است ! هم نابر اختلاف بواعث از طرفين خالى از شكايت نيسث م جه ميك از صاحب خود جيزى طبند كه در اكثر اوتات متتود باشد- و هىابنه قندان مطاوب سبب ملالت شود كه ماده شكايئست - و لى عدالت كه مستازم رضا بقدر استحخاقست ابن غائله عرتفع نشود ه واما محبت اخيار جون منثاء كن ارتباط روحاق و اتحاد جاتى است - نه عارة ننع و لذت . ومقصد ايثان خير محض است كه تبدل را إآن راه نيست از شوب عخافت و منازعت و ملامت وشكايت خالى باشد » واينست ممنى انجة حكا كنته اند كه . دوست توكلى باشد كه او جون نو أشد بحقيقت وغير نو بصورت و ابن عنزلة كبريت حمر است ه او شيخ ابوعل سينا در مطل رسالة الاين مالنه در عزت وجرد اين نوع دوشق موده د جه آكثر مادم
را اطلاع بر يقت خير نيست - و محيت ايشان ميتى بر لذت يامدتست و هرجه مينى
) 5 (
بر عرارض باشد هم بعوارض زائل شود » ومحيت أكثر سلاط: ن با رعايا ازينجبة إسست كه ابشان
عايا ممم و «تضائد .و هرآيته ص متعم عليه را دوست دارد » وهجت بدر فرزند را ازان وجه كه بر او حتوق دارد ء ازين قباييت - اما از وجبى ديكر او ارا ,ا قرزند «حبى ذاتيت . جه اوارا عنزلا نفس خود دائد و صورت او ارا سخلا دائد كد طيمت از صورت او تقل كردم , و مشالى بر لوح فطرت از هيئت أو يبت موده - و فىالواتم تصرر موايبت - جه يدر سيب صورى وجود أرزند است وامادة بدن او جزوى از أوواو در خاق و مشابه اوست » و ازينجمة إست كه يدر هركال كبخود را خواهد فرزاد را نيز خواهد . بلكه خواهدكد فرزند ازاو انل بائد و برجحان فرزئد بر خود خرم شود . و تنضل فرزند براو ازان قيل ثعرد كه كريند او خود أكنون أكاست از انيه سارقا بود - مجناتكه بان سخن مسرور شود به تتغيل فرزاد أعن خرم شود » و بنيد ازين محبت فرزند را سبيى ديكر استكه خود را منعم و منظل براو ثعارد جنائكه درسلطان و رعيت كتنه شد ه و هرجند تربيت او زياد كند ابن محبت زياده شود م و دي انك يرميل" او امبدا متامد وعطالب جارد .و وجود او هذ از غزة قاف علق يدائد - و ابن سن الوح به تفصيل أكثر بدران را مملوم يست قاما شعورى اجالى بآن دارند . شيه بآنكه كى صورق را از وراى حجاب بيند و در حدوث عحبت واغير آن ابن نوع از عا كاقيست هو محبت فرزند إبدرارا ازا عبت بدر اوارااكتر ات - جه وجود اضضية ويكرد بدن ارت وا ماخر ازاو- بمد از مدى يرن حال اطلاع يايد - و لمبذا اما بدر ارا نه يشد و مدق با او اتتاع تيابد بحبت او حاصل ككند - و اذ ابن جية دو تترييت فرزندان را به محبت والدين و رعايت ايشان وصيت سيار فرءوده من غير لمك » و اما عت برادراكت از مسب محبت بدر و فرزند كتر بأشد ل جه ايشان در مرثبه و سبب وجود شريكند . و شركت نتنضى نو از مشازعت توائد بود » و از يعضى حك سثوال كدند كد برادد مقر أست ايا دوست ؟ در جواب كنت - برادر كا بكار آبد كد دوست باشد. » بايد كد عبت سلطان رعيت را بت بدرانه باشد و با ايشان طريتة شفقت و هربا لوك فرمايد . و رعيت بايد كد با ساطان در اطاعت و اتقباد و اخلاص وداد به بسران غاقل اتتدا كند عاج وجه در لاص و باطن بر جنزيكه لابق تعظم أو اد اقدام الكند .و بآغيه ماسو
) 8 (
باد خدمث او واجب دائد - جتائجه بززكان كتته اند كد م هه كين يأيد يد سير دسب سنن بس تا داخل باغان نباثند . و أكر خديق صورى از ايثارن نايد بدعا و هت امداد مايند نا در ثعار لشكريان او باشند ه و بايد كد رعايا با مدبكر جون برادران مشنق مماش كاند و بقدر استدقاق مراتب حتوق طلبند ا زمين و زمان بنور عدالت روشن باشند و عرمة جيان از »“ن دافت و النت كلشن - و أكر برين وجه نباشد مزاج ملكت از اعندال منحرف كردد و تام
مصاط بزودى الثصام يايد - نعود بالله مله م محبت را جند ميتنه اسث ه اول بت الله تماق كد منبع خيرات و معدن كالات الك مو حتيقت أن محبت جز عارف دبانى را كه بندر امكان بر صنات جمال و نءوت حلال الي مملام باشد حامل شود . جه بى معرفت . عبت صورت بشدد » و أكر كن بى عل و معرفت دعوى محبت الهى كند جاهل منرور باشد. و نص حديث حضرت حيب
لمعنه و* قل" اله :مجارات: :أله حك الال نا ايك امد و 0 املا قط تكذيب أو انايد - و اير بت بايد كد اتلى مرائب باد - جه غيرى 7 دراين ع 00 'كردائيدن شرك مض است اه مرئدة دوم عبت والدين امت كه سيب صورى اند وجود او را- و ابن محبت “الى أن مئبه است اس و ميسج محبت دا ابن ربت نيست كر بت متعم سل ارا او بايد كه اوكد ازن محبت باشد - جه آأكر بدر سبب قربب وجود و أرييت جياق اوس عملم سبب كال و ترييت روحاى اوست - و ع صورت انانيت او بحتيتت مل كه بدر روعانيت مياشد - بس بتدر آنكه روح را بر جدم شرفت عم را بر بدر شرف باشدد - بس عحبث أو در مزتبه فرور از محبت موجد حتيقى باشد و بلاثر از عحبت بدراه
از اسكثدر برسيدئد كه يدر رز دوست ثر دارى ايا استاد ارا :كفت استاد را - زبراكه بن سبب حيات قاى أست و ملم من يناتا باقى دق جدرك لبيك ا ُ 98 ولدك
امو مهم م امامو مهم م مرن ومع
و من علمك و من زوجك وخيرالاباء من عَلمَك © و از ميتتى على كرم الله وجمه منتولدت -
مه مه ها موي سماج مهام امه #
ع من علينى حرفا فند ميرى عبدا ه و جون عبت معلم درين ميته از تاكد بادا عبت 32
) > 0(
شارع كد دادى حتتقى و مكل أوليست بعد از محبت حى تماللى اوكد از هة عبئها شد ه
-. ممداميرة 20 6 ع اع ١ اه
ولهذا حذرت حبيبالله الله عليه وسلم فرمود - لايؤمن احدكم حتى 1 ون احب اليه من نقسه
وا ووأده » و عبت لاى راشدين واه دين كد مايه بح دجى و متائيح حدى اند در 70
موا مم »م موم محس ممهعه ا ما مءة عوام
الى بت شارع ثرائد بود حتانجه درحديث است - من احب اصحانى فجي احهم و من ابنض
مه ميم عوسي ممه
6 ودر حديث ديق من لحي اللا هد اح 2از دياك ناكم عانا
م.م ماقيو مومم قم
ادحا فيفضى ابغضموم
00
"--
مرئةٌ سوم محبت رعايا ملطائرا و بت سلمطان وعايا را - و يعضى عحبت رعايا ساطائرا اوكد داشته اند از محبت بدر وا همالا ابن قول ,#تيق اقريست د جه يدوك سياست سلطان اننتاع از بدو متصور يست ء ومجناتكه يدر سياست فرزند ميكند سلطان سياست يدر و فرزند صيدر ميكند ٠
مرتبة جموارم محبت معارف و شركا بايد »ه هريى را در مرتة لاثق ياد دارده - و خاط مرائب عحبت تقايد جه اخلال حنظا حتوق عرانب خم است و موجب فناد ه و خيالت در مداقت از خيانت در اموال افش باشد جه آن خيانت راجع بصنات ضائيست كه اشرف ار جواهر جسايدمت ه ارسطاطليس كته - عحبت معشوق زود مرتقع كرد مجناكه زر مناوش زود اه شود - بس بايد كه با خالق و خاق طريق عدالت مسلوكك دارد و با حريك ميق كم حق اوست حادل كند و ااتقاضاىآن عمل دايد ب با خالق بناعت ٠ و طلب مناسيث ,ا او باريق قربت - و ابا بينابرات و ائمة ملت تياد احكام و مراعات تعظم و حرمت - و يا سلاطين باجلال و مطاوعت - و با والدين كرام و خديت - وباهريى از آلحاد ناس برفق او عخائلت ه و حكا كته اند محبت مم متعماليه را يشار است از عكن - جه قرض دهده و احان كننده قرض خوا, و اخواهنده را دوست دارند واهمت بر بناى ايشان مصروف دارند + اما قرض دهنده جون از جبت استخلاص حق خود سلامت قرض خواه خواهد و يحتيقت مال خود را دوست داثته باشد لاف من كه مسن اليه را نه توقم منتق دوست دارد بلك
أزين جبت كد قايلل ائر خير اوست - و اليه را ابن نوع محبت با من ناشد بلك او
( “ذا ) بالذات احان را دوست دارد و محسن را بالعرض » و ايغأ مسن كد جد و سمى در ايصال
نفع به عصناله موده - بس شيه بكى است كد مالى به مشقت و ثمب حاصل كرده باشد هر آثنه آثرا دوست دارد و در صرف أن صرفه رعايت غايد ٠ مخلاف كن ى كه فى مشقتى ,الى بأو رسد تدر آن ندائد و در بذل أن احتباط مر ندارد ه والمذا مادر فرزاد را دوستثر از يدر دارد , جه «قاسات رنج و تمب در ثرييت او يشار موده ه وهم ازين سيائدت انك شاعى شمر خودرا دوسكثر دارد و اعجاب او بآن بيش از ديكران بإشد ه وجون مسواليه ثبل است و او را تعبى در قبول نيت . لاماله «حبت أو محسن را درين مره ناشاد - بس بابرين مقدمات محبث محمن محسناليه را يشتر از عكس باشد ه و مثرين الواع محبت نمت كه منثاء آن محبت خير و كال حتيتى باشد كد آن لذت عتقلى است او متعاق بوه نفس له بعوارض 2 ازينجبت ست كه قواعد ابن محبيت أ وصمت اختلال عن 3 «حذول است - و سمايت و ينه را بساحت آن راهى يست بمخلاف ديكر انواع محبت كه بزوال سبب زائل شود - جنانجه مضمون 30 الاغلاه بوذ م لض عدو إلا لقي مشر 35 انث م و ابن لذت يحتيقت وتتى حاصل شود كه از اكناب ملكات فاضله 5-7 وابه نفس خود بردازد - و ميان او و عالم عتلى حجاب و بين مرتئم شده جشاهدة وحدت حترتى صرف وحق خش و نيم أبدى و لذت سرمدى متحقق شود اه 0 أن يار كه در بردة اسرار مان بود م از علم بعين آمد از كوش بأغوش
و ابن ميته بلندترين رانب كلانست - و ازينجبت حلم آثرا فوق مرائب سمادات انساق اعتبار كردهائد جه نا مرآت هتى از آثار قواى طبهى و تاق و غار تملقات جياق صافى اكودد جمال ابن كال رخ ايد - و ما سألكى از خودى خودكه ابمد منازل و اسدق مراحلدت تكذرد بساحت وصال ترسد ه ٠ يتاه
وصال دوست طلب ميكنى زخود يُكذْر ه كد درمان نو و او جز نو حائل بست
در
كويد سعد دولت وصل از جه باق 0 خود را كذاشتيم و قدم يشت زدم ارسعامالس كته جون خداى تمالى كبى ارا دوست دارد تماهد او كند جتانكه دوستان
الاق أصرى ب آرد اكه ابن ن كال الت كا دوا أنه اما اماع تك أن سكن كدأش ست جه 08 دن كاب واسنك سار ات ه (ل[الله ا .4 الماحين تَ ونم الركيل ه بلكه در حديث تدمى زياده ازين واردست
اط و ب ون 5 000 جنانجه فرءود د اذ احبيته كنت سمعه وابعره الى آخر أحخديث ه و در حدشى 00
رم 3
٠. 4 عمو مام ويه مهو بير الف يه
اه بن ةشاشه ومن تحلشه : ف دبته ومن على ده تأنا د دته ٠ واهم رسع اطائيس اكه تشايد كد مت كدى الى برد اك جه عاقت او أنى است د واه آنكه ببست حوانات ٠رده راش شرد أكرجه عاقت أو مرف الكت بلك مجو كوى را عرف كس يات الب كند 2 الوبيه كيه خرد يبعت رركت و مثل شريف - وعتل از همه عناوئات اشرفست - جه او جوهريست ستولى برههه جيزها بام المبى اه
و يق كلام درين مقام آنت كد بإطاق اصحاب قر و بردان و اثتاق ارباب شمررد و عبان نختين كوهريكه باعر كن بكرن بوسيلة قدرت و ارادت وجرن از درياى غيب مكثرن بالل شمادت آمد جرهرى سيط نورائى بود كد بعرف حك آثرا عل اول خواقد - و در
ى اخبار تعبير ازان بعام اعلى رقه - و ككابر امأ كشن و حتيق آآثرا حتيتت عنديه خوائد اه و أن جرضص توراف خرد را و مبدع خردرا و هرجه از مدع بتوسط او مادر كوائد شاد از افراد موجودات , بجنانكه بود واهست و خواهد بود . بدانست - واكام حتائق اعيان برسبيل انلراق علمى در حتيقت او مندرج و منديج بوداه وهم جنالكه داه مثاماست بترعى از أشتال بر اغمان و أوراقٌ و امار ٠وجودات در مواد عرنى بر تاو همان ترتيب كد دران وه امستكن است أز مكدن قوت عظبر نمل و ازا كتم غيب بنطاى شود بى آبند -
000 # م مم مام ممما تن مما
مدو أنه مايثشاء و يت و عنده امالكساب » و اجون سأسلة عاد قاع ضرا
لوحي ردانى عوجودات كراق ينى عالم جما كه بحتد تفير و «وطن تبدل و مظهر فنون تبليات الهى و ظمورات تامتامى است رميد - حكت كاله تقلم أن عالم را موكرل بجرى ثابتالذات
ب 0001 مغير أشيثات © ينث ©
3 لابت بيقرار اعجويه تاى اه كدجاى ينيد وتانتد برجاى
( ور )
اعلى نلى دوار لودايد د ا بحركت دوريه او اوماع غريه ازاقره امل آيد - و جمر وشتى حادثه' مبين كه منوط و مربرط أآنست زايد او بجر وقتى از هبد" قريب حوادث .كه انرا عل فال شوانئد ٠ وانمايت افراد عتولست . در مالة وجود مورق حديد درائينه حورلاى عناصر رخ نايد ه واجون نوبت اباد مذمهى عواليد ثلايه شد حكت حكيم عليم ٠ جلت قدرته و دنت حكنه , الثضا جنين فرمود كه مجبوع كالات مرائب مايه درنشاء اناف كه اشرف انواع حيوالاتاست سمت اجناع واليام يالله فضيلت عتل قدسى كد مبداء اباد بود درين نرع كراى بدورت عتل متناد فاه كود نا جون نس انالى بان ريه متجل ردد و بعالم اعلى كه مرئبئ عتل ات متصل شود - وانتنه' ايت بر بدايت منطبق شده دائرة وجود ومين تذولى و صعودى تام و سر اتام كردد » ساد ابن كن سركرى بدكه اول ه زاتما بهنه جهان ستركرد بس روشن شدكد شجاكم فائمة كتاب وجود «قل قدمى بود خائية آن نيز عتل انبىاست - عنزلا دانة كه بهد از البساط در صور اغدان وشعب و اوراق وسير در مراتب كثرت ومدارج ارثه در آخر إصدورت ميت شمار وحدت اكردار أولى لاض شود- و مر ابن سير دورى 1 درجيع مراتب «وجودات از روحانات و جسائات و علويات و مئليات مارت - در انلاى كد رابنة تلام عالم اجام اند بصورث حركت وذعى قاهى شده - و در اجسام ناميه بحركت مقدارى تمولى و ذبولى - و در تقس ناطنه در طي حركت فكرى د و اينممه يحمتيقت ظال حركت جى ذاتيدت كه در عرف اساطين اثمه ذوق و شود آثرا تمل لذاته على ذاه ميكربند ( تلم ) از خود يخود أن يار كرائمايه سفركرد » هوعين سثربود وعم اوحاصل فىالبين فق سنرى نيست دديرد ره يحقيقت 1ه ازعين شود نو أكر دور شود فين حي كنتدائد مع كد مردم يعضى به مجارت فطرى وطهارت اصلى ازملكات رديه مجئتب باشئد ب و ابن مائته تادرائد او عضى تابرانكه يقكر ودويت بردانت رذائل مللع شوند ازان اناب جود ايثان متوسط اند - وابعطى بوعيد والهديد واخوف عذاب و رجاى ثواب از شرور احتراز كند و ايثان أكثرند © واطايقة اولى اخيار بالطليم اند او طئتة ثانيه اخار يمل
ثم او 33
( #ع ) مائئة ثالنه اخيار بشرع - و شريعت نبت اين طائنه ماتتد بست نبت + كتى كد او را طم درك يرد ب وار بشرييت «تأدب نود جتان باتد كه كى را أب در كلو كيرد و در الباح او هيج حلت متصور يائد » و شكى تيست كد طالقة اولى أشرقند - و ابن مرئية ابرار وااليات 8و التقباتة هد شرت رمالت بنأه ملراتات وملابه عليه درشان صرب ى يى
ور كعمو ها ا «#ميس رست موس وى 7 دسب
از أكابر صحابه بود فرمود نعم العبد صيب لولم فاه ما ال 1 ممه ه لكر بئده اسنت عميب
2 فرناً أو را ترس خداى تعلق يردى عمجنان بر معصيت لدم ل « ) لمعة سوم در اقسام مدينه 4
لك كنته اند كم مدن دو قسم است ه يك 1ت سبب أن از جنس خيرات باشد و كن مدينة ناكل ات ه دوم 5 نكه سيب آن از جنس شرور باشد و آئرا مدينة غير فاذله خراتد » و مدي ذائله يى نوع بيش نيست د جه حق از وصدت أكثر «تمالى أست - و اربق خيرات متعدد نبست ه أما مدينة غير فائله سه نوعست ه يكى آنكه سيب اجماع ايشان غبر قوت لطلتى باشد - جو ةتوت غضبى و شمروى - وآثرا ندينه جاهله خوائتد » دوم آنكد از استعال قوت نطنى خالى ناشد - وككن ابن قوت را خادم ديكر قوى دارند - و هين منى سبب اجتاع ايثان شده باشد - و آنرا مدينة فامقه خوائئد ه سوم آنى سبب اجتاع ايشان ثوافق در عتائد باطله باشد وآ ثرا مديئة قاله خوائتد ه و جون بمامن دولت حشرت ماحيتراى مدير امور زماق يم مالى محروسه از قل مدن فاشله شده - و ايضأ حال مدن غير قأشله 8 مغادت از حال مدن فائله متوان دانت - صرف عنان عزعت به تفاصيل مدينة تاغله أولى مود م
مدينة فاذله مدينه ايست كد اساس اجتماع احل أن 7 قواغد كنس سعادات نز دم شر در موسس بأشد و هس آثنه ايثان را در اعتقادات حته و اعبال ماله اشتراىف باثد - و ايا وجود
اختلاف اشخاص و تبان احوال طريقة مير ايثان متوافق باقغد واهه يى غابت متادى
شوند هو جون بنابر حكتى كد ماقاً اعالى بآن رفت - توس انساق در عرائب قوت تماق
3
( م )
مذ تناوتد و مرت اعل كد آن ارا ,نفس قدسيه اخوائئد الم عتول متصلست - او مرا'به ١ ماد
و اسثل كد بليد متناصى است متبط عرابط يباثم ه بس ادركك اين جاعت در امور ينا وا 5 أدن اسراد لكت و شريفت در يك عرابه قوائد بود - بس اتوائق در عتاعد كد بان إشارت رفت بدن ونه صورت بلدد كم همه در امرى مجيل شريك باشند ل جه غير ختى را نر تتاصيل آن اطلاع بلشد ه و بيانش آنه طبتهُ عاليه كد جائيد المبى .ؤيد اند و از الراث 1 مجرد ب و مبدهء حقيقى را بصنات جلال و سات جال داتد - و بركيثيت صدود
تملتات طبعى 1
سللة موجودات از مبدء بر تريب واقم مطلم باشند د و معاد ننس را بر وجبهى كد معابق
سالا باشد تور تايند ه و جون نفس را درين نثاء حقيقى #ملتى بوتي جساد دست كد
إسلب آن ادراكت صود وماق جماق ميكند - جون حن مشترىك و وهم و خيال - و ان قرى را بحسب اختلاف اموجه در عا وتكدورت مرائب ات وا در هيج وقت هيجيك ازن قرى در خواب و انه در يدارى معطل مطاق نيست - بس در أنحالت كد ننس انسان ن قائق متئش ناشد - هرآينة در آينة آن قوى صورق شال ملائم آن ماق مشكن شود د جه ادراى معاق اذه لى شوب صرر حى و وشم در نثاء تملتى سيار تادر است - ليت اتصرق رآن خقنائق انث شق واخالات انك :ايان دو ان انثله اشرق ولاك ابثله باشد كه در جمانيات متصور شور - و يدور بصيرت داشد كد آن حتيقت وراق صود غيله و ماق موهومه است - و ابن طاثته اعاظم اوليا و اساطين حك بإشند اه و متسل باغرتيه عبته ايت كه امل آن از تشل صرف عاجز باشند وغايت سير ايثان متبى بتعا وهميه شود - كن داندكه آن حتائق در فس خود ازان قيود مزه انداو سجز ود و رجدان' سعرفت طقةُ اولى مرف باشند و ابن طائته ادل ابانتد » و فروتر ازين مرابه طائتهة باتتند كه بر تصورات وهمى نيز ادر نأشند و سير ايثان در معرفت مبده و مماد از صود خيال اكذرد - و اما برجدان طبن اولى و عجز خرد طرف بشند - و ابن طائئه اهل تسايم اند » و فروتر ازيئ طالته قاصر تقلران باشند كد اصلا وراى مره حصومات مره ديكر تصور وقد كرد - واثر الثله و صور بيده اتتصار كنند و ايثائرا متضمئان خواد ه و جون هريى ددر وسع خرد استتراغ جد مايد وبنبايت استعداد خود واصل دود به تتصير موسوم تاشند ل له
ا 02 بلكه همه را روى درقيلة حتيقت باشد ه و جون صاحب ذريعت عليه اذ لالماوات و آكلاتحيات موث بكاف؟ الم است هن آثنه بمتتضاى أمرنا أن كط اناس على كدر عتولهم بإيد كد جوامع الكلم آل و وجى اناق 2 لك را تدر 0 ادا خرد ازان حتلى وافى باشد نا در ل نوس لاقمه على اختلاف عراتبهم كاقق توائد بود ل و هريك از تعلثان زلال كال را بحب اختلاف مشارب و اذواق او از مشرع عامالورود شريمت تكين غل" طلب شود ه 2 ه بيت ه درن ميخانه كر آرى خمى بر مازد از فيضش جف ال 1 ا دا و ازيتجبت امت كد آيات اعجاز غايات قرآفى وكاءات هدايت مات حضرت نقيت تداق ير استحكام احكامش عرب ابس تكد شائيه انهدام را بتراعد آن راه تارق بست و قائله انتعام را جءاقد آن مجال تصرف فى كاه محكست واكام متثايه - و احتائق او مماق را فى در دثائق تتذعهى بر عتل قدمى كه مغر ازاز عجريد است اجاوه ذدهد - وكاه در ملاس صور خال و اشباح الى بر مشاعر حى در معرض عرض أورد 0 © بثت »* مهار عام حش دل و ان تازه ميدارد رك اصحاب دورت را يو ارباب .من را 1 و حكا نيز كام از كاس قياس برحاى رحيق محقيق و زلال ممالى را در مشارب حريتان بزم طلب ريزند - و وقق از جام مميلات شعرى شربت »سارف را بكام مسترشدان نونيماز رماتد وكام ايثائرا به خل و قل اقناعات أناعت فرمايند ما هركن را تدر «تدرت هدابت وده باثند »ه و هرجند ميان ابن طلوائف در صور اعتتادى عنالئق باشد - فاما ينابر اشتراى در ابر اجالى و اقبار در نحت مدير فائل ميان ايثان تمصب او اند واقم نشود ب و كم مدر در توجه بكايكه ستعد أن باشند متماعد سُوند » و اركان مدينه فائله بنج طابته اند » اول افائل - و ايشان جممى بأد كد تدبير مدينه إيثان منوط بأشد اعنى علماى عامل و حكاى كمل كد بقوت ادراك از اباى نوع منتاز اند و صناعت ابشان معرفت حتقائق موجودات است » دوم ذوالالته - و ايثان طائف؟ باشاد كه,
عوام ذا بكال اثانى دعوت كتند و عراعظ و نسائح از رذائل منم كتند او تقرائات جدلى
( مع ) و خطاق و شيرى عتائد اجالك ايثائرا از اتحراف نه دارند - و مناعت ايثان علم كلام و فنه و خطابت واشعر و نظا أن ياشد ه سوم مقدران و ايشان مائفة؟ باثستد كه موازين قوانين عدالت ميان اهل مديئه نيه دارئد او لين مقادير أثياء برأى ايثان موكول باشدب و مناءعت ايثان حاب و استيذا و هندسه و طباو جوم باشد ه جمارم مجاهدان - و ايثان طائنةا باشند كه مدينه را از تعرض اعدا و متغليان نكمه دارند و ذبط نور و قلاع و طرق بكنايت ايثان مربرط و صناءت ايثان شجاعت و قرو هيبت باشد ه ينحم ارباب الاموال - و ايشان جماعنى باشند كه ترئيب ماكرل و ملبوس ابن طرائف از ايشان منتفام شود خواه از ججات معاملات و صناعات و خواه از وجوه خراج - و صناعت ايثان حرف عتتافه و مكادس متئئنه است ه وعدالت متتضى انست كد هىطاينة' ازبن طرائف ارا بل هى شخص ذا از طائية در مره خود دارد ه و بايد كه يك كن را يصناعات عتتلته مشفول أكردائتد زبراكه «وجب تحير طبيعت شود و هيجكدام را يكال ممتدبه نتواننت رسائيد ب جه كب كال هن مناعتى را وقتى و توججى لائق بايد - و جون وقت واتوجه برممه وزع شود همه در مرليةا قصور مائد جنانيه كتعائد من طُلب الكل قله الكل ه و ١ كر كنى جند مامت ذائد اوارا بآأنيه اهم يا اشرف شد - بلكه باه او را در آن بميرث يش 'باشد - مشغول داشتن و از ديكر صنائع منع مودن اول است - نا يك كار را باتنان و تاق يجا آورد - جه هن أينه در نقلام «مالح ادخل باشد ه و غير ابن طوائف از اركان مدينة فامله خارج اند - و ازيثان بمضى عنذله' آلاثت و ادوات ابن طوائف اند - و أكر ابل فضيلت باشند شايد كه بتريت نفصلا بكمالى رسند - و الا ايثائرا باعال كه سبب «صالح مدنت مرئاض بايد داشت » و يعضى عغزل؟ كياهان باثند كد در مزارع و باطين بديدآيند و ازيتسجيت ايثائرا نوابت خوائتد - و ايسان هم بنج منف باأشعد » يك مرائيان كه بافمال فضلا و شعار ايشان مترائى شويد و بلباس بزركان هتس كردند تا بآن تلييس تلبس بأغراض فاسدة ذليه و اعراض كأسدة دليويه جويند » دوم محرفان سكه هوا و ميل برفائل بر ايثان غالب باد - و بتابرين قواعد ملت را يله و تاويل خواهند كه موائق مشتهى طبع خود مازاد ه سوم باغيان كد احكام بادشاه عادل راكه بر رقاب قاطبة انام اطاعت و اقياد او واجيست كردن تهند او ميل يادشاقى دك رفة)
( 6« ) كتيد او برهه كن دقع ابن طائفه ثرعا و عتلاً واجيست ه جمارم مارقان كه سبب قسرر قهم بر بر اغراض قراعد مات و مطالب كدت واف شري و أن وا عر ماق ديكر حل اكنند .و از جاده استقامت متحرف باثند - و ار أبن احراف راسخ باشد و از تمنت و عناد الى باشند اميدى برشاد ايثان توان داشت © ينجسم منالطان كد مقائق ترسيده باشتد او از جوت غلاب مال و جاه بدعاوى كاذيه اقدام ا باغاليط مموهه در بازار وكا بت دكن خود فروشى لهند - و اخود را در صورت داتايان بموام عايند و حالانكه خود متحير باشند - اينست
آنيه از امناف أوابت مشمهور است م ١ لمعه جمارم در سباست ملى و آذاب باوى »4
اولا بر سيل هيد نممو ده ميشود كه مرتبة ملطنت از جلائل نعم البيست كه از خزانة الاف اماف ينضى از اراد امجاد عياد را ارزائى شده واه مرليه بأبن رسد كه حطرت مالك اللوّى «ثلمت حتبتى برئوى بر احوال او اندازد و مين هراتب و حتوق كافة بنى نوع برأ و.حكم او منوط سازد نا همه را على اختلافالمراتب روى حاجت قبل باركه كردون اشتاه او باشد م
يق از خواص عباد ود را در مسند خلاثت خاصه سكن داثته از انوار
و در حديث وارد است لله بادشاه فالالله است در زءين واهر مظلوم از آسيب نوائر حوادث زمان بناه بأو آورد - و شكر ابن نعمت عثلى و علية كبرى رعايت عدالت است ءيان آحاد برايا و اقراد رعايا- جنائجه فحراى كرعة با داود انا طناك خَلِنَة فىالارض فاحم بين اناس امن اغاربى بآن كواند بود م
واد أن عنهيدا ابن مقدمه نكاشته ميشود كد مجتاتكد «دينه محسب قسمت اولى ماقم فاخله و غير فاشله ميشود ب ساست مألىك أيز متقسم بر دوقم است » ايى سياست قاخله كد انرا اءانت خوائئد - و أن نقظم معالج عناديت در امور ماش و بماد نا هربك يكلى كد لاثق أوست ترسد - و هر آئينه سعادت حقتى لازم او توائد بود - و صاحب ابن مياست بحتيقتت
مخليفةاللّه وظل الله باشد - و در ككل سباست متتدى بصاحب شريعت - الاجرم ماين آثار و
( هس )
لرامع 'انوار آن كمانة عاد در هر بلاد وامل خواهد بود - و عنتضاى (يت)
د فك 2 5 فى أطلمة الس مأينيك عن ذحل
حدما ثراه ودع شيئا سمت ايه
ابن قم ذا مثال دوشنر 5 تتاب عاليتاب دولت صاحب زماى سليان كا استاكه انمه كشن و تمتيق يشتر بظلبور تباثبرآن درن روركار خجه انار مبح مادق يوم تل السرائر لهسور مظهر «وجودائست فرءودهائد جه باندى زبانى ملك و ءلت دا دواق 5 86 هرجه تامتر افزوده - و طوائف انام دركنف امان از حوادث زمان آشوده - كرَّى وا مش از ايكيا ب خورده - و شاهين و دراج در يى آثيان خواب كإوده ٠. اشتمالى اكاب معدلئش راكه اشمة اسان بشثرق و غرب عام رسائيده در مدارج بج ادتفاع دوز ائزون داراد و
از عين الكل زوال و وصيت هبوط و وبال مصون و مابون كردالاد م دوم سباست ناقمه و آثرا تقلب واد - و غرض اصحاب أن استخدام عادال و تخريب بلادالله باشد - و ايشائرا دواى نإشد و باندك مدلى بتكبت دابوى متصل و بدقاوت ابدى متلا كردئد ه جه بادشاه ظالم جون بشائى ات على كد بروى برف مند ب هراثنه اماس آن تاب آقتاب عدالت الموى كداخه كردد وابا متهدم شود دو زركان خرده دان ذاتسد كه بخرده ريزة كه از جثه' بيده زلى كيرند كنج خسروى «مسور نتوان كرد و از باى ملتى كه از دست مورى حقير ربايئد سترة سليانى ترتيب نتوان عود - ماز عردى كه مرسومش بجوب أن مال مظلومان ينوا متانند مآل آن جز ال زار ناشد بالك شراب كه از خون دل يجاركان بركنئد از خندة آن جكرية خوى حاصل نايد و از نثاء أن جز حار الام و اسقام زايد - و از دراعة فتيرى كه بنارت برند درع داؤدى ثتوان ماخت د او ان كبنه دواجى كه از محتاجى بتاراج بربايند بالش سند شجريارى حاصل نتوان كرد سيرى كد از مال يثيان يسامان بافند مائع نير قضا نشود - جوش كه كه از وجه كدايان عريان مازند دافم تيغ بلا تكردد - بلكه از سام حوادث زمان صاحبدولق امان بات له ياطن با بلك درويثان صاق دل يناه اورد - و وصول بنبايت مقاصد وهرام بلند همتى را دست داد كه در وقت توجه اسار و التحام ادوال و اخطار بدرقة راه از خاطر مقيان مدرسه و ساكنان خانقاه خواست - تاج سلطتت
بسو عردىا قرار يفت كه مراد از خاطر بى سر و بايان تاج بنش طلبيد - تخت خلانت متقر
( خم ) بادشاض شدكه فيض از خاطر كدايان تواتك دل دريوزه كرد ه #إشس 4 بر در ميكذه رندات تدر شد ه كد ستائئد و دهند افر شاهنشاهعى خشت زيرسر و برتارك هنت اخترباى 0-0 دسكتدرت ذكر و نسب ماحججاى جنيبيت كثان سعادت ازلى يجاى كلكرن خوشخرام و شبدز تركام أشمبب 0 4 ادهم شام بر ماريلهئ ماحقرائى تدئدك نمضت بادباى عزمتش ببانب صلاح مال و فراغ بال عاجزان شكنته بال باد - وعنايت لميزلى وض كيت بادياى و سمند جمان بماى ابرش 7قتاب و نتره نك ماه در ربك تخير و مقود تدايلكيى ستانى كشد كد در مران «مدلت و رأفت 5ص بالسيق أذ كتروان عالق متدار ربوده باشد - و تع احوال بلامات كذشيه كرده و مشاهد؛ دولك روز 'ثزون حطرت ماحبٍ رداق غال بزداق شاهد عدنت ر ميق أبن مدعي و تصديق ١ دعرى - أكر كلى ديدة اعبار كشوده و زنك غتلت از آنينه بصيرت زدوده باشد ه ماحب سياست فاضله بتانون عدل منسكى بوده رعايا را بجاى فرزندان و دوستان داند
12
و حرص و حب مال ذا مقمهور قوت عتلى لردائد م و صاحب ساست ثائمة مسى تاعمد
ظلم نايد و رعايا را نسبت با خرد يجاى بنتكان يله ثاب ستوران دائد و شود بنده حرص
عملم .عمو اء
واهوا باشد ه عتتضاى الناس زا نهم اثبه منرم بابانمم والناس على دن مل ركيم # مردءان در سيرت تنيع سلامطلين زمان كتند جون زمام زمان بدست يادشاهى عادل باد مه كن را روى در عدالت و كب فضبات بأشد - و 3 برخلاف ازين برد مردم را ميل بدروغ و حرص وسار رذائل باشد ه و ازيتجاست كد در حديث «صطئوىي ودود يانته كي - 0 سلطان عادل باشد او را او هرحستهةكه از رايا مادر شود نعيى باشد - و اك غلم باشد در هر امود كه از ايثان ظاهر شود شريك باشداه
حي كته اند كه - بادشاه بابد كد در او هنت خصلت باشد » اول علوهت وآك به مبذيب اخلاق حاصل شود ه دوم اصايت در راى وككرت - و آن بردت ارت وكثرت غربه دست دعد 8 مسوم قوت عزعت ل و أن براى عراب و قرت ات حاصل شود ورا
عزمالملوك و عزمالرجال خواتد و اصل در آأكتاب همه خيرات و فشائل مضت ه
حكايت كرده ادك مامون خلينه را اشباى كل خوردن بيدا شده بود او يدن واسعه قاد
لا
( سم )م عظلسيم يعزاج او راه يائته جندانسكه اطاى حاذق بمزاوات ممالجات طلى در ازالت أن “غى مكردد به جاح مترون شد ]1 دوزى كد عام اطا را 2 مم كرده بودئد وأكتب احخار كرده
درين باب مفلارحة ميكردئد ه بى از ندناى خاص درآند دون حال مثشاهده كرد كنت -
يا اميرا مومنين فابن ع من أعز زمأت الاوك ؟ امون اطبا را كنت احتباج علاج نيست كد بعد ازين اقدام دين آمس تخواهم عرد ه جام صبر وعدت شدائد جه صبر متتاح ابواب مطالب و أمانست - و دن جنوس دن قرع 3 دك و جم يسار تا بطمع در مال مادم مذعار نشود ه شثم لشكريان موافق م هم نسب ءاجه هى أثينه موجب اعوزاب خواطر و مهابت و وار خواهد بود و ان خصات شرورى نيسث اما اولى است ه و يسار و لُكرى بتوسط آن جمار خمات كد عاو همت و رأى و صبر وعز* نت حاصل ثوان كرد بس عنده سمين جمار باد ه والحمدلل الى كه حضرت بادثاه دين يناه را جيع ابن خمال حاصادت و ذات كريش بنمابت مارج ابت و خلال واصل م
و در سبق تيد يانت كه بادشاه طيب عالءست - و طبيب را از معرفت مرض و اسباب درد و كدت علاج كزرى نبت هم بس م ار أيه بز سلطان واجب باشاد كه هر ملكت و طريق علاج كن بشاد ه و جون عدن عارئدت از اجاع عام عيان طوائف ثاتلئه - سن مادام 3 هريك از ابن طوائف در عرد خود باشند و بشنل كه وظينه؟ ايشادت قيام ايند و تصيبى كه ايثان را لائق باشد از ارزاق و كرامات ( ينى جاه و جلال ) بايثان رسد - هر آينه مزاج مدينه برنهج اعتدال باشد و امور ببست انتظام موسوم - و جون ازين انون منحرف #كردند هرآلنه مودى باختلاف شود كد موجب المحلال رابلة النت است و سبب فاد و اختلال ه جه مترر است كد -بداى هر دولق اتفاق آزاى جاعتيت كد در تماون عنزل' اعضاى شخص واحد باشند - جه برين ادير هجنان باشد كد شخصى در عالم بيدا شده بأشد كه قرت انمه اشخاص داثته باشد و هر آينه هيجكن از آحاد با لو «تاومت تتوائد كرد ب و اشخاص بسيار اذ حون مختاف الآآر ا باشند » همه غلبه براو تتراقد كد 1-1 مان إيشان تأنى مين طريق حاصل شود "ا زلا شخص واحد بأشند كد قوت او يش از قوت ابن جماعت باشد ه و جرن امي هيج كثرت فى وحدق تأليق مالم نشود ء واآن وحدت
235
( مم .2 عدالست جنانيه ان بيش كذشت - بس مادام كد سلطان بر ثانون عدل رود و هرك از طبتات عردم را در هرتية خود دارد و ايثائرا از غلبه وتمدى و طلب زيادى لع كرمايد هر ا ثينه متى اتقام باشد او ار برخلاف ابن باشد حرطائته ارا داعية نم خود غالب آيد و باذرار يدان برخزند ساو بواسطة افراط و تفريط رابطة النت اعلال يابد ويه تجريه علوم اده ا 5 نا ميان اصداب آن مواقنت بوده و ساوك سيرت غدالت ٠ينسوده اند در تزائد بوده ل و اجون ظللم و عدوان درمان ايثان غالب شده دوى بزوال مهاده » ده عقتضاى متدمات سابته اهل زءان برطرية سلاطين باشند يس جون بادشاه و أتباع أو در لم كوشئد مركن را نين داعية غلم ك در فطرت مكنون ست بحركت يد و هيل بغابه كند - او جنانجه ترير رفت 0 با غليه جم لمإردد عن هرا يله مودى ساد مراج عام شود - و لمبدا كته اند كك الف يق مع اأكثر ولايقي + ىم اند دوات را بدو جين 5 توان داشت - بى به اله و اماد ميان «وافتان و د عنازعت و اختلاف ميان دثمنان ب جه هركاه كد دشمعنان 0 مشغول باشند ايشاارا نزاغت قصد ديكرى ناشد ه و ازينجبت جون اسكندر برملكت دارا غله كرد اشكر عجم بندد وعد بيار بودئد الدرشه مود كد أكر ايثائرا ميكذارد .بادا اتناق نايند و دثع ايثان تذر اللا 1 ايشائرا استرعال تابد از تاعدةٌ ملت و مروت دور باد » بس با كيم ارمطاطالإس مشاورت كرد - كم فرمود . كد ايشائرا «تثرق ناز و هر يك را تككرءت او الألت موذعى رجرع ناى 5 ممديكر مشغول شوند واتو از شر ابثان اعن بلثى « امكندر ايثائرا مارك طارائف سساخت و از آنوقت 13 عنهد أردشير إبى إيشان را اتضاق كه سبب أن ظطمورى ترائئد عرد مسر نشد هم و بايد كد اصناف خاق را بأيكديكر متكا دارند ما اعتدال تعدلى حاصل شود د وصجناك. اعتدال مزاج از ازدواج عناصر ارعه و تكاقوى ايشان حامل شود اعتدال مزاج تمدنى 3 به تُكافوى جارصنف متصور شود ه ش اول ادل عل - جون علا و قتها و قضات وكباب ومكعيسات :و لادان “و سان
و اطبا و شعرا كه قوام دين و ديا ماع اقدام تلام لمائف اتلام ايثان منوط و مروط
0 4م ) : امت ه و ايشان ينزه آب اند دريان عامر اه واهانا مناديى كد ميان علم وآبدت لزه اهل بصيرت لاقده از أب روشاتر بلكه از آفناب لامر نواد بوداء
دوم اهل ثعشير جون دليران و مجاهدان و حارسان قلاع و ثنوركد نظام مساح الم إىآمد واشد الديثة تيغ صولت ثمار كينه "كذار ايثان صررت هه بندد و مواد قاد اهل يفى و عناد بىآنش قهر ماعتآثار ايثان اتخلال و اشتحلال له يذبرد - و ايثان ناز (نش اند ل و وجه مناسبت از اكت مرق كه بدل احتياج اد جه آش را بجراغ ميدن كر اولى الابعار نيست » وم اهل «.امله - جورك. تحار و اصحاب بضاعات و اراب حرف و داعات كه برسرلة ايان .يادى اسباب الات و دائر ممالح مرئب شود - و اطراف «تاعده از خصوصيات اءتمه و ادزاق يكديكر تمع و محنوظ شرند - و ءشادبت ايثان با هراك ممد نشو واناى نبانات و مروح روح حيوالات انث او لتوسط تموج واحركت او فركونه بحن او تالس از زاه سابنه بداراطلاه' ميه' انانى ميرسد در غايت ظهوراست م جمارم ادل زراعت - جون بركران و دهاقين و ادل فلاحت كد مدير نبانات واءرتب اثوات اند واف واسملة مساعى ايثان بتاى اشخاص اماق در حعز امتالحه و محتيقت كاسبان مدوم ايثائد - جه دير طوائف در وجرد جازى زياده عىكنند بلي بلك نل .وجودى از أكلى بكى يا از الى بسالى يا از صورتى بصورى مينابند - و قرب ايشان با خا كد قبالكاء سائران اثلا و مطرح اشمة انوار عام باك و مظير غرائب مصنوعات و عد عجائب مكرنات امت در لبايت وشوح » و #هجنانكه در مركبات جاوز يى از عابر از قلط وأجب موجب زوال اعتدال فاد و الات نوق اجتاع على نز غلية ي3 ازن اسان رمنفك 42 سيب بطلاث نظام و حدوث اختلال شود » و بعد از رعايت تُكافو ميان اصناف ازبنه در احوال هربك از آاد تقار بايد عرد و مرية' هى يك بتدر استحتاق تين فرموداه لو جموى 3 طبنات عردم بنجت » اول كايكه بيع خير باشند و خير ايثان متمدى بذبر شود - سجرن عاماى شريءت و مثائخ طريقت و عرفاى حتيقت - او ابن طاثنه غايت اباد و خلامة عباداك و مهط قيض ازلى و ممليع عنايت بزل ايثاتتد و بحتيتت ديكر ات
0 طّل ايثان در سبمائضاء' قود در آنده اندم (ترد) ياك عائد: للف كركر جمان را »0 ترعيماق وعام درين ماله طذلى
و حك تنه اند كه بادشاه أبن طلاينة را بايد كد نزديكترين طوائف دارد يخود و ايثائرا برطتات ديك جام كردائد د وكته اند كد حركاه كد ارباب عل وكاست يضرت بادقاه متردد باشتد نان" ترتى دولت و الزائد رفمت او باشداه حكايت اكردة اند كد حن بوبه كه در عبد خريش والى مملكت رى بود و بمحبت حكا و علما از سلاطين روزكر خود مماز ل نر يخزاى دوم رقت - و در مبادى قتال غليه لشكر املام را شد و بركتار استبلاى تام بأقند - بعد از كن تفي ادل دوم عموم يانت - وااز اطراف لشكر جع كرده روى به لكر عراق لهادند و ايثان الهزام ياقتند و ا نسي متلا شدئد ه ملك روم ؛ إنشسث او اسيرائرا زد خود خوائد درآ بان خم او نم از اهل دى يود - جون ملوم. كرداكد او از رى است كنت - آر ثرا يناتى دهم به يادثاه خود ى رسا ؛ كنت ت بلى خدمت كنم »
كك سد لويد ارا بكو داز قسططيه .بين قصد أآندم كد عراق راث خراب مازم - اما جون از سيرت و احوال تو تحص ودم مرا علوم شد كه ناب دولت تو هلوز متوجه اوج كال ات و مترتى در مدارج اقال جه ١ تكن راك آتاب دولت روى بحفيض زوال و مترب افرل و انتقال مهد - تزدبكان حضرت و حكاى عالإمقدار و فغلاى امدار جون ابن عميد و ابوجمفر خازن واءا على ابن كسم و ابوعلى باع نباشند . جه اجتماع ابن حاثنه در قاى باركاه نو دليل بر دوام اقبال و ازدياد جاه و جلال باشد ازينجبت متعرض ملكت توا انشدم © طبتة دوم كانه باليهيم خير باشند اما خير ابشان متمدى يفير أياشد - وارية ابن لبت از طب أولى ادلى است جه جمال كال ايثان يخال ارشاد و كال آراسته ويخامت تماق بأخلاق المبى مشرف اتد - و ابن طته كرجه يود كال متحل باثند اما از درجة تكيل كامر اند - و ابن طائئه را كرابى بايد داشت ل و معاتع و منت ايثان مكنى ع كان اند ىه بابع نه خير بأشند و نه شرير - وان طائئه را در لل امان عخنى بأبد دأثتن - و شخض جناح رأقت بر ايشان فرمودن. تا از فاد استمداد محنوظ مائند و يدر امكان
تال لاثق برسند » متها جبادم كان اندكه شرير باشند- اما شر ليثان متمدى بغير نشوه -
( هدر )
و اين جماعت ارا تير وااهاات بايد فرمود - و بزواجر «واعظ و زوادع نصابيع ايشارا از فشائع منع بإيد عود ٠» و طة يتجم اكه با شرارت ذالى شر ايثان متعدى ينير بأشد و ان طائته اس خلق إشند و ماد طائتة اولى » و ازبن طبقه ججمى راكد اميد بصلاح ايثان باشد تأديب مهذيب بايد مود - و جمى راكد اميد بعلاح ايثان ناشد - اكر شر ايشان غير شامل باشد - بادشاه متتضاى راى محيح با ايثان مدارات فرءايد - و آكر شرة ايثان عوى داثته باشد ازالت شر ايثان شرعا و عقلاً واجب باشد بلريتى كد اصلح و اولى بود » طريق دفم قوت نك جاتن ؛ انك - وآن ان منم از مخالملت ا اهل مدينه أست ه دوم قيد-او
9 شع از تصرنات مد است » سوم أقى -او آن منمست از دخول در مدن ٠ وككر
بان امور مندقع ره سكا را لذن عراز كل ار خلافست - و اطي اتوال انثسان انيد 00 1 دسث و با و زيان ا اهنا ان حدواس اكننا يامند
تلم عضوى كه الت شر - مثل و با و زبان يا امال حسى از حواس ايند » وق انك درين اس 5 شريعت ح<مه بايد عرد و بحدود شرعيه از قنلم و تل در محل
مامه عمممق #« مونم ىا مق
خود اقدام يايد عرد وو از زياده يران محترز بايد بود جه فرموده و من ,تمد حدود الم نقد 0 و ابر قتل مشغوف نايد ار كى شرعاً متحق باشد رحم برو اموه - جنائيه ىر 0 انا ذم + دأ فى دبنالله » مجنانكه طييب براى ملانت باقى اعشاى قطم عضوى جائز بأكه واجب دائد ل بادساء -- طبيب عالم است م دير اول تالى ثانه لاه باد كد بحسب ءصاحت عامةا بى نوع قل يكى از اثراد ايان مأبد ا
و بعد از رعايت تكفو و تميين مراتب ب تعديل ميان ايثان در قسمت خيرات بايدكرد ب وهريى را بقدر استحتاق عظلوظ داشت ه واخيرات اسه قسبست د اول ملانت - دوم اموال سوم كرائات ه و هر شخص را استحقاق نصيى است ازين امور كد تقيص ازآن جورست برآن شخص و زيادق بر أنت جور است بر اهل مدينه - جه شخصى دا بى مريت استحتاق ل د أكتا نائق كردايدن ظم بر ايثانت » ولاه بأشد كد تقيض نيز جور باشد بر اهل مديئه د جه هركاه كه مستحق را عكزل” أزل از حق أو فرود اورئد هراينه موجب انكا ر خاطر او و ديك مستحان كردد و مسرى تخلل در نظام مدينه شود ٠ و بمد از قسات خيرات
بقدر استسقاق حنظ أن بر ايشان بابد مود بانكه تكذارد كد انيه عق كر يكيست ازن خيرات نومع 3
( عذ#ا ) اززاو زالل شود - و بعد از زوال عوض از ل امتحتاق باو رماند م وجركه متضدن ارد اهل مدينه بأئد ه واعثم جور بعتوبات اهل أن بايد كرد يآنكه يبر جودى عتويقى لالق بآن مرتب دارند جه آكر در متابل جور اندكى عتوبت بيار كند 2 تجا شد و » ازاى جور سيار عتوبت اندى كند نل بر اهل مدينه باشد ه و بمتى از حكا براتد كه جور بر هريك از اشخاص جور بر اهل مده است - بس يمتوآن شخص كد بر او جور وثته عتوبت ساقط نشود - وبا وجود عنو او اء ملشائراكه والى و مدير كل است عقوبت او جائز باأشد د واستى ديكر برخلاف ابن رقه اند »م و جوت عرض ابن منازعت حك حك عدل شريعت سيدالاام عليه وعل الهالتحية والسلام ميدود - برين وجه فيصل ميابد كه هرجه از جنس حدود الله است . جون حد سرقه وازثا و قطم طراق بمو ساقط يدود , بلكه بر ساطان اثامت عتوبت واجيسث - او آنيه از جنس حقالناس است ٠ كر قعاص ياحد تذف اسثاء مثو ستحق ساقط ميشود ه واككر تمزير اسث . هجنانكه در صورث خرب و ابذا و اهانت . بيارى از عتتان انمه مذهب شانى رحةالله برائئد كد ١ بأ وجرد عنو متحق سلئائرا از جرت الأديب تعزير أو ميرسد » وهمانا حكيت درين احكام آنكه بمضى شرور از أن قياست كه نرد آل باعل بلد مسرى است ء مثل زلا واسرته و نظائر آن .و مسامحت در مثل أن موجب اختلال نظام است - لاجرم عنو را دران تأثيرى تراد بودا» و بنى مخصوص بشخص واحد است و از أو غير سرايت ميكند ٠ جون قذف - بس ع آينه منوط به طلب و عنو ان شخص باشد » و عفنى كه دران احتال سرايت و عدم ان هردو قائم أت منوط به ظلر و رأى سلطان توائد بود - تاآنيه يحب راى ماحب اولى و اصايح دائد اعال فرمايد ه و ازينجلت كد أكر متتول را وارث خاص نباشد و ورائت او متعاق به ببت المال شد حكم آن منوط به مصلحت سلطان است كك خراهد تماص قرنايد و أكر شواهد عثر مايداه و دعايت عدالت وتق منخلم كرد د كد سالان بنئس خود تققد احوال رايا بذرءايد و هر بك را بحن خود از:ارزاق واكرامات فائز #دائد © واتترق اثمنى بآن تراند بود كد رعايا و مظللومائرا در وقت حاجث راه بلطان بافد- و كك مه وقت ميسر الود - روزى معين ارباب حوااج را ار
دهند ا بى وامطه عرض حوائج وادقم سواتح بر حطرت سلطان مايند.ه و مارك عجم را وثق
( >« ) ممين بوده كد وات عوام را بار عام بوده © و حضرت رمالت باه صلالله عليه واله وس فرءوده كد هركن كد الله تالى ولايت امرى از اءور مسلانان باو تنويض فرمايد- و أو در روك إرباب حاجات و مثللوءان يندد- حق تالى در ؤقت حاجت و فر در ردت بر روى او يندد- و او را از الف و عنايت خود محجوب دارد ه و اميرالؤمنين عمر بن الطاب ٠ رس ىالله عنه ٠
جون كى را تنويض ولايق فرمودى او دا وصيت كردى كه از ارباب حاجات محجوب نشود و در
عه
أللمهم
20 82 من مم مه دمو و مفو مة
يروكا ايثان نه بندد » و حضرت سيدالمرسلين » عليه انذل صاوات المامين ٠ دعا فرمود -
من وَل من أم أي ينا فرقق م فارفق ب+- و من ول من أم أمتي شيا فشق عليهم فاشاق ل در آثار مأثور است كد فرعون با أن طنيان و كتران در حايت دو خصات كر لوداء
اق وناب ود أزياها اك را ١ اناق وسؤل باو متموز - .و مين 217: بحلية جود واكم متحلى بود - و طوائف انام را از موائد العام عام احظاظ مينمود هاو ميالنه او در كم عرتبها يود كه روايت كردهائد - كه زلى از بنىاسرائيل ذا وشم حل شده او الهذيه كه مناسب اينحال باشد در مطبخ معد نود - جون از#منى خبر بانت نش قبرش اشثمال بذبرفت و مطبخان را در تنور غضب عية نائر؛ هلآى ساخت و بمد ازان ترد كرد 5 هر روز انواع اغذيه كد لائق به طبقات ناس از اصحا و ممطى توائد برد معد دارند و ببركن آنيه مناسب حال او باشد برساتتد » جون رياح عوامف جلال أأمهى از مهب قمبر
امنتاهى وزيد, 0 كرفت و مشت نافذة ازلى + ا ع اثالله الأيغير
له عمد
ما بوم حت بنيدوا 8 سيم هردو خملت را بضدآنٌ يديل كرده بود- ومنعش عرتبة رسيد كه در دوز روشن جرن شب تارى در حجاب توارى مانده ب و جون عنتاى مغرب در مغرب انزو و كنا باه حون خا مدر د كنج ادبار و انتنا مأوى كرفته و بغير از ابليس و اجنود إو مجك را مجال ملانات او 1 ه جنانيه حضرت مومى علهاللام جون به تشريف تكلم مشرف شد - در همان شب باعي الهى بدر قصر او آمد و يك مال بران دركاء ميود و مجال ملاقات عيافت - نا دوزى يك از ندماى مجلس او يتمد اسشهزا عرض كرد كه صوررق غيب سائح شده كى بابن صنت بر در ايستاده و ميكويد كد من فرستادة دا ام و بينانى بند دارم » فرعون كنت كد او را بإيد طليدكه با او تضاحك و مسخر كنم » جون طب
( 4ئا )
موده بعد از مناتثره و مبارحه 5 كلام عاق اعلام از إن اغبار مشايد . هريند يد يطاميتل 5
52 71 7 0 عه ١ 5 جنات هزه ببسل اورد وى شرك از ادل أهنين أو اعاجل لد - بلوجرد لمان مبين اكه
. 0 : 3 9 56 ابان ار ولات مود سر برآه : 3 ى أودد - يلكه عدم حور عأر سر أز ورا عدون
:ا كارش مخ 1 لك بدرة 2 م.كاد 5 كارش برغادت ت اكثيده بلرء خاعت الجاميد ه و خش يدر رسيده بود كد
سيل ار كرام الكاتبين بر 7 ار اطلاع نيائق وجز مكن عيجكس بسر سثرة او لشااىاء 1
الكو الوفاء 0 ا ل - لع يي مدبكه ثناث الات بر ارح ار الات كردم اند .كه اروز ك مومى عايهاللام بترمان المى يا 2 1 5 : 0 7 . ل لات تسر ول 17 5 يولهة أن دنه ا اسرالبل از مصر ارثدال قرمود و أرعون از علب ايشان دحك عإارة ٠ در همه لماخ أو إخير از يبك الإسناد كركين انه كثته بودند - و بكر آن اتدالمى موده كرشت عبرت ثيلان «وآوف داشت كد بعد از معاودت با خواض غود تماول كتد و غود باكى دوزخ براى تزل اواو
كك
ل 0 بن وني عه رات ممرام و راوم و عحلين ريب عرده بود ه
جك كته اندكه بر بادشاه واجب امت كد سه جسيز رعايت ايد » اول آإدالى شاك 7 ملك ه دوم شتنات و رأفت بر رعيت ه سسوم انك كارهاى بزد بردم خرد جرخ
تترءايد م از بنضى آل اسان برسيدد كه سيب زوال دولت جمار هزار مساله از خاندان اسه يرد كنت 5 أرهاي بورك كد لائق اعسل عَم ل و كياست بود عردم ارد دل باز كذائتم ٠ وأكتته اند كد اساس بناى .مدلت بر دو #اعده الت - يكى” تك هن تنه كه واقع شود فرض كند كد خود رعيت است و بادفاء ديكركى - بس هرجه بر خود روا ندارد بر وعبت جا ندارد ٠ دوم آنكه اتتظار اراب سايات عوز ككند و از
خارار. ابر حدر باشد ه ارمطا طاليس امكندر راكذت - أكر اعانت شداى تال شوامى
در اعانت فرياد خواهان سارعت كن سوم آنكه اوتات خود را مستغرق شعبرات و لذات جساى تدارد .جه 2 اناب قاد ملى همين است - بلكه از اوقات راحت و قراغت جسزى صرف تديير ملكت و معالح رعيت ايد 6 جكنى نديحت. بادشافي ميكرد واكتك ب وات ذنات مكن نا خائءان ملكت تر برنخيزاد و شكايت و ببدرلاه حت تهيرئد د و الحواب اجندان كن
كد عر ناه كنى كه دولت وعر جون آذاب اند كه بأمداد بر ديوارى و شباته بر ديرارى 3 باند - او جنان ن كن كه تو دارا خررى ديا تررا بخررد ٠ه حادم اك ناى
( ه15 (
را ررق 1 نداارة ماد نه بر علف او قر © ينحم آنى در رئاى خلق رضاى جق حك اليد
طلبد ٠ كم اف رناى غلق در عخافت حى اله طبداء هنم نك جون از أو حكم تصالى
دل كند و اجون رحت طأبند علو اكند جه ردت بر اخاق سبب ارت
مم عينص موء فيه لهييه« ممم ا مي تمرقة مه
است - جتاتجه در حديث صحيح أسث الراةون برجم الرحمن ارحمرا من فالارض رجحم من 2 02 . اع 03 5 1 37 5 4
فى السناء ٠ مثم 0ك" به صدبت اهل حق ماثل شد و از مواعظ و نصائح منقبش الذود » 3 آنكه ع كن را در مرتبة استضاق دارد » دهم انك بآن قناعت تكن كد خرد نال تكند بتكه سراست ملى بر وجهى تابد مه عال و اشكريان و رعايا را بامديكر «جال فلم
يوعمء 5 2
تاكاه دتعي عتتضاى كك راع وككم مَل عن رعيشه د هرجه در مكت واقم شود جون بواساك قصور سياست او باشد روز قيامت از او سوال خواهند فرمود ه و در البار اوردمائد 3 امير المومئين عر ن عبد العزيز 5 كيال عدات و قرط #وى و طهارت «وصوف بود ء ( جتائجه او ارا خامس الطنفا خر نده اند ) بد از ونات در خواب ديداد واز حال أو سوال كردد كنت يك سال ميا در ورط؟ حجاب داشتناد يعبت 5 ذكه سوراخى در بل وا شده بود و كإسبندى را باى در ان -وداخ فرو رفت و مجروح شد - بامن عاب كردند كد جرا بايد كد جون مصاح خنق در عهدة اهام تو بود در نبط او نظم امور ساون 3
فى ؟ بس إإيد كد رعيت را بالتزام قوانين عدالت و أكتساب فذيات تكايف أرمايد جه #جنانسكه قرام بدن به طبيعت اتاو قرام بيعت بلأس او قرام ننس بعال - توام مداينه ع فيد 3و1 م بر مج شريمت باشد انتظام حاصال توائد بود - و اجون ازات منهج قويم الحراف يابد
ملى بسراست و قسوام دياست يحكدت كه عين شربعتت » و "ا امور مود
أت 5
عت 00 بجت و دوق نلك برود » افلاطون كرد احنظ اناموس عنقاك ٠ عنى شريعت ارا ناه دار
'ا شربعت ثرا ته دارد ه و جون از قيام به مصصالح عدااكت فارغ شود عنان مهت را انب فضل و احان مامدان مازد - جه هيج خملت اشرف از تضل و احان نيست جنانجه به تنصيل بين شد ه و در احان نبز رعايت متادبر امتحتاق بايد مود - و بايد كد احان قرين هيبت واءشبت باشد جه با سقوط هييت احان سبب اتباط 7 دستان و ازدياد طمع ايشان د
واكر عل خراج عام الى يك كن دمند راضى تكد فق اناطلس امكنرق را وحيتث
6
( 6ع )
كرد بابدكد دك مقلوءان را از تو هييت سيار ناشد نا عرض حاجت توائتد كرد و التكريان و متججبران را از تو دييت بسار باشد تا للم و جور اقدام ككنتد ه و حضرت سسدالسراين عليهالعارة واللام ٠ يحكم 1 تكد متلببر انوار تجليات جلالى و الى و «جلى آثار عليت المبى واحبت لامتاهى بودء مهابت در مرتة داشت كد ابوسقان در وقتى كد «نوز ملان اشده بود يجبت ساهده ترد انحشرت آند - جون بازكشت كنت ١ وال كد من 'ملوكى و اقال بيار ديده ام و از هيجكدام ابن رعب و هيبت در دل خود اقم ه و الداف او انس او بدرجة كد روزى زف بيش الحضرت آند 0 عرض حاجى نايد و هالا نبب اتمة اثوار قدس كد از روزن نس مقدس حفرت معنلتى بر جمار ديوار يليه مطيره اأحطرت -ماعكن شده بود ددثتى هرجه مامتر دان زن فاص شد - حضرت جون برين سنى املاع يانت قرنود - مترس كه عن بسر زف از عريم كد 5ديد 0 قصد الحذرت .تكين رعب و عهابت از دل ا زن بردن بود تا عرض حاجت توائد كد عو تكير ككير با كبرارنت 5 تواضم 1 نر زرستان از اخلاق كرام استاء
واز وظائف ملوك1 نكه اسرار خود را بوشيده دارند 2 بر اجالت قكر و قار تادر باشند و از كد اعادى محنوظ » و حشرت مدطتى , مل الله عليه و على آله وس ١ جون بفزا ٍ فرمودى عدم اذا بكان الداختى كد بماى ديكر ميرود با كد ساحت قدية آتحشرت
از غبار عار كذب برى بود - بلكه ابن بق ملوك فرمودى كك آكر ثلا #انى ميل ذاث
لك عدم الستشار منازل انب 0 فرمودى و ني احوال آمها عردى ا ردم كان اقنادهى كه مكر قصد أن جانب دارئد ٠ و حم كته اند كد طريق حافظت اسرار باحتياج عشاورت ات كد إمحاب عتل و كاست مورت كند واز ارباب عقول ذعينه مستور دارد و بعد از تصمم عن يمت بافمالى كد ثلاهغ؛ ند أن عم بأشد اقدام ايد - انو دران لعز بالله تكند تا موجب بعت نشود - بلك ارا با فمالى كد متتضاى همان عنم باشد خلط عايد - و أز تتحص حال دثونان مبيج حال تافل فرمايد - وءشهان' و متجان به تحص امور ايثان كاشته دارد - و از احوال ظلاهرء ايثان استباط احوال باطته بابد - و ادر اطلإخ بر عزانم ايشان استثار از حواثى كد بقلت عتل موسوم بأشند اصلى عثليمارت 91
احتي. - 0 5 كامس مدو م كين اروااب
( 4# ) مكالية با هركن است - جه مركن ازا دوسق بإشد كه باو استانى باشد و اسرار شود را باو دريان نهد و هن آبنه در اثاى مخاورت برمكنون خاطر هركن اطلاع توان يانت * و دو أن 20 قهم مثالدت حابذ تا مسر باد سعفى بايد مود 3 عجامات م تق شود و عتابه ومتائله انايد - و آكر ججاءلت ميسر نشود انا به تدبير او حيلت دقم ثوان مود محاريه اقدام بايد كرد و ادر دقع اعدا حيلت و ناءههاى دروغ نوشتن مذموم نبست - اما لنت يكذب واغدر مبج حال جائز م » و كر احتياج تعحاربه اند حال از دو بيروت نست - با بادى باد در جك - يا دافم ه 1 بادى باشد بابد كد فيض او مض خير بود او اليله
غالبآنت كد بادى متلرب باشد مكر آنكه براى دين يا طلب حتى جنك كند ه واثا لكر
مه
براى دن يا طلب تماص لا حتى كد تزد ايثان باشد جك كند و نه برأى غلبه و تنوق - جه
متثق الكليه ناشد بك ترود جه درمان دو دثعن رقتن خارى عظلم بأشد ه و2 ميسر باأشد بادشاه را به قن خوه جنك كردن نشابد - جه كر شكت شود تابل تدارك
200 لترى بابد از ختى خالى توائد بود وابه هيبت و وثار بادشاف لائق ه » و دافم باد و قوت مقاومت دانته باند حمد بايد كرد كد بطريق كدين يا شبخون بسر دثمن رود - جه أكثر بادشاهانكد حار با ايشان در بلاد ايشان وائم شود منلوب بانسدا٠ و أكر قرت متاومت نداته باشد در تدبير حصون و اخندقما احياط نام مرعى بايد
اي فقس
داشت و معان اعتياد نايد مود د جه حك كته اند ص خصو مأخود د بلك در قرع باب صلح به بذل اموال و استعال حيل توسل بايد جست » و از براى تدبير امور لشكركدى را اختار تإبدكد در او مه صنت باشد - يكى اشتمار بشجاعت - دوم حدن تدبير و اكياست د سوم مجرية حروب و ممارست » و اهم از شرائط حرب تيقل و استعلام احوال خصمست اومان كاردان و رعايت غبطله و صرفه دران- جه بى تركب ننى غاص لتكريان ف آلات رادر معرض هلاك و اناف آوردن مستحدن عقل نيست ه واحكا كنته اند كد محصار وخندق توسل نايد ست الا در وقت اططرار متحصن بايد شد ل جه اثال ابن محمول بر عجز ميشود و موجب جرأت دشعن 1 وجِون كى در حرب بشجاعى ناز كرد در العام و اكرام أو مبالنه بيار بايد مود
و انكانات حين صني او دا بتاياى جزيله و محمابد جيله واجب دالست - وابه دثهن حتير
ا
1 2 17 ل 2 ل اكأر نوكت واءوجب رينت ءءاثد دوات وام
أشنا عر عشم 2<
مرجند قرت ام اشد سن عار يشت اناه لإدد م
سي 2 ات 2 0 عل اك ت اود كئة كد أ ادل جرام بداتد كد ميا درعثر 13 جه اذيست جراكم اراابه
و خاي
. ع 5 3 ١ ب اد 3 0 0
تمنه بيش من آورئد هاو المق كال أسانى درتخاق بسئات ربق امت هاو عتتطاى إزالك الخقرى باش من كو واخن _ 0 : 5
رص ذمطة 1 اعواد ع1 , أخر أ د ع > اي ا متسس ب ساو
عرتن ادق ا 311 مخ "و لخم توق وجو ة حا ى الست داو يوسم واكن ب الى مدت ا
٠. : 7 تور در ناص عحز والقاور بشرى امك دتاعتاتى :دن حدبث 2 0 شيا كاه تكنيد
. 0 05 4 ل حمسن 3 8 5 7 0 ١ درت ونان طلنة ديك وافرند كي كناه كند تارحت بى عات او در عراآت عفر ثول
أوالكد برد ها و جرن ارا
م
مه نام
َه - 8 7 أبى حاباست دو ننس متدسش إعرالية لمند ياه و عثملاه منأد ا علا وامل 3 امذاب درن أب مر : لماه 3 1 ْء مع حثير فى بدداشت ١ك ادل مجاس اعل نلاغت و تل
به 1 9 عه ملسارط متعلق| لير
5 -- 1 2 ذكا مانتن إأشداء و أكر فوالتل بار التكبار استمذار دقتة إز
) 49 (
داق رغيت فرمابند ملاحلة سيرت كويمة حطرت خاقاى ماحب زءائى الكندر ثانى كائيست - جه فى ثائة تكلف و تسفء١ ١ قضا تدوين كناب اباد و تكوين نموده صنحة الواح تابليات انانى را يرتوم لات شانى موئح مسازد مجموعة كه مجامعيت نوادر لطائف الطاف الى و مظهريت عجائب تائيدات اا با ذات قدسى صنات ماكى ملكاتش كد در شعار أكاسرة كامكار و قاصرءة نامدار ممدرد ترائد شد - از كلم صنع وو امطناع واخامة اعجاد و ابداع در وجود زامده - و ما خسرو خورشيد مند نشين جمار بالش جهادم تلكت . هرجند ماثران اجرام سبعير با جندين جراغ كرد جما نكرديدهائد ٠ جماندارى بابن شوكت و اببت نديده » و ميث جلالت او عنللت ساحترانى بن فر وثكره نشيده - اللهتملى ابن دو نير فلك خلافت و معدين سبمر ممدلت و رأفت دا به يمن انظلار عنايت و فيض انوار مرحت ايثان زمين و زمان دون و بيط جمان كلقن كانه دد اوج اقبال و شرف اجلال از حضيض وبال و هبوط زوال مصون داراد - و وفود سمادت و جنود دولت ايثان را جون ماملة زمان ثوائى باواال متسل و »قرون
ع الحق وكلماته والمارفين بذاته و مثاله » حر لمة يدجم در آذّاب خدمت و رسوم متربان سلاطين و ارباب دولت )5ه
طريق عامة ميدم در معاشرت با سلاطين و حكام آنكه بدل ب! ايشان محبت ورزند و بزبان ناو مدت كويند و باركان بر طريق طاعت و خدمت يويند و در اءتثال اوامس و نواه جون خلاف ام الهى نباشد بقدرت متدرت مع عايند و حقوق ايثائرا از خراج وغيره بروجه رضا ادا كايند و ازثمنى اصلا اتنياض بخاطر راه ندهند و در تلم و ابل ايثان خلاهرأ و باطناً 5 3-3 اهمال كايند و در وقت شرورت جان و مال فداى ايشان كنند جه حنظ دين و ديا واهل و ولد برجود على ابشان مربوطت - وكايكد در عداد خدام ايثان باثند بايد كه ود ر زيادق كرت تجاسر : غايند جه محبت سلاطين را بدخول در آنش و عغالطت با شير تشبيه كرده اند ب و الحق رعابت آداب لازت سلاطين كارى صعب امت و عيكن را مكنت
ارياض بآن نيست ه و بعضى مثائخ طريقت كنته اندكه , كبكه خدمت سلاطين ارده باشد و رهد )
( خم ) تعلق نورزيده از او سلوك طريقيت نايد - جه >تتضاى , السلطان خللالله ٠ وعايت آداب «جاس خاص تمودن ميب ارتياض ننس و رعايت رسوم طريقت كدد وا هىكد در حطرت ايثان مجال قرب يابد بايد كد “بكار كه باو متوشت مشغول باشد و .بتضول در ديكر كارها دخل تكند و التزام ملازمت بر وجهى كند كد هيوقت كد او. را طبند حاشر باثد - و١از ثقل حضور نذزكد «ودى بسأءت است عترز باشد - و هرجه از ايثان مادر شود آثرا از روى صدق مدح كريد له بر وجه نذاق جه هرجه وقرع ابد البته آثرا وجبى جيل خواهد برد - اس استنباط آن وجه تايد و از آثرو استحان كند ٠ و أكر كنى را عرية نصيحت ايثان باشد بابد كه بروجه مجاءات و ادب عرض ايد جه سب شر بمت مقدسه نيز آخاد را در امي سلاطين »روف و نمى ايشان از مثكر زجر واعنف غيرسد - بلكد يشير از نصيحت جميله و يان بروجه ادب وظينة ايثان نيست ه و حشرت حن تصالى در كلام اعجاز اعلام
عام
0 يعلمتب معدم مفمةى م مهو لل رق وله هارون را نسبت با أرعون ميترمايد قتولا له قولا ينا لمله ينذكر. أو يمخثى «رآكر وذر
ترسى او و مثير باشد بايد كد آكر از ايثان امرى ماف مصلحت ماتم شود اول بار مماشات و موافتت نايد و بعد ازآن بطريق تاف آثرا از خاطر ايثان بيرون برد - جه حكا كه اند ى مارك و حكام عنزلا' سيل باشتد كه از سر كرش درآايد - اكر كى خراهد كد آثرا يك دنه بار ديك كردائد هلاك شود و اما أكر باول بكذارد و تدر و مدارا بكدانب او را ضاى و خاشاف بلتد كرداند كودانيدن آنآمان شود ه و مبيج وجه انثاى اسرار ايثان جار نداره - و طريق احتياط آنست كد احوال فاه ايثان بقدر استطاعت عننى دارد - انا جون ابن ماكد دراو راسخ شود اخناى اسرار براوآمان ايد - و مردم را راه استتباط احوال باطنه غاند و بإفشاى اسرار مهم تكردد جه امور باطنه را از احوال لاهيه اسشتاط ميتوان موه زرا كه امور عام امأ بجمديكر عابط و متصل اند ٠ و بايد دانت كد «لركى را قتاى باند است و بدبن سبب خاق را بايثان در متام شد بيد يود ب واميج وجه در هيب ام حل جرم او تقصير بر ايثان نايد كرد - و آكوجه در غايت تقرب باشد دراه امس كد دائر باشد ميان انك كناه بأيثان يا به او عايد دود كتار برخود بايد كرفت - وا ماحت ايثائرا از د
نقص رو عيب ميرا كردائد و بعد 'ازآن بلطائف تدبير برالت ماحت خود بر ابثان ظامكرد -
) 0
و در تحرى رشاى ايثان ماله بايد نمود - و معلتأ حظ فقس بر طرف بايد كرد - جه ادر عبوديت هيج مره بتركى حظ ننس تميرسد ه و جون ابن تاعده مترر كردائد هى امي كد متضمن حل او ب! حل عندوم انراند بود حظ عندوم را تحميل نايد كد هىآثنه در ضمنآن حظ او نعز عامل شود و در اجاح متامد از ايثان بلطف تدبير توسل بايد مود اله بالجاج ومبالفه - و از حرص اجتناب بايد كرد و در تنأعت كوثيد - جه ديا خود هيل بكى كند كه ازاو شي لد د ا كى بر او اقبال كند دنا از او ادبار نايد - جنانيه در حديث ا
52 7 00-3
الديًا ناك راع ه و در توريت اسث كد الله تعلل ديا را فرموده ديا اخدى من
م مي وا امم مفو ةيو
خديق ولا تخدى من لخدمك هاو بابد كد ملاطين را اباب ماقم و مال مما دارد و بوسيلا ايشان تمحصيل ألما تابد و بكامة مال ايشان طبع تكند تا هم از ذل سؤال مدون باشد واهم ننم بيار بابد و هم. نزد ابثان ترم و متبول بأشد - و با ايثان جنان اظهار كند ي بانتدى التناتى كد قرنايد سي تع اموال و ذخابر خود يذل ميدايد ب جه كر اظمبار
عد لع بها
منافثى دربن باب كن عنتضاى الأنان - حريص م مامشع حرص ايشثان زياد كردد - و ل
ردمز ع و ميوء ا عو
كته اند الممتوع محرو ص عليه والبذول اول منه هو بايد كد يجاه و مال زينت ايثان شواهد مل ره دو اأسلا خر جيزيك مخصر ص ايان و اشباه ايشان باشد .از كرب و ملبوس و غير أن مشاركك ايد جه بواسطة" سوء ادب أن جز را در معرض زوال و خود را در صدد هلاى أورده باشد و در هيج امي أكريه مستحتر بود استننا از ايثان اظبار تكند ب و در همه حال رما باحكام ايثان تمار خود مازد ه و در صحينة سيان بن داؤد على فينا وعليه اللام مسطور است كه بر سيل خطاب با ننس خود ميترءايد اى ننس مملوى را خوار عدار و سخن ايثشان قبول كن و به هيج وجه نزد ايثان بتوايكه متضمن شرى باشد , نسبت انو ايا ! ديكرى اقدام مماى - جه آكر نسبت با تو باتد خود را در معرض غضب بادشاهان مجازى آورده إثى - و آكر نبت ١ ديكرى باشد ٠ خود را طمة غضب بادشاه حقيقى ماخته باثى ا* و در آذاب ابن المقع فى آودد كد .كك سلطان ترا برادر كريد او ارا خداونتكر خوان -او هرجند ثرا قربت زياده شود در تظيم اقزاى - و اجون ثرا زد او قربى بأشد در اثناى حاور: خلوت علق و تضرع ببار .شاىيك علامت وحدت و يك است - و املا !او
( 56 ) الجار مكن كد ها بانو حتى است يا ساقة خديت - يلك ؛ لواحق خدمت سوابق حتوق ارا مجدد ميدار_- جتافكه آخر أن اول را احا كد جه سلاطين باك . اكثران_اس حت ى كد آخرش از اول «تقطم باد قراموش كاند » واهيج كار خطرناكتر از وزارت اسلاطين يست او وزر ادا هيج مماون جون ابانت 4 - و آكر بخدمت موسوم بأشد بايد كد از شتم واسب مدوم ترنجد و اصلا از أن ثتلى يخاطر راه تدهد و ار در بابد كد حجاد باو در متام كيد اند اصلا ازآن «تنير نشود و از ايثان اظمار كينه و حتقد تقايد - جه هىآينه موكد كد ايثان شود و كك مجادله الايد از دائرة وقار تجاوز تكند - واجواب بطريق حلم كريد ى هيثه غله حيم را باشد ه و از آذاب مجلس ملاطين و أكار آنكه اصلا در حضور ايشان مشورت تكند - و جون سؤال از ديكرى كنند اقدام يجواب تنايد - بلكه ابن ادب رعايت بابد كرد جنانجه مبق ذكر يافت - جه حتيتت هم سبب خفنت قال باشداو هم موجب امتختان مائل و سؤل - و آكر ساثل كيد از تو نى برسم هس آينه كال را جوالى عائد و از سنه لخود خجالت يابد- و 0 از جمى سؤال كنند سبقت يجواب ايدب مره م آبنه ابثائرا خوش نايد و بر سخن او عيب كيرئد - و آكر تاخير كند 5 ديكران جواب ويد و عيب و هنر سحن “ملوم شود سد از أن أكر مزيدى بر أن باشد عرض كنهد ا !1 رعابيت ادب برانت او ظاه شود ه و بادك املا بر جمى كد ايشائرا عزيد عرق باشد تتدم بريد و خاطر خود را بآن رعيه ا 4 ديرى ف نضياق در قربت و مستبت براو راجح باد - جه كن راء و أكريه درغايت عاو بأد ٠ متاسبتى ذاق با كبى تواند بود و أكرجه در نهابت دنو باضد د و مان مناسبت منشاء محبت است و أكتاب أن از حيط” شدرت خارج - بس انود ارا بدن سبب منص بايد ساخت - و انيز شايد كد اوارا سوابق حتوق باغد كد ديكرى را بران اطلاع ناشد 2 و مناقشت بااو سبب انحراف خاطر بادثاه شود _ بلك بايد 1 از رغدت خود خالى شود - و ارادات خود را تيع ارادة بادشاه دارد جه هجنانكه سابق بآن لباق رفت » 5 دوكن يى يشوك رابطة مودت مشأكد يكردد ل و ” جون يى از حظ خود بكذرد “يالا ايثان عنااتت بل شارت ملظم شود و تيامن وحدت
هام أمور أيشان مننقام كرد 2
( مم )
ل لممة ششم در فضبات مداقت و ونائف مماشرت با اصدتا 4-
جون سبق بيد يانت كد انان در بلوغ بال خاص تاج بامتداد از ديكر ببى نوعست داو أواعد استشداد فى علاقة الات وا بت مثيد المردد بس هلجد شخص ارا دوستان يشتر باشند وصول يكال او را سبل توائد بود - و اجون مرية صداقت اعلى عاتب حبست ل بس برابطلة صداقت اتظام امكل يشتر باشد ه و صديق حتينى بندد سيار درائد بود - جه تالس جواه را هىآبنه عزت لازست » أكار مردم طائب لذات حوالى و مثتميات ننانى اند و اختلاط بإيشان بتدر طرورت ايد عود - واحك ابن طاينه را لشبيه توالى كرده اند كه در اطعمه بتدر حاجت بكار بايد داشت - واثات واكثرت آزل هردو موجب فاد شود »ه و ارسلاطالين كته كد عردم يدوست در اهمه حال #تاحد - در حال رناسيت جمت امتاذاذ ععضور ابثان و ءوانت در حال سدت بحبت ابداد وا ماوت -او متيقيت احناج اعالم ملاطين »كد بىاياز ثرين مردم أوائند بودء به ستحتان تريت بل ترا و
مسكين كه احوج ناس اند هم جورح احتياج ففرا و مساكنست باهل احسان و ثروت ه
افستر اميس كته كد 1 هه دنيا و رغؤايب انكس را باثد وار فائدم صداتت روم حيات
وو وال كود بلك بناق اذ متنم ل و أل كارك برد كد تحصيل ابن خمات آمائدت كاق خطاست ٠ جه جرهى صداقت مادته كه در معيار اعتار هام عبار أيد از اوادر نانس عام امت - و در وقت وقوع مصيتى يا هجوم قدتى هرج از كنوز و دنان بلعه ديا ومافيما لثم ايد ل ور جاى تونق © دو سبى شاعدت ابد دز وعول جنادق اناق كلد ايند 6 يذه ءاد عندى كد ازين نعمت عفلييه حنلى وافى داشت باثد و أكر جه اوارا از ديا هيج زاشد - وازو سعيدئر اله با وجود منتبت سلمنت ازن سعادت عطارظ باد - جه بادثاه را اطلاع بركاات و جزئيات امور ماكت و مصالم طوائف رعيت شرور است - وادرين امرر مكثره
دو جشم ودر كوش و مدل كن زان كا تبسك و بون 9 صداتت جثم او
2-7 و دل و زبك ديكران ملى أو شود بمء
كم 5ك )
ا و كرش همه ينود و بزبآن هه
0 14 ( إن ع امود لكت برو كان وردد ه كته اند كد جون شراهد كك دخمى را بسداتت اختار كند اول استخبار احوال او نايد نا با بدر و مادر در حال صبى جكرة كار 1 جرعة اح
5 شد املا بر أو اعهاد بايد كرد و أو را بدوسى شزو كفك مج سرك لغ ون وافين وا ف عارق لغال أارة أذ أو ع الهم غير
مدوم
ناران دانت ه بد ازا آن از كينت معماشرت او ابا دوستان و ممامله با ايشان تتحص بايد
كد بمد ازاك اختار احرال او در شكر وأكثران نسست اواياى نهم بايد تود - كر بسنت كتران موصوف باشد رغبت در دوستى أو بايد كرد ى يه در اوماف اثقيا هيج خدات از كثران تعمث مذموم زر تنعت ٠ ودر حقات سعدا هيج نضيلت از" 2ك فتك دور ته م وامراد بشكر 4 محرد مكاثانات د عله باشد كد 00 ببب قر از قام به مكافات عاجز آبد اما بدل ولا و محبت ورزد و يزبان ثنا و مدحت كريد جنين كن مقر باشد ٠ بس قل ايد در حال ميل او بإذات و جصم اموال و متتنات او ١ أكر حرص برو غااب باد مداقت را نايد ه بس ار اكند در ميل أو بتدقم و تناب 5 ددن باب مثرط باشد م عردود بود جه با داعية تتاب الصاف مثلوب باشد و زياده از حق خود طايد ب و اخرالامن مودق بزوال مودت كردد . د ملاجئله بايد كد ار شغك بأفواع لميو ولعباو استماع باغالى 5 معاشرت ا عُوالى او را از رءايت ت جاب دويتانف حبق باز دارد و تحت أو رخبت سايد كرد - و جون در جيع ابن مات از بوت اءتحان تام عبار برون آيد او را صديقى
كال و شتيتى اذل بايد ادانت - و جوضي محبت او را با نقد دان دركنية دل نكه بايد
2 ميم م شل مرمف ممم م اوه
داشت د جه لافخر إلا ادي ق الكامل »و بع بى حم كبته اند الى لاجد من حزن وله صدوق
تال © يكن دن از كبربت اجر اعزاست و آَكْرِ دست دهد عد دوست حبإئى اختصار اولى باد - جه قيام عراسم حقوق اشخاص تدده متذر عايد زرا كه شايد كه مقتضاى احوال ايشان متخالق باشد - نئل اكد يمواقتت إيى اباط و فرح اظجار بايد كرد
- مس قاف . . و عرافتت ديكرى التيساض و رح - واجون سيب عذداوت در اغالب نوعى ان خامله معرفت
سأبتست - جه كى كد أو ميج وجه سبق معرقق وده ازو دشننى سكيمد نايد و دشمق
بمد از كال اختلاط او اطلاع بر داق احوال مضرتر باشد - بس در اختلاط طريق احتساط
ملع بايد داشت بو هدر طرودت أكنا بايد تود - كاقل ظ وامسدن د ف ن مديقك سناد ه قلا تمتكثرن 5 اكات
. ع هل +2 ماه هد 2
ا ابداء أكثر ما رام 0ه ككون 3 الم ١ وَالشاب و جون دوست بدست آيْد رعايت حتوق اورا واجب دااسته همات ك. اورا -أح شود ثام بابد مود او علاثات او اظمار يثاشت بايد كرد ب واه ثا واحمدت بى شوب ماق و تاق انان بايد مود و مخاوص شمير و محبت باطانى اكتنا بيد كرد جه اطلاع بر مطويات قاوب مخصوص غلام النبوبست » و ءمالب حتيره و تقصيرات جزويه راكد منسوب بدوستان باشد اعتبار زايد عرد - بلكه اغاض از أن واجب بابد دات ب جه افراد بشرى ازآن غالى توائئد بود و كآكر درن باب اممان مايد .ودى بوحدت و وحشت و حرمان از فيلت مداقت كردد ب و
درين اس تامل در عيوب خود مددى عنم است - جنانيه در حديث ويست طدونى لمن
مم مروت مم ممر 4«
شنلك عيه عن عيوب الناس ه و جون بابن وظايف مواظبت نايد محبت خاص مستحم كردد وبآن او كان با ابشان سبق معرفت ندائته اشند انب او منجذب كردند ه و از وثايكت صداقت آذك اصدقا را با خود در نعدما و مراتب شريكى كردائد و از اظمار اختصاص بان 1 عترز باشد و مصدر كرامت رااز شوب منت محفوظ دارد - و جون بر ايثان مصيبتى واقم
شود با ابشان بنضى و مال مواسات كند - و در احزان با ايثان مشاركت غابد بلكه مشاركت در شرا از سات در سرا اوكد و أل ذع است و در تفوس اوقع م لت
دعرى الاغه على لزه كة ء إل فى الشدائد رق لا وان
و در مراعات ابشات الافلار لاس اإشارت نه ابد بلكه أ امارات , واشواهد ترف احوال ايشان كند و آكر .در مديق ابارت ومتى مشاهده كند اقال جاب تدارد - بلك در مخالنات و اسئالت مالته ييشتركند جه أكر او نيز اعراض ايد علاقة ممت انقصام ذيردت بلك شايد حجاب غلا شود و قعالم مفارقتكلى اتجامد - و طريق آنست كد فى ككاق آنيه مادة كدورت باشد از دل مانى اظبار كند نا به رك رامق بصنا يدل شوداء و مداوت رن ولايف واجبست - جه عركامك .سكن يا مليرس يا مركوب را تعيد نه تايند و در مراعات كن امال كتتد بشاد الايد س اعراض از سبد كيكه از او خيرات دادين توقم
( ١م ) توان داشت حجكونه باشد - و الا اذكه از فوات مداتت و اتقلاب بمداوت شرر, بوثايت «تصدور ادت - جه غوائل عداوت سد از محبت يثتر ه واعراد جدال أكر جه مدقا مذءوست با دوستان اشلم است - جه از أن اختلاف خيزد و از اختلاف تبان الكمزْد و تابن مبدء همه شرور لست حاو بايد اصلا با دومتان يتعللم عل و ادلى كد او را بأشد خست 4 ايد د جه مضائته با دوستان درمتاع دنا كد عل تزاحست شتيدع أنيت: فق دز حلم كد بانفاق ازدياد يذرد و يخل انتتاضش كيرد هو جون از دوست متاهدة عبى كند بااو اظبار ٠واققتت مابد بوجيكد «تضدن تنببى الايف باشد - و ساحت و مداهنت ,ا او در آن عيب جابز ندارذ جه آن ورت محض خيانت باشد » و طريق نيه لطيف آنكه اول عثلى يا حكايت غيرى او دا از ان الاق دهد - 17 نام سابد بطريق تمريض و كتايت اشارق ان الات وأ بتدر بم احداج افتد در خلوت بد از بيد متدءات كد مقتنى وثوق باشد ادا كند - و از غير او
ر جه دوستان باشند اخذا كند ه و بايدكد املا ام را مداخات لدهد جه عرجند بناى عبت
استوار باشد بسمابت تام در صدد امراف و امهدام أيد - و احكا ام را تشيه اترده اند به (كى كد بناخن ديوارى ستحكم را ميخراشد تا مسر لكشت را جاى يدا كتند علا وق رخنه بابد يه شه آثرا رركا سارد - و بالآخرة بنارا متهدم كند + وادر حنظ محرت احداط
بليغ واجب باشد جه مدار نظام أمور و توام مصالح ور ار انك كااه ع ني المة حم در آذاب معاشرت با طبتات ناس قد
ن شخص مشايه حال خود با اناف حدم عايد ازاسه ويه خالى توائد بود دالا
غرت بالاثر از ايثان بأشد - يا ساوى - يا فروار ه اما «عاشرت با قسم اول ازالمة بنجم لوم شد » اما مماشر ت ! سم دوم نه فرع بأد < اول مماثرت ا دوستان 2 دوم
بعاشرت با دتعنان سوم معاشرت باكايى نه دوست باثند واله دتعن > و دومتارةء دو ملف يقئد - حقى و غيد حتيى- و طريق مسائرت با دومتشات يقي عايم شداء
و دوسان غير حتيق ار به اتصتم و على خود را بدوستان حش مشدّه دارند بقدر
( + )م
35 ا ابئان مجاملت بايد تموه - و در استالت قلوب ايثان بايد كرشيد , باشدكه بشرف مداقت حتيتى ان اكردند ه فاما اسرار و عزائم و مقادر اموال و عيوب خود را از ايثان قن بإبد داعت ب وايثائرا تتصير مواذه نابد كرد - وادر امال حتوق ممايب تكردائيد ل و قدر ميسور بيات ايثان بر وجه بشاشت خواه ماوع واخواه به تكاف قيام بايد مود ب
وار ايثان را أرق در جاه و مال و كرات شود در تردد او تود الايد افزود م واما اعذا دو نوع بالدد - زديك و دور اه واه بيك دو قم- اذكار والمان م ادل د در عداد دثعنان ظامن بامشند - واهل حد از دثمان ممق م وااز دثمن تزديك احتراز بايد كرد جه املاع او بر دثائق احوال بيشتر بأعد - او در .أ كل و مشارب و مقادر و ءوارد ازو غائل يايد برد و احتاط مرعى بابد داست ه و عده در سيانت اعدا آني اكر بسر باشدكه عواسات و تاملن ازالهً غض از دل ايان أعايد و اصول حقد وعداوت ملقطع كردائد مترين تدبيرات باشد 2 و بهذ از ياس ارين نا بمجاملت فاهرى اتوان كر اليداد ميج وجه افلمار دثعنى رخصت ناد ٠ جه قمع شر ثفير خير بأسد وا دفم شر بشراشر م و سناهت اعدا التنات نايد 17 و مل وامدارا شعار حود بيد ساخت و از منارعت و عافت اراز 7 ساجة سيب زوال يلها او قاد دولنها و ذكر دام و هم مواق الردد د و بلكه بببلاك تفوس و ملاع اموال و ديكر «نامد متعى دود - وعمركرائايه اران ع ترك بتديير ممارمه بااعدا كذرد ه و ازترائط حزم 1 از احوال دشمتان متتحص بأشد و در اطلاع بر امور ابثان جهد ليغ عاك بو جون بر احوال ايان اطلاع يايد در اخبدى أن سعى كند 7 اصاة انثا جائز ندارد الا بوقت طرورت - جه نشر معائب در شيب اغارناد او بآن شود وعدم تر از آنآو نبز ثايد كه به تلبيسى بدقم غائه' أن مشغول شود او جون عن دارد كد, لا برئت مصلحت أكر اظهار كند كبر و قبر دثعن حاصل شود فانا أ بضى از آن بحسب متتضاى وقت با او اظمار كند نا جون داندكه بر عيب او مطام شده شكته دل و حون كردد دور از كار ناكد ه واصلا به بهتان خود را ملوث نازد - جه كذب موجب قوت و اسيلاى خصم باد ه وانزد كار و حكام شكايت از أعدا مابد نا بر حتيقت حال او مطلع شوند - و اكر سعابتى يا وتبتق كنند قبول ينتد ودر
218
( هم« ) اترال نبت باار تلم اكردند ه و بايد كه بر عادات و ثيم دق از إيشدارن ...سطع ارد
تأترا عتابا دفمكند -او ازآنيه .وجب ثاق و اشطراب ايثان برد ام واتف. باشد ثم در وفت خرد الثمال ابد ها و اللاماون كنته مرترين طريقى در دقم عادية عادى 1 فثك كه خرد را در تنائل ى مان ايثان مثترك شد بر ايثان راجح ردائد - جه إاتكد خود يدرجة كال رسيده
باشد تمرض اعادى را از خرد دنع تموده و ايثائرا بأذلال و تسئل كرسوده دارد ه و تلثظ بدشنام و
و اتعانتاو ازا عادات ارباب عتل و كادت دور جه
لنت واغييت شيمة زنان
نترين او اكه شود مرتكب اخلاق سنها شده باشد و ازان فيج مرف بخصم ترمد و ايثائرا ير تعرض عرض خورد باعث شده باشد ه حكايت كرده اند كد شخمى بيش ابوس مروزى بقصد ندبى
او در ماوى نصرميار كه از قبل مرواندان والى خرامان بود خرض عود ابوسلم را خوش امد واو را زجر ليم فرمود واكنت " اكر يبت عرض دست مخون ايشان الرده كيم : ها را در أن كه بزبان تمرض عرض ايثان مانم جه غرض ه و جون دسمن را أتتى رسد كد
5-2
خود إز أن اعن ناشد شمانت تكند وابآن امار فرح ايد جه عتيتت جرن آن آنت مشتركت با خود نز شماتت كرده باشد ه ترد اه اى دوست برجنازة دكن جريكذرى 0ه شادى ص كد با توش ابن ماجرا رود
وككر دعن باو بناه أورد يا برو اعتاد مايد بايد كد از غدر واخيانت شارز_بوده شرط
5-7 و مروت بصاى أورد و جنان كند كه حدن سيرت و عنهد او م كن را معلوم شود
ممامه 0
و رذائل و ذماثم به ومع ن باز كرده دو درين معنى متتضاق 5 ف دسول اث اسوة حسلة تاسى بسيرت مطمرة حضرت ته م شكارم اخلاق مزال عله و على آله وسلم واحب دائد م بتاعيه ثلا آثار روايت كرده اند كد كنب بن زهى ؛ رضى الله عنه كد از نصحاى عرب بود قبل ازائى ٠ يثرف ملام فائز وده زبان بجو بعشى از خدام عنبة رمالت و عا كتان ,كمية ملاات ماوث
كرده بود - و حشرت رمالت بناه خون او ارا هدر ماخته - جون كعب ازئن «متئ خبر ايافت
عر 242 2 0 2 520
دانستكه از اسيب قعهر عم رت جر ز لال رحت يدريخ او كه 2 م ما ارسلاك إلا رحد لمامين ,
ذرات دوعا را شاملت باه ثوان آم ورد - قصيده غرا كه بزبور نعت كال حضرت ليت ثمار
عل اعد ردب ود و برسم اعراب بد شترى زرو سوار شده على اق وده خود را
( هو ) مان ملالى آشان رانيد مد ازسلام اققاح باكاد قصيده مرده در اثناى أن بيد سدذرت و استنشار مندرج كرد - جون حشرت امتأع فرمود رقم عنوير جريدة هنوت أو كثيده برد ماق كه بيسن انث امتتجاح اماق ثوان ود از تن روح يروز و جد مطمر يبرون كرده أو حواله فرمود و أو را در سك بنتكان متبل متخرط كردائيد » دقع مرر اعدا را سه طريق ات - يكى املاح ايثان فى انهم و أكر ميسر ناشد املاح ذات اين - دوم احتراز از شر ابشان باختيار بعد متزل يا ارتكاب سترى - و در سوم قمر و قمع و آن آخر هه" تدبيرها اسك و اقدام برآن وقى بايد كد دمن شرير بالذات باشد و احتراز از شى أو يبميج وجه حر تصور ناشد و دائدكه كر دشين برو ظلترميابد ييثتر ازين شرر بأو ميرمد او دائد كه آثرا عاق مذموم در دايا و آخرت نيست - و با وجود ابن از غدر واخيانت تحاثى بايد كود - و 50 الكدز قبر او بدست دشمن در ايد اولى باشد ه و آما حدود را بأظلمار لهم و ارانت فشائل و ديكر اسباب ممادات داخلى و خارحى كد موجب احتراق أو و هيجان مواد الام انيه بإشد ايذا بايد ممود و هتك ستر او بايد كرد نا مردم برقيح سريرت أو واقك شولد و نبت أو بأو «تمم داتتد و در ارال عداوت او سعى كردن ذالم باشد -
جنائجه كته اند ل © شرام
5 امداوة قد جى ازاشا اء الا عداوة من عاداك من حد
و ابا معاشرت بأكايك 4 ل باشند وانه دثعن بحسب مراتب ايشان ماف قد ل جه با ناصحان كه نبت با سهور در مقام نصح و اخلاق بامند اختلاط بايد مود و ايشان را به بشاشت ظلقى بايد كرد اما درقبول قول هركس مارعت تبايد كرد و بقلاهى احوال قرينته تبايد شد بلكه تامل بر اغراض هركن اطلاع بايد كرفت بعد ازان بر آنيجه اصوب باشد رنت.ه و ملحا را ينى جاعتى كد بأصلاح ذات البين مشنول باشند اعظام و اكرام بايد تمود م و باستما يحم ماشرت بايد كرد و سناهت و شم ايشائرا اعتبار نايد نمود و در متام مكانات نايد آمد - بلكه بسكون وارقق و منارقت از ايثان بات بايد جست ه و ااهل تكبر كير بايد 51 تاازان مالم و معزجر شوند جنانيه در حديث است »ه 76 مع اكير 000 - جه تواضم بآاين طائنه موجب نادى ايثان در ذلال ميشوده و جون لا ايد!, ان كبر كند شايد كد مثيه شواد ء
( ا )
ونشلا را احترام واجيست و إمتناده از ايشان غنيمت ٠ و با خرى بد مايه و خويثان صبر
بابد كرد ه و احم كته اند كه لئان يدن هابر بادند وكريان بنش ه اما زرستارن آكر متعم باشند اإشارا عجرن ترزندارت. اه نى بايد داشت و در ميرت وطبعت انشا قار بايد كد ل
واآنيه ابشاترا انعداد أن يثتر باشد .شدول بايد ساخت و تدر امكان امداد ايثان بابد كر
و امذائرا با تمد ب ايشان تزديكتر باشد ترغيب بابد مود و از تشيع مر عنم أرمود ه و سائلان دا آكر الاح ايند زجر بايد مود و ادر اجابت اترقف كرد مكر 1 لكد الماح اواز فرءا اشطرار ند ه و بان غتاج و ممع عبن يليد كرد و ممتاج را حاجت برآورد ٠ و مادام كد غالى لو أرسد اإذار كند ه وامامع را از طبع بازدارد واذمتا را دستكيرى كند - و مظاوءان را اما
ابد ويتدر امكان بخير مطاق كد نع خيرات و منيض كلانست تعالى و تقدس تثبه ايد ,كد يحض
حو 2 1
ببغايت وكم ف ايت مسجل
ل فض وارحت از سحاب قدرت وارادت بى عات بر ارائ قوابل اعيان اص كر دائيده وابنسائم تروك ربائ كناف الات اسمالى در جمن استعداد ابشان سكنايده فى توثع ملنيق ا ١ استجللاب ع فر نو غايق تعالى عن 8 ل هعس ك1 ل بايد كد در جيم خيرات وجه قد وهدف طاب او محض خير باشد تا برتبة عاب خلافت الى 500 والله الدرفق ككل خير وكال وبيده تحتيق المطالب وال
تر عشراب ادر يعطى لواحق :>
5 م مق وفيلدوف مدقق نصيرالماة والدبن عند العاوسى كد أكثر ايرث لهام از يرثر أق انوار فوائد اوست تم كاب اخلاق تاصرى ارا يوصاياى افلاطرن موده ى شاد خرد .زا ارسطا طاليس بآن فرموده الحق عموم ننم آل كد آثرا عداد سواد بصرر يماض اوراق احداق رقم زقد بلكه باثلام 1-3 جون از ميامن تصورات ولطائق حسن_اتناتات ى الهم از مك ثر دوات حغرت سلئانى سليمان مكانى تواند بود ١ درين فرصت نسخة سرالاسرار كد ارسطا طاليس يبت اركتدر 1 كه شاوّد أو بوده تصنيف موده بنقار قاض رسيده و متيل بربى تصائح ارجمند برد لانق جنان تمود كه خلامة آن نصائح كد بسياست 2 ملك تعونت مام دارد در آخر أبن زماله
لطائف كل در غليت حكم بر وجميست كد سسزه
افمام بر الواح ارواح ثبت
والقرنين
) 0
المان رود , لاجرم مضدون ان اخاتمه وا در دو “عت از براى ثبت هي دو ادراج عرد م
ب( سمت اولى در وصاياى افلاطون »4
افلاطورك ميكريد - خداى را بثناس وق أو كاه دار ه هيثه هت خود را بعلم وات متصور ذار- و اهل عم را بكثرت عم امتحان مكن بلكه باجناب از شرود و فاد اختيار كع ء از حقتم الى جزى مخواه كه زوال ر! عنئمت أن راه باشد بلكه از او باقيات صاطات مابكن ه هيده يدار باش كد شرور را اسباب بيار است ه آنيه تابد كرد بهازرو مخواه » و بدائكه التقام الوقن از بنده نه برطريق غضب است باه بطريق تأديب وتمذيب ه بشناى حياى بابسته قانع ماش ا موق تابته بآن منضم ناشد م وحات را شايسته مشير مكر آنكه وسيلة اكتساب خير شد ه بخراب و آسايش ميل مكن الا بعد ازالكه دراسه جيزى محاسبة فىكرده باثى . بكى آكه تامل كنى كد درآن روز هيج خطا از تو واقع شده يالهء دوم ألكه انديثه كى نا دران روز هيج خير اكتساب موده يله . سوم آنكه هيج عل بتتصير فوت كردة يانه » يادكن كه بيش از حبات جه بودى و بعد اران جه خوا شد ء عيجكسى را ايذا مكن كه كارماى ءالم درمعرض تير و زوالست » بدبختآ كس بود كداز تذكر عاقبت غافل بود او از كناه باز كه ايستد ه سرماية خود را از جنزى كه از ذات تو خارج باشد از » در ايصال خير لحان موقوف سوال ايثان مباش » حكم مشمر كى را كه بلذتى از لذات دزوى شاد شود با از مصييق جرع كاد » هشه باد ميف كن و عرذكان عبرت كر ه خسانت ردم از ببارى سخن يثائدة او بود - و از اخبار بجنزيعه ازو لبرسيده باشند بشلاس ه و بدانكه أكى كه شر'بر كى خواهد نفس او قبول شر كرده باشد » بارها انديثه كن آله بكر آنه يمل لور » دوست همه كن باش ه - زود يخشم صو ا غضب عادت تو تكد ه حاجت محتاج
بنردا منكّن م © مصراع ه
جه دانى كد فردا جه حادث شود و كإقاران را مساونت كن ككر آنه بخوى بد كرقار باشد ه تا سكن هن دو خصم فهم زعه)
ذ( بل ( 55 0 ل 005 ب ات ا لكنى حكم ميان ابثان تكن ه يقول تنبا حكم مباش بلكه بول و عمل هس دو باش د تولى درين جبان ماند و حكلت عمل بدان جبان رسداو كا ماند » أكر در يكى دتى رى يي ل وس يه حر ارت لير ثى نشنوى و تكو و كوالى باد كرد
يسن ايتجا كى را بتتعان
كه ترا آواز دهند واز آلت استاع و نطق غتروم ,ا هين دان كد متوجه باق كلد كد مما .ذوسبت كتانى: :نه دشن - موسوم مدار و جاثى خواضى شدكه خداونتار و بنده يكان باشند ين اينجا تكبر مكن م توشه سيا كن كد جة دانى كد رحيل كى خراهد شد » بداتي از عطياى الى هيج جز تر از حكت فيست - واكم كى است كد فكر و قول و عمل او متواقق باشند » تكى را مكانات كن او بدى را در كذار ه در هيج كار از كارهاق زرك آن عام »لالت مثاى و در هيج وقت باون مكن » و از خيرات #اوز جائز مدار » هيج سيهٌ را در اكتاب حنه وسيله مساز - و رى اولى بجبت سرورق زال مكن كد از سرورى دائم أعراض كرده باثى » حكت ارا دوست دار واسخن حك بثنواه هواى دنيا از خود دور كن و از آذاب ستوده امتاع مكن ه در هيج كار يش از وقت شروع مكن و جون بكارى مشغول شرى از روى فهم و بصيرت اثتنالكن ه توائكرى سجب هباش و از مصائب تَككى و خوارى يخود راه مده »© يا دوست نعامله جنان مكن كد بحام تاج شوى - با دشن معايلك جنان كن ار عام عرض رود قائر ثرا باشد » با هبسك ستاهت تكن و با خمه كن قراشم © 1 هيج متراشم را حقير مشير » در نجه خود را مسذور دارى برادر خود را ملامت مكن +
بعالت شادمان باش و بر بخت اهماد مكن . و از فل يَى يكيان نشو ه با حسيكسن جذال 5
أن م هيشه ملازم سارت عدل وهواظاب خيرات باش م
2 3
لست دوم در وعاياى ارسطا طاليس )
مترجم كتاب سرالاسرار كه بامى مامون خلينه كتاب مذكور را از لفت يرنائى قل كرده در صدر ترجه ميكويد كد جون إرسنا طالاس كد وزير اسكندر و اتاد أو بود
( سد )
كه يادىا واخط از ملازمت او تخاف عر ج و اسكتدر بر بلاد عجم اسيلا بأفنت - و در
عبان ايثان ارباب عتل و كاست و امحاب نهدت و شجاعت سيار بودند و در ايضاء ايثان خرف ونغال ماك بود و استيصال ايثان از قانون عدالت و مروت دور ميأمود ب درااص ايشان 0 شد و كتاتى ! ارسطا طالبس نورشت مشحون ينوك تلطف و تاف وادران اا ابن ا كود كه - بوابطة بعد از دوات محاوره ببى حبرت در امور يخاطر راه ميابد ال جله ددين مورت در ظليات مضائق بى نور تدبيد خاطر مشرق حكم برون شدن تذر الست ؛ مر.وجه كد مسر باشد نعى در تظلم اسباب ملاقات فرمايئد ه ارسطا طاليس د
جواب ونث 4 هان: راى فرزند جايل و سلان نبول را معلوم اند كد اناف از خدمت انه ينابر عدم أرغبت به صحبك است بلكه بنار ييرى واطءف بيه و قتورى قوى است - و اجرن مصاحبت مشر يست درين رماله دستورى يان كم كه در جزويات بآن دجوع كق وبآن از محرت من: مستئنى شوى ه اما امراى عحم وقشلاى ايثان بائكه أكر توانى كد ايشسائرا ماكب 8 ولى لغيير آب و هوائ ١ايشان عتوانكرد , وا هيا ثنه شيه بايشان بيدا شود - بس جمهد كن كه ايشان را باحان بندة سود سارى تا همه عناص -وند و از همه بنذكان نو مطيع ور باذئد ه بعد ازان ميكويد بادشادان جمار منف اند - يكى آنكه با خود و رعيت مدو سخ باشد - دم “نك با خوذ ميخى باشد و با رعيت لام ب سوم آنكه با رعبت سن باشد او با خود للم - جارم آنىه با خود و رعيث>«هردو للم بأشد اه و قسم اول باتتاق ممود است لاو قم دوم و جبارم بائثاق . مذموم - وادر قم سوم خلاف است ه حكؤى هند برانتد كه همود استء و حكاى فرس براند كد #مرد يست بلكه مذءوم است »او سخاوت آنست كه بقدر حاجت اهل استحفاق را برمانى . و هكد ازين مثيه يجاوز نايد و بحد افراط كرايد از سخا باسراف اتحراف ياققه باشد و هى بادشاهيكه بزيادت از آنه مكنت او باشد يتنك نايد البنه سبب فساد ملى او شود » اى اسكندر ب! تو برها كته امكد - اصل در سخا و كرم و بقاى ملى آننت كد طبع در مال مردم نك كقى - و از جضله سخا وكيم أتك ل نم جائز ندارى - و از عيب بوشيدة عردم تتش تكنى 0 1
و احان به آنات كه يكارا وانى دارى و ا عردم اكشاده دو بأثى ل و جراب بحسب مادم
(0 55 ) يكو - و از خطاى جاهلان در مذرى ه اى الكتدر عل عدار تدبهرات و آثينة كالات و قائص لت وامل مه فناثفل - واول آل عتل محبت نام تكك ات سرجه از ماملنت و ديات لذما متمود نينت يلكه .مود زاف نا م يك است د جه عن يادثانى د دن را تابم خود دارد و امتختاف ناموس الى كند نادوس الى او را بكشد ه اق اسكندر بابد كد بادشاه بلند همت و ماحب راى و تصيح و<شيرين زبان و بائد آواز بأشد و سخن كم كريد و باداذل تنشيئد - و جوت بيرون آبِد زينت لاق متصب ماطنت بكار دارد - و جنانيه از دبكران ممناز باشد رعايت بازركنان كد از بلاد بعيده اكت ا وآنند واجب دائد ا موجب الأشار صيت جيل و ميل تلوب و كثرت تردد جار شود و ب آن سبب ملكت سرد لوده ل و باتك مامت كد بإيثان كند تتم بسيار يايد ه و غندة بيار تكند جه كارت خيده هيث و وثار را از دلا بيرد و ممد بيرى و ذعف حرارت غريزى شود » اى اسكندر در شهوت حريص مباش كه آنْ از خواص ختازير اسث - جه فخر باد در جيزى كد حيرانات يه درآل ل تو راجح بأذند او افراط در ان مودى يضمن بدن واقتصان عمر استاو سبب كسب اخلاق زثان ه از احوال سكنان و ضيفان غافل مباش وتققد احوال ابثان راجب دان كه موجب راق خالق و جذب تلوب خلائق است » حبوب و غلات ذخيره كن 17 در ختكى مال بوصله نشبند » جنان كن كد اهل علاح از او اعن باشند و اهل فاد غائق » اى 0 ثرا بارها ومنت ذه أم باز اكد يكن كه در خون ريختن دير عياش دك أهلكى حيوانات مخصرص بحق است و حتيقت حال جز علام الفيوب را رأ مملام يست - او شأيد كد يسبب تمق كه شخصى از آن برى باشد يا او را در اقدام بدان جرعه عذرى باشد قل او روا دارى و جه جرعه اصعب ازين بأشد هم و ازع من اكير ينى ادرين علهاللام يعن رميده كد جون علوق تل ذيكرى كند ملائى ألمان در حثرت بارى زارى كنند كد فلان بندءٌ تو در ككل بندة دبكر ن كرد ال آن قل قماص باشد حضرت حق فرعايدك او ا بحكم من بحق قماص بيكش ى وار قم باأشد قرمايد بمزت و جلال من كد خون كشيده را بباح كردم » ين الائكه در عي تبيح و استغتار دعاى بد برو كتند تازمائيكه بقصاص رسد د و أن مترينحال او باشد -
) 16 )م 5 0 خرد عيرد انثانةً غضب خداأئ الى بأشد ب بيه بمذاب مديد وعئاب شديد وأصل دود ه تكك عبد كن و سركند املا ياد مكن و جون ياد كردى ببيج وجه ازآن بر مكرد , كه ملكت إن اذ سلاطين يوان بشامت سوكند ددوغ و نقض عهد بضاد اتاميد ه بر جيزى كه از تر مز اذوه تالف مئاى كه شيم صبان و ناقصانت » اعل ملكت اخود را يكب فنون علوم ١ كن و كى را كد در تلم فاق شده بمزيد عنايت و ثربيت مخصوص دار ٠ كه ان خملت مبب زيادق محبت تو ادر دما شود - و موجب رولق بلى و قاى در جيل و بادشاهى يونازان يان مين دو خصات دوام داشت - جه ايثان رعاأ ر' به تحصيل علوم امن ميثرمودند عرادة كد دختران در خانة بدران قرايش وآذاب تواميس و له اصول طب و تجوم ,يدانتتد م از دمت كبك شد نو لياشد جيزى مخور و از محاننات نوه غافل مباش - و أن نصه را فرامرش مكن كد يادشاه هند بحن از براى انو فرستاد- وااز جلها إن كنعزكى بود كد اوارا از طنوليت نزهى برورده بودند نا طيمت او قريب اافاى شده بود و غرض ايشان از ان قد ثر بود و مرى ابن حال را بفراست درباقم و ثرا نيه كردم ٠ اى اسكندر يك دابل حكم سس و اجون دلائل معارض شوند ميل بطرف اقرى 9 ه فى اسكندر عدل صنق از نات الهى است و بعدل سان و زمين تنم شده و بمدل يغمبران «بعرث شده اند و عدل صورت عتل است و بعدل مالك قلوب و رثاب توان شد - و اصل عند كنته اند عدل سللان مثر از خصب زمائت و سلنان عادل الشيست آأر مطر وابل » وادر سفى احجار بسريانى نوشنه بود كه ملك و عدل دو برادر اند كد هيجكدام را از أن ديكر استننا ست م بعد از أن كريد كه نيت ارياط اباب تلام عام بكر در صورت دائر؛ شر ينه وضع هيكلم نا سورت توالى و تثابك ايثان محسوس و مثاهده كردد و زبدة ابن كتاب و خلا نالب آرك ابن دائره است و آكر بنير أن بثو فرستاددنى كاق مبود مه
5 :-
مغرب 030
راقم ابن قش براعت شمار و ناظم ابن عند ناست آثآر قتير جالى عمد بن (2)
( حم )
امن دوات ادي 3 0 ريت مللاق خود را ذره وار ادر معرض امثتاتة شوارق لمات انوار خامار حكاى أندار ارلالايدى او الابمار در آورده اراءعالاشراق فى مكارم الاخلاق لي سائكان سالك التكال براضل أن شام هدايت برئو از لمات قانص ميمت داه باثوار عام تدس و ولوك اله زد و ]از فش شاط خورف د عار ايشان اتناس عورد - وادر وت كد مللان اقلم جهارم تلى در الكاى ملاب شوق سم
عن ل غزاله مخرابة جدق بود - اعنى
تثلاق نزول فرمود - و عاملان قواى اميه دا از قصرف در مداخل ميمت عزرل مود تاأن جون ديد؛ اعداى دولت خاتائى اشك باريدن كرفت باه جون كف دريا توال سلطائى فيض امام عام مير ديارو اقثار رسائده كرتي زماه هن زرك در خزانه خزان جم أورده بود در تدم 1 رثعت - ا كاون لآلى اقطار امطار بر ليق ثثار بى نيد يا عا كر منصوره را از مداخل جزيرة عان درر برسم ادرار ميدعد هرا را از خاى غارى در دل بود اما از آمد و شد 1 نشت - آب آشتكق واهرزه كردى بيش كرقه بود باد او را بزتير بت - بك آقاب از قوس انير باران كرده اطنال نات ذا هنوز زهره تست كد سر از كاج خا يدراريد د كه زممرر راك از از اختلاف دوا دماغ فسرده برد إب از خشوش كشاده - مدتيات كد زمين را تب سرما بود ١كنون دد عرق اناده - شاخماى عريان جون ماتيان بى برك و انوا متثر خلمت أودوزى ماده - جنار را اجون متامران ممبى دست عريان ودق ذهب اوداق از دست رقه - زرك رااز التظظار نسرين واياس از صحبت ياسعين مزكان سغيد رديه - جمن را از جندين اطشال رياحين جز تركن ترتاعينى غانده - لاجرم جمائرا بجثم لو ديده باخ ارا از با استاذكان برامتى نابت قدى جون سرو دست نداده ازين دو اعت ديا مخصوص باو داشيه 5 اذ آنت تديخ ك مدبرآتاب از يلاه ثمال ميل يجانب جنوب عوده؛ هوا باد حركتاى حي وده و خاى ترداشى آكاز لاده, شدت سرما عرتية كد اقاعى را نس در دهن تسرده غابة برف بدرجة كه تردباق تاكرة :١ عبد بته - شير دلان از ميب شر رما در 8 روبامو مور خزيده دلاوران از صولت تلب ثنا 4 قلب شتا بناه جته - آسمان از تثيير هوا ساباب سمراب حر أ قوت رركن ا اجقلع اج الطار افيد كارن للقي جاسدب و 4 60ج
باس عدالت ماما بيعت را جه ججال كر از اعتدال تجاوز نايد و از انحراف هم زند يا در
وعم وي ا 3 تيه
( 3# ) ااه لم نهد - بلك بعك عدل كه در ملع زءان راسخ شده هوا هن جر وجذبى > عرود اام از زءين كب كرده بود اكترن ادا ميكند ب و أبر هى يخارى كد از بحار غصب موده در عوض در ذالهها باز ميدهد مار اذلى يجبت تاسيس عدارت عالم ب در كل مير بزد - كاى عارى بيراله سر نشاط جواق از ممركرقته يجبت طلب نللى نات قطرات نطف در ارحام امات سثل اداع مكنيد مواد آنان در بدن جمان از نوائر الم و عدران محترق شده برد ملع رتعت الى كلوز تسكين حرارت مزاجش يكند ب مزاج زمان از دوست حوادث دوران حرق شده مدير بعت بش ريماى متوالى علاجش نايد ب بال امال اهل فارس راكد از ار ختى مال نه خرشيده بود از فيض اسار رافت ماطان ميرات[ثارآئى وى بازائد - وغنحية دلراىمكنان كه از دسباى سرد اهل طنان نو بتو كره بسته بود بنسيم «مدلت آمحضرت ككنتن ونت'- واز آقائر و اشكال ان سباق توائد بود كد بد از تكد سلسال دويت ازائر رودت حوادث منجمد شده بود وكين بيعت بسموم هوم خوشيده ٠ مقنضاى قار ار إلى كر ةلله سََ بىالارض :2 مرا ٠ در جمن ككرت ان اغصان فطنت نور أن حقائق از كون منشئق شده وا غللات كدورت علائق روزكرافاق و اجان ا نود ابن دقاثق از غيائت نا متلق كفك انو امن از برتز أن ابن داى دوشن از مشرق خاطر سر برزد , كه همجنان كد مطلع رساله بانرار الاب همايون حشرت صاحب زمانى و امات اوصاف مبمون سلطان سامان تكاق «نور شسده مرب أن نيز از برتو تأم سمادت قرجام ايشان مستئير كردد 5 هجتالكه مشرق و مغرب عام از انوار سلطنت ايثان روشن است ملع و مغرب ابن رماله نيز عيامن لتاب باحت اتساب ايان مزين كردد - اعنى نيربن فلك جماندارى و سمدين سببر كامارى كه يكى خورشهد وار به تيغ شاع كردار «شرق و مثرب عام را قرو كرققه - و كك ماه صنت بتروغ نسفت ظلمت خلم وعدوان از ملى سليان عو عرده - أكر در ماتك الاك از براتو' سياست خورشيد و ماه غزاله در كثار اسد جاى كرقه . و ثور با شير در يك ميلم مجتيم شده و انين و اترامان در يك بستر آرميده -در عرمة خاك از ائر عدالت اين دو بادشاه كي باه از طبيعت اذداد مطاقاً القت رقه كرك ميش را ثبانى كرده و غراب يوزه را ديدهبائى
عرده - د ايام رانت ايثان كريان دريده جز مبح ه مشل وان ديد و ينون آمثتة غير
( عط )
أز شنق بجراغ وان طلبيد دو جثم روشن سلئنت اندكد ووشئى ديدة ايأم از ديدار ايثان امت - و دو دست زورمئد خلانت اندكه قرت اسلام از زور بازوى اتتدار ا عل ا از طرق عبوديت ابن دو خلينة خداى بيرون برد ابلس وار طرق أمنت در كردن ود ديد 7 ا باى از جاده اطاعت ايثان بيرون لهاد باى بند شتاوت أبدى كرديد ه كيرا جرك كاهى ينعي عرض برك كام بى كند ازيم سياست ايثان جره كع كرده - و متناطس
آنكد براسته جذب سوزن به تيم كثيدن اك از مهيب سمئوت ايشان خون در بد دوخته سياه برآئده » معار عدالت ايثان باد يداد برانداخته او بناى رناهيت و استتامت را اسانى از أوماختة - لاجر م مدىالايام والااى امداد تتح .تراليست و از اطراف عام واكان برو م اال ؟رزو روى برآنتان بندكى و اقياد مى نهد الله تعالى نا سالكان 38 دوعر بردئاق خورشيد وما از ورطات سالك بدرون ىآيند - برو بحر جهائرا بانوار سبد عاداات ان دو ججديد خورشدد اتناه و ابن دو خورضيد عام بناه كه يق نتلك دائر؛ خلانت وا يى واسطة ثلاده سلطنت و رأفت است منور داراد و جمانى را 9. - ميامن؟ ثار قران دين نك جماندارى و اقلار نيرين سبير كاكارى بتضاى مطالب برساناد 0 52 عادك ذف ف ل لال
وعم مم م
اأرافة كم عل 7 الخلا ذة و ك اناما 2 فى فوع الأنان سال المدل 1 والاحان 3 0
2 مافاهه ف ودام مهام 50 3 50
امريد اليد و الامئتان ص عبن الأعيان محاد او آله و صحبه ع ذوىالاعأن. 7
مما 0 6
سه نام شد
جوتي سب جود وير كان عمحب جيب مود مويه
سجلاءز فبرست مغامين اخلاق جالى 24م
يا ال
دعاى درت حشرت ماحب خللائى ماحب زمانى خلداللّه تمالى خلال خلاته و رانت على المالمين ميد - سبب تأليِف و ذكر التاب همايرن بادثاه زادة املام خلدالل متكه و ملئانه
مظام تور الوقمره كدف غطا ظٍِ لامم اول در مهذاب اخللاتب ودر 3 ذه ممه است 3 (0) امه اول در حصر مكارم اخلاق )2 لبعة دوم در رسوم ان قغائل حكت - شجاعت - عنت - عدالك . 0 :
(0) لمعه دوم در مت هريىك أز احئاس جماركانه انواع سيار است
تور (5) لمع جمارم جون ابن فضائل مملوم شد بابد دانست كد بازاى الها صتقق جند است كه نه ازان جنس امت و بان «اننده است (5) لمع" بنجم بايد دانت كه بازاى هركي از ننائل رذيله ايست كد ند آنست () لمهأ ششم در يان شرف عدالت
بصره ادر اقيم هذه اللميه
تور () لممها هنتم در اقمام عدالت (0) لبن عشم در تركب لتاب تذائل (5) لمن نمم در حنا صحت تس
31
ف
>”
>57
54
آنا
وذ
مجه . ات اض ترما 3 () اما دم در .ءائات امراض اق امراض قوت انط حبرت - جمل بيط - جول مركب 34 عب عيورت 35 59 علاج جيل خط 7 علاج جيل ىكب 4 علا عضب ,7 اسباب غضب ده ات يدت تاكسم بددا بذك 0 تلاج خرف لم كت علاج خوف يك 7 علاح افراط بوت 1 كم
علاج حزن 5 علاج حد 3 قات لذن م .. 5 5 و لامع دوم در بدسر 47 ودر درق مش لمعه | نينا 8 0
() لمم اول در سبب احتاج عازل 5
)١( لبعد دوم در سياست اقوات و اءوال
5
(©) لي سوم در سياست اهل لك (:) لع جبارم در ساست اولاد 0 آداب سكن كتتن 5-35
آداب حركك و سكرت 1
1 1 0 . اداب عاءام خوردن 3
م( ل جم در رعايت توق بدران 3
(6 للا لامم (0 لبنة () لمم (0) لمع (5) البندا (5) لبن () لله (0) المنة
( مرب
(ج)
ششم در سياست خدم سوم در تديير منزل و رسوم بادشاقى و در ان هئت لمه است »
اول در احتياج انان دن
دوم در فضيات عبت سوم در اقسام مدذينه
جمادم در سياست ملى و آداب ملورى
باجم در اذداب خدمت و رسوم مقربانسلا طين و آداب دوت ششم در فشيلات مداقت و وظايف معاشرت بااصدقا
هلام در آداب مماشرت باطبقات ناس
در بعنى لواحق 4
سمت اول در وصاياى افلاطرن
بعت دوم در وصاياى ارسلاطاليس
_ 00000 يال جحصسو يهب
ال يكذ لكا
نذن
طلم
دع كاةايل -أ. وقارللاء علا واصسئة عتم عه ,وقللاق اماملا ار وقمليا -إ“نسةمسط مله 10ل ,تكو لماعل .2 تسشحد8آ متطءلنا_لتلدل لمستسمرآنطكة عوط سمتو8 ستوعتطاء حره ملجمكك مرمصا- للد 1 أل له ,ستعتامقكط زه ععصغدتل عدا ما عع 112 2 قحم« سزر 1427 .2 ,لق ) 830 .11 علا مأ ضمطا مم ع8 صدمه 11 مجرتءى 50 ومتدواءد عرا جه توعماناء ضه ععاككه بعمماعدم علا دز .( 1502 .2 عل ) 11.908 عل غلا كن غسعنوعم معطا غح لمم انعدعهم علا صععغ د عمط عط مط وعغماة ومبلغينه عدا رمقطع]1 عبلقخطوط اتلهطعة ممغلنة ,سمه و'ععم صم
عومتد عطاغه عصه لمعل تضم ذل سد مسحتووط نذا لمعم عرالمعمعع كذ كلقامل لا وقلميلام 76لا ملسم ,1810 .2 عه ,مج001 متعمرع مز لعغاسمقم ممم غ1 .عع مومهم[ عل مز وعاموط ع أحعقلأل و1 نزاده مله معاغها عدا غسط ,1875 لصح 1866 .2 عم عدم تالكتعزط أنداط )ون دمعمم عداء مذ امعهومطغنا م ممع مغ عغأدع تل لصم معن عداة مغ عمستو عرأمستلععععه مزغز اسه بغععاعمد عطغ سد عاطماتمحه كمد لك اللنيين
00010 1 56اكزتالكه
كو 4518180-1-141.11.1
8252 258001151 25 8011 ألما أل نول 1 ا 11 ل أقظلء 2 ل 0ك
8200217 :8115118 نام يروي يس مكتامم1 5 21115 عأخام<ل] 1م
أ لم6 .6 ما 217101 .ةمالل اتدل كز أده13 ,عباعللة اسه رمك مم9 :وف
ال 11ت 1 111111111101810
ماقت «مسنااعضط جمس ناكل خرن سوقط عرلا وا *«ماعناناف 1 ختمام ةل
واادصونبرتا عاامعءاءل) ,موتوروط ون «عورة«ميدئة
.21 عمعةا مطل -أماشلط علا أه أعاسمئل
لسن سس
6